نسل چهارم فناوری در کارگاه‌های ناایمن

استاد دانشگاه شهید بهشتی بر ضرورت استفاده از فناوری‌های نسل چهارم در حوزه اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و واقعیت مجازی برای ارتقای سطح ایمنی کار به‌ویژه در معادن  تأکید کرد.

به گزارش ایلنا، پرستو علیخانی (پژوهشگر و استاد دانشگاه شهید بهشتی) که مدتی روی موضوع فعالیت معادن ناایمن تحقیقاتی داشته است، گفت: با توجه به بحث مطالعات مطرح‌شده درباره وجود منابع گسترده گاز متان در منطقه طبس و اطراف آن، باید این را خاطرنشان کرد که یکی از استارتاپ‌های ایران که در حوزه IOT (اینترنت اشیا) کار می‌کرد، به این موضوع اشاره می‌کرد که قبل از اینکه پرسنل عملیاتی معدن وارد پروسه کار شوند، یک مهندس مسئول ایمنی فنی با دستگاه گازسنج میزان نشت گاز را بسنجد و پس از اطمینان از میزان گاز موجود اجازه شروع کار را صادر کند.

او افزود: یکی از مشکلات این است که این مهندسان ناظر و مهندسان حوزه ایمنی خود حین سنجش میزان گاز با دستگاه، در حوادث فوت می‌شوند که در حادثه اخیر نیز شاهد آن بودیم. این استارتاپ حوزه اینترنت اشیا پیشنهاد داده بود که به جای عامل انسانی که هر لحظه نیاز است اقدام به سنجش گاز کند، از اینترنت اشیا استفاده کنیم. با استفاده از این فناوری و دیگر فناوری‌های مرتبط با سنجش گاز، می‌توان سنسورهایی را در اعماق زمین مستقر کرد که هر زمان با خروج و نشتی گسترده گاز مواجه شدیم، با اتصال این دستگاه‌های IOT هوشمند به یک سیستم مرکزی در سطح زمین، هشدار سراسری اعلان شود و با درجات مختلف هشدار کار ادامه یافته یا تعطیل شود.

علیخانی با اشاره به چالش‌های اجرای این پیشنهاد گفت: اینترنت اشیا (IOT) یک بستر و زیرساخت اینترنت قوی می‌خواهد که حداقل آن استقرار ایستگاه‌های قوی اینترنت همراه نسل پنجم (5G) در منطقه است. این سطح از بستر و زیرساخت باید فراهم باشد تا اطلاعات تبادل شود و اطلاعات نشت گاز در کسری از ثانیه به اطلاع همه مدیران، کارگران و مهندسان برسد. در این حالت عامل ماشین در اینجا به‌ جای مهندسانی که سنسورها را می‌خوانند یا بررسی می‌کنند، اعلان می‌دهد.

این استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران اضافه کرد: این تکنولوژی رصد و چکینگ ضروری است. با توجه به منابع گسترده گاز متان در آن منطقه اساسا چک قبل از شروع کار کاملا خودکار و هوشمند و از طریق فناوری و بدون دخالت عامل انسانی که به آن میزان قوی نیست، صورت بگیرد. اگر ما بخواهیم نشت ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی را داشته باشیم، با توجه به نشت ناگهانی، اطلاعات اصطلاحا track لحظه‌ای می‌شود و با هوش مصنوعی به سیستم‌های هشدار مرکزی اطلاع‌رسانی می‌شود. در این موارد هر یک ثانیه هم می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد. علاوه بر این، سیستم یادشده امکان تحلیل محل‌ها و منافذ نشت را هم به مهندسان می‌دهد و امکان پیشگیری از انفجارها‌ را فراهم می‌کند. در‌واقع هوش مصنوعی و اینترنت اشیا داده‌های خام را برای مهندسان  معنادار می‌کنند.

این پژوهشگر فنی با بیان اینکه با امکانات فعلی نمی‌توان انتظار فعالیت ایمن در معادن زغال‌سنگ این منطقه و محدوده را داشت، گفت: به‌طور کلی ایمنی و HSE (بهداشت حرفه‌ای) در کار بسیار اهمیت دارد و در ایران و جهان واحدهای تولیدی و استخراجی بسیاری هستند که به‌شدت به این موضوع اهمیت می‌دهند، اما ما از تحولات صنعت نسل چهارم هنوز عقب هستیم و بسیاری از ابزارآلات حوزه ایمنی هنوز به‌طور گسترده در ایران مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. آشنایی مدیران با خطرات و ریسک‌های ایمنی وجود دارد، اما ابزاری برای مقابله با ریسک‌ها به اندازه کافی وجود ندارد. مثلا حتی در ابزارآلات حفاظت ایمنی فردی و وسایل شخصی حفظ ایمنی ما نیز مشکلاتی وجود دارد.