تهدید یا فرصت

‌عبدالرحمن فتح‌الهی: 24 ساعت دیگر تکلیف ماراتن سیاسی چندماهه اخیر آمریکا با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور روشن می‌شود. ماراتنی که در پایانش، سرنوشت چهار سال پیش‌روی ایالات متحده را رقم خواهد زد. تنور انتخابات ریاست‌جمهوری این روزها حسابی داغ است و نگاه همه کشورها به ایالات متحده دوخته شده تا کلیددار بعدی کاخ سفید مشخص شود. چراکه بی‌شک علاوه‌بر خود آمریکا، نتایج این انتخابات هرچه باشد می‌تواند تأثیرات مستقیم و ملموسی را روی تحولات و معادلات سایر نقاط جهان داشته باشد؛ از جنگ اوکراین گرفته تا بحران در خاورمیانه و سایر موضوعات. در این بین یکی از جدی‌ترین پرونده‌هایی که به اذعان بسیاری از تحلیلگران در گرو تعیین‌تکلیف مستأجر بعدی کاخ سفید است، مذاکرات بر زمین مانده تهران - واشنگتن، آینده تاریک برجام و تحریم‌هاست. خاصه آنکه دولت پزشکیان شعار محوری خود را روی تنش‌زدایی با غرب و آغاز مذاکرات قرار داده است. به همین دلیل نتایج انتخابات آمریکا و پیروزی کامالا هریس یا دونالد ترامپ می‌تواند به شکل غیرقابل انکاری روی تحقق این شعار اثرگذار باشد. هرچند طیفی از ناظران ادامه مسیر بایدن با کاملا هریس را سناریوی ایدئال‌تری برای اجرائی‌شدن شعار دولت چهاردهم می‌دانند، اما دوشنبه هفته گذشته بود که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، در نشست خبری خود و در پاسخ به سؤالی درباره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و اینکه برای جمهوری اسلامی ایران تفاوتی در پیروزی هرکدام از دو نامزد دموکرات و جمهوری‌خواه وجود دارد به شکل قاطع عنوان کرد: «البته که نه». چرا‌که به گفته او: «این موضوعی است که به خود مردم آمریکا مربوط است و برای ما تفاوتی نمی‌کند کدام یک از این دو نامزد (کاملا هریس یا دونالد ترامپ رأی بیاورند‌». مهاجرانی متذکر شد: «رویکرد ما (جمهوری اسلامی ایران)، احترام به حاکمیت ملی کشورهاست که باید وجود داشته باشد». با‌این‌حال سخنگوی دولت پزشکیان ابراز امیدواری کرد: «هرکدام از این دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری که رأی آوردند و مورد پذیرش مردم آمریکا قرار گرفتند، سیاست‌های قبلی خود را اصلاح کنند و به حاکمیت ملی سایر کشورها احترام بگذارند و از اقدامات تنش‌آفرینی که در طول این سال‌ها شاهد آن بودیم، پرهیز کنند». مهاجرانی گفت «این سیاست (احترام آمریکا به حاکمیت دیگر کشورها) به ‌نفع مردم آنهاست (ایالات). همان‌طورکه تاریخ نشان می‌دهد، هر زمان که آمریکا تنشی را در منطقه افزایش داده‌، ضرر آن مستقیما به مردم آمریکا رسیده است». در همین راستا، سخنگوی دولت چهاردهم، «به جنگ ویتنام اشاره می‌کند که به اتفاقات سنگینی در داخل آمریکا منجر شد». فارغ از آنچه فاطمه مهاجرانی به عنوان موضع رسمی دولت چهاردهم مطرح کرد، واقعا باید پرسید که سرنوشت انتخابات آمریکا و پیروزی کاملا هریس یا دونالد ترامپ چه تأثیری بر سیاست خارجی دولت نوپای تهران خواهد داشت؟ این سؤالی است که «شرق» در گفت‌وگو با برخی از دیپلمات‌ها و کارشناسان به دنبال یافتن پاسخ صریح آن است.