شیوع آنفلوانزا در ایران به مرز هشدار رسید

آنفلوانزا به‌ عنوان یکی از بیماری‌های ویروسی شایع، این روزها به شکلی درخور توجه درحال گسترش در ایران است و بر‌اساس گزارش‌های رسمی، سهم این بیماری از کل عفونت‌های ویروسی به بیش از 20 درصد رسیده است. با نزدیک‌شدن به فصل سرد سال و افزایش احتمال شیوع بیماری‌های تنفسی، وزارت بهداشت هشدارهایی جدی در‌باره این ویروس صادر کرده و از مردم خواسته است با رعایت نکات بهداشتی و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه، نقش مؤثری در کنترل این بیماری ایفا کنند.

این بیماری که همواره در فصل پاییز و زمستان باعث نگرانی‌هایی در سطح جامعه می‌شود، به‌ طور خاص امسال با شیوع بیشتری مواجه شده است. متخصصان اعلام کرده‌اند‌ ویروس آنفلوانزا در‌حال‌حاضر یکی از دلایل اصلی مراجعه به مراکز درمانی است و تعداد مبتلایان در مقایسه با سال‌های گذشته افزایش یافته است. در همین راستا، مسئولان وزارت بهداشت از مردم خواسته‌اند به علائمی همچون تب، سردرد، بدن‌درد، سرفه و گلودرد توجه ویژه داشته باشند و در صورت بروز این نشانه‌ها، به‌سرعت به مراکز درمانی مراجعه کنند.

در کنار این هشدارها، وزارت بهداشت بر اهمیت دریافت واکسن آنفلوانزا تأکید و اعلام کرده‌ گروه‌های پرخطر نظیر سالمندان، کودکان، زنان باردار و بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن باید این واکسن را دریافت کنند تا از شدت بیماری و عوارض جدی آن جلوگیری شود. همچنین، شستن مکرر دست‌ها، استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی و خودداری از حضور در تجمعات غیرضروری از‌ جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش شیوع این بیماری کمک کند.

با توجه به شرایط موجود، وزارت بهداشت بار دیگر تأکید کرده است‌ کنترل شیوع آنفلوانزا نیازمند همکاری جدی مردم و پایبندی به توصیه‌های بهداشتی است. افزایش موارد ابتلا و مراجعه به مراکز درمانی، هشداری جدی برای جامعه است تا در مواجهه با این بیماری، مسئولیت بیشتری در قبال حفظ سلامت خود و دیگران داشته باشند. رعایت بهداشت فردی، پرهیز از خوددرمانی و دریافت واکسن، از‌ جمله مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند در کاهش بار این بیماری در جامعه مؤثر باشد. به‌ طور کلی، شرایط فعلی آنفلوانزا در ایران‌ یک یادآوری جدی از اهمیت بهداشت عمومی و آمادگی جامعه در برابر بیماری‌های فصلی است. وزارت بهداشت از تمامی افراد جامعه درخواست کرده است ‌هشدارها را جدی بگیرند و با همراهی و همکاری، از گسترش این ویروس جلوگیری کنند تا سلامت جامعه حفظ شود و فشار مضاعف بر سیستم بهداشت و درمان کاهش یابد.

دکتر مهرو اکبریان، متخصص داخلی، در گفت‌وگو با «شرق» در پاسخ به این پرسش که دلایل شیوع شدید آنفلوانزا در کشور چیست، گفت: «افزایش شیوع آنفلوانزا در کشور، به‌ویژه در ماه‌های اخیر، موضوعی نگران‌کننده است که دلایل متعددی دارد. این بیماری ویروسی که همواره با آغاز فصل پاییز و زمستان شدت می‌گیرد، امسال به دلایل خاصی به شکل گسترده‌تر و قابل توجه‌تری در‌حال شیوع است.

یکی از دلایل اصلی این افزایش، تغییرات فصلی و کاهش ناگهانی دما‌ست که باعث می‌شود ویروس‌ها، از‌ جمله ویروس آنفلوانزا، شرایط بهتری برای گسترش پیدا کنند. کاهش رطوبت هوا در فصل سرد نیز می‌تواند ماندگاری ویروس‌ها را در محیط افزایش دهد‌ که این خود عاملی برای افزایش احتمال انتقال است. عامل دیگری که باید به آن اشاره کرد، کاهش رعایت نکات بهداشتی عمومی پس از فروکش‌کردن بحران کروناست. بسیاری از مردم‌ با احساس کاهش خطر بیماری‌های واگیردار، استفاده از ماسک، شستن مکرر دست‌ها و فاصله‌گذاری اجتماعی را جدی نمی‌گیرند؛ در‌حالی‌که این اقدامات می‌تواند نقش بسیار مهمی در کنترل شیوع ویروس‌های فصلی‌ از‌ جمله آنفلوانزا‌ داشته باشد. 

همچنین، بازگشایی کامل مدارس، دانشگاه‌ها و اماکن عمومی، همراه با حضور گسترده مردم در تجمعات، فرصت مناسبی برای گسترش سریع ویروس فراهم کرده است». به گفته اکبریان، ضعف در پوشش واکسیناسیون نیز از دیگر دلایل مهم است. واکسن آنفلوانزا باید به‌ طور منظم و پیش از آغاز فصل سرد در دسترس مردم، به‌ویژه گروه‌های پرخطر نظیر سالمندان، کودکان، زنان باردار و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، قرار گیرد.

متأسفانه، عدم آگاهی کافی درباره ضرورت دریافت واکسن و دسترسی محدود در برخی مناطق باعث شده است ‌بسیاری از افراد در برابر این ویروس ایمنی کافی نداشته باشند. او در پاسخ به این پرسش که‌ آیا این افزایش شیوع خطرناک است، گفت: «پاسخ به این پرسش بستگی به گروه‌های سنی و شرایط جسمانی افراد دارد. در اکثر موارد، آنفلوانزا یک بیماری خودمحدودشونده است و با استراحت و درمان‌های حمایتی بهبود می‌یابد.

اما برای گروه‌های پرخطر، این بیماری می‌تواند بسیار جدی و حتی تهدیدکننده زندگی باشد. آنفلوانزا در افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، ریوی یا کلیوی‌ و همچنین در افراد مسن و کودکان خردسال‌ می‌تواند باعث بروز عوارض شدیدی نظیر ذات‌الریه یا تشدید بیماری‌های زمینه‌ای شود. بنابراین، خطر این بیماری نباید دست‌کم گرفته شود. با‌این‌حال، می‌توان از شدت و خطرات آن پیشگیری کرد. رعایت بهداشت فردی، استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی، شستن دست‌ها با صابون، خودداری از حضور در اماکن شلوغ در صورت بروز علائم و تزریق واکسن، از مهم‌ترین اقداماتی هستند که می‌توانند کمک شایانی به کنترل این بیماری کنند. همچنین افراد باید از خوددرمانی خودداری کرده و در صورت مشاهده علائمی مانند تب، سرفه، بدن‌درد و گلودرد، به‌سرعت به پزشک مراجعه کنند. در مجموع، افزایش شیوع آنفلوانزا زنگ خطری برای جامعه است که نشان می‌دهد ما همچنان نیازمند رعایت اصول بهداشتی و توجه به سلامت عمومی هستیم. کنترل این بیماری نیازمند همکاری همه‌جانبه مردم و سیستم بهداشت و درمان است تا از بروز بحران‌های جدی‌تر جلوگیری شود».

بیماری خطرناک؛ از شایعه تا واقعیت

در روزهای اخیر، شایعاتی مبنی‌بر شیوع یک بیماری خطرناک در ایران در فضای مجازی منتشر شده است. با‌این‌حال، مقامات وزارت بهداشت این ادعاها را تکذیب کرده‌اند. دکتر قباد مرادی، مدیر مرکز بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، اعلام کرد: «طبق گزارش‌های دریافتی، بیماری نگران‌کننده‌ای شایع نشده است و این خبر صحت ندارد». او افزود: «مسمومیت‌های گوارشی جزئی و محلی ممکن است وجود داشته باشد، اما به ‌صورت فراگیر و سیستماتیک اتفاق نیفتاده است». ‌دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، نیز در مصاحبه‌ای با همشهری آنلاین تأکید کرد: «در این فصل، بیماری‌های ویروسی و سرماخوردگی شایع است و میزان مراجعه به مطب‌ها و مراکز درمانی هم به همین دلیل افزایش یافته. اما در مقایسه با سال‌های پیش از شیوع کرونا، افزایش چشمگیری نیست». با توجه به این اظهارات، به نظر می‌رسد شایعات مربوط به شیوع یک بیماری خطرناک در ایران بی‌اساس بوده و وضعیت بیماری‌های فصلی در حد معمول و قابل کنترل است.

آنفلوانزا کشنده است؟

آنفلوانزا یکی از بیماری‌های ویروسی شایع در ایران است که هر‌ساله با آغاز فصل پاییز و زمستان تعداد زیادی از مردم را مبتلا می‌کند. این بیماری فصلی به دلیل علائم شدید و احتمال ایجاد عوارض جدی، به‌ویژه در افراد آسیب‌پذیر، همواره نگرانی‌هایی را در سطح جامعه و سیستم بهداشت و درمان ایجاد کرده است.

در سال‌های گذشته، آمارهای مربوط به ابتلا و تلفات ناشی از آنفلوانزا نشان‌دهنده تأثیر درخور توجه این بیماری بر سلامت عمومی بوده است. بر‌اساس آمارهای رسمی وزارت بهداشت، در سال‌های معمول، آنفلوانزا بین 10 تا 20 درصد از عفونت‌های ویروسی فصلی را شامل می‌شود و تعداد درخور توجهی از افراد به دلیل این بیماری به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. این بیماری معمولا منجر به بستری‌شدن ده‌ها هزار نفر در بیمارستان‌ها می‌شود؛

به‌ویژه در فصل سرما که ویروس در محیط پایدارتر است. در سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹ میلادی)، آنفلوانزا در ایران یکی از شدیدترین اپیدمی‌های خود را تجربه کرد. در آن سال، شیوع بیماری زودتر از موعد معمول آغاز شد و طی فقط چند ماه، بیش از ۸۰ نفر جان خود را به دلیل عوارض ناشی از آن از دست دادند.

این آمار نشان داد‌ گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، کودکان زیر پنج سال، زنان باردار و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، بیش از سایرین در معرض خطر مرگ‌ومیر قرار دارند. در سال‌های بعد، هم‌زمان با شیوع ویروس کرونا، رعایت نکات بهداشتی و استفاده گسترده از ماسک، باعث کاهش موارد ابتلا به آنفلوانزا شد. به دلیل محدودیت‌های اجتماعی و بهداشتی اعمال‌شده برای مقابله با کرونا، بیماری‌های ویروسی دیگر، از‌ جمله آنفلوانزا، کاهش شایان توجهی داشتند. با‌این‌حال، پس از کاهش محدودیت‌ها و بازگشت به شرایط عادی، مجددا شاهد افزایش موارد ابتلا به آنفلوانزا در سال‌های اخیر بوده‌ایم. در سال ۱۴۰۱ (۲۰۲۲ میلادی)، آنفلوانزا همچنان در صدر ویروس‌های تنفسی در‌حال گردش در کشور قرار داشت و سهم آن از بیماری‌های حاد تنفسی به حدود ۲۱ درصد رسید. اگرچه تعداد تلفات نسبت به اپیدمی سال ۱۳۹۸ کمتر گزارش شد، اما وزارت بهداشت هشدار داد‌ این بیماری همچنان یک تهدید جدی به‌ویژه برای افراد آسیب‌پذیر است.

میزان تلفات و گروه‌های پرخطر

بر‌اساس برآوردهای جهانی و ملی، میزان مرگ‌ومیر ناشی از آنفلوانزا در ایران به ‌طور متوسط حدود ۰.۱ تا ۰.۲ درصد از مبتلایان گزارش می‌شود. این میزان ممکن است در اپیدمی‌های شدید و در گروه‌های آسیب‌پذیر به میزان بیشتری افزایش یابد. افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های قلبی‌عروقی یا تنفسی دارند، بیشتر در معرض خطر عوارض شدید مانند ذات‌الریه قرار می‌گیرند.

همچنین‌ زنان باردار و کودکان زیر پنج سال نیز در میان گروه‌هایی هستند که نیاز به مراقبت ویژه دارند. وزارت بهداشت هر‌ساله با تأکید بر اهمیت پیشگیری، واکسن آنفلوانزا را برای گروه‌های پرخطر توصیه می‌کند. واکسیناسیون معمولا از اوایل پاییز آغاز می‌شود و هدف آن کاهش موارد شدید بیماری و تلفات احتمالی است. علاوه‌بر واکسیناسیون، رعایت نکات بهداشتی مانند شست‌وشوی مکرر دست‌ها، استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی و پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار، نقش مهمی در کاهش شیوع بیماری دارد. آنفلوانزا همچنان یکی از چالش‌های مهم بهداشت عمومی در ایران است و با وجود کاهش موارد در برخی سال‌ها، به دلیل عوارض جدی و احتمال مرگ‌ومیر، نباید آن را دست‌کم گرفت. آگاهی عمومی، واکسیناسیون به‌موقع و رعایت توصیه‌های بهداشتی از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از شیوع گسترده این بیماری هستند. سیستم بهداشت و درمان کشور نیز با آمادگی بیشتر می‌تواند به مدیریت بهتر این بیماری کمک کند و از بروز بحران‌های جدی‌تر جلوگیری کند.