بودجه نجومی؛ وعده‌های محقق‌نشده

نورا حسینی:  اعضای شورای شهر تهران تا بامداد روز سه‌شنبه در کمیسیون تلفیق در حال بررسی لایحه بودجه 231‌هزار‌و 700 میلیارد‌ تومانی شهرداری تهران بودند. به گفته یکی از اعضا، اختلاف‌ها در همان جلسه به نتیجه رسیده و آنچه در صحن علنی بررسی می‌شد، خلاصه‌ای از لایحه بودجه بود و رسانه‌ها چندان در جریان جزئیات بودجه قرار نگرفتند.

تأکید اعضا بر توجه به حمل‌ونقل عمومی بود و رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل تأکید داشت بودجه در نظر گرفته‌شده برای خطوط 8 و 9 مترو را به تکمیل خطوط 6 و 7 و 10 اختصاص دهند. همچنین در جریان بررسی بودجه برخی از اعضا پیشنهاد دادند اعتبار پیش‌بینی‌شده برای سازمان فناوری‌های نوین صفر شود تا روند قانونی ایجاد این سازمان طی شود. علی‌اصغر قائمی، عضو شورای شهر، در این زمینه پیشنهاد داد که ردیف‌های اعتباری سازمان فناوری‌های نوین صفر شود. این سازمان هنوز قانونی نیست و درختی که سه‌سال‌و نیم ثمر نداده، در این شش ماه هم فایده‌ای نخواهد داشت. اما مهدی چمران تأکید کرد با فعالیت یک‌ساله این سازمان موافقت شده و بودجه آن به صورت یک‌دوازدهم اختصاص داده شود.

همچنین در جریان بررسی بودجه مشخص شد شهرداری به وعده خود برای احداث هفت ورزشگاه در تهران به جای ورزشگاه‌های تهاتر‌شده برای خرید بخشی از ورزشگاه تختی برای احداث بزرگراه شوشتری عمل نکرده و مترو احداث‌ نشده است. شهردار هم پیشنهاد داد شورا موافقت کند شهرداری با کمک چینی‌ها یک ورزشگاه بزرگ ملی بسازد.

به گفته رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران درباره کلیات بودجه سال 1404 شهرداری سهم بیش از ۵۰‌درصدی حمل‌ونقل از بودجه، تأکیدی بر اولویت توسعه مترو، اتوبوس‌رانی و زیرساخت‌های ترافیکی است، در‌حالی‌که حوزه شهرسازی تنها سه درصد از منابع را دریافت کرده است.

افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، نوسازی ناوگان حمل‌ونقل و تسویه بدهی‌های شهرداری از دیگر نکات کلیدی بودجه مصوب بود. همچنین شورا با تأکید بر شفافیت مالی، شهرداری را ملزم به ارائه گزارش‌های دوره‌ای از عملکرد تبصره‌ها کرده است. این مصوبه، علاوه بر تأمین منابع توسعه شهری، به دنبال تقویت نظارت، بهبود زیرساخت‌های شهری و افزایش کیفیت زندگی شهروندان است.

بهروز شیخ‌رودی، کارشناس مالیه و اقتصاد شهری نیز درباره برخی از ردیف‌های این لایحه با اشاره به پیش‌بینی اعطای تسهیلات کارآفرینی در لایحه بودجه سال 1404 شهرداری تهران، به خبرنگار «شرق» گفت: بخشی از پیشنهادهای جدیدی که آقای زاکانی در لایحه بودجه سال 1404 شهرداری به شورای شهر ارائه دادند، از بازگشت شهرداری تهران به تجربه دوباره سیاست‌های حمایتی شهرداری در 20 سال گذشته حکایت دارد. برای اولین بار در خلال سال‌های 1382 تا 1384 و بر‌ اساس بودجه پیشنهادی آقای دکتر احمدی‌نژاد، شهرداری تهران به منظور حمایت از ازدواج دست به اعطای تسهیلات ازدواج زد.

این ردیف پیشنهادی آقای زاکانی در بودجه سال آینده شهرداری هم به نوعی کپی از ایده احمدی‌نژاد در شهرداری تهران به شمار می‌رود و ما شاهد آن هستیم که آقای زاکانی در چهارمین بودجه‌ای که به شورا تقدیم کردند، به نوعی به بودجه‌نویسی از روی دست احمدی‌نژاد پرداخته‌اند. معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد شورای شهر تهران در ادامه به پیش‌بینی اعتبار برای حمایت از ازدواج افراد کم‌برخوردار در لایحه بودجه سال آینده شهرداری اشاره کرد و به خبرنگار «شرق» گفت: در لایحه بودجه سال 1404 شهرداری تهران، اعتباری بالغ بر 20 میلیارد تومان تحت عنوان حمایت و تسهیل ازدواج افراد کم‌برخوردار پیش‌بینی شده است.‌

همچنین در لایحه بودجه سال آینده شهرداری تهران اعتباری بالغ بر 10 میلیارد تومان برای حمایت اضطراری از خانواده‌ها و زنان کم‌برخوردار پیش‌بینی شده است. این اعتبارات به‌نوعی تداعی‌کننده سیاست‌های حمایتی شهرداری تهران در دهه 80 و دوره مدیریت آقای احمدی‌نژاد بر شهرداری تهران است که اکنون زاکانی در وقت اضافه مدیریت شهری دوره ششم پیگیری آن را پس از دو دهه در دستور کار شهرداری قرار داده است.

این کارشناس مالیه و اقتصاد شهری در ادامه با اشاره به ضرورت پیش‌بینی این اعتبارات در چارچوب قانون شهرداری‌ها اشاره کرد و افزود: بر ‌اساس ماده 55 قانون شهرداری‌ها، پیش‌بینی این اعتبارات بخشی از وظیفه قانونی و ایفای مسئولیت اجتماعی شهرداری به شمار می‌رود و طبیعتا هیچ‌کس با اقدام قانونی و شفاف شهرداری برای کمک به نیازمندان شهر و نقش‌آفرینی مؤثر مدیریت شهری در خیر اجتماعی و فقرزدایی مخالف نیست. در ‌این ‌میان آنچه اهمیت دارد، این است که این اعتبارات در یک سازوکار و چارچوب قانونی و شفاف که جزئیات آن به تصویب شورای شهر رسیده، برای حل مشکلات جامعه هدف واقعی هزینه شود. بدیهی است که همه شهروندان با اقدامات سلیقه‌ای، غیرشفاف و تصدی‌گری مدیریت شهری در این حوزه مخالف هستند و هیچ‌کس با گره‌گشایی قانونی، شفاف و مؤثر از زندگی همشهریان نیازمند و دچار اضطرار مخالفتی ندارد.

در جلسه روز گذشته محمد آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر، با اشاره به اینکه بودجه اولیه ارائه‌شده به کمیسیون تلفیق ۲۲۵ هزار میلیارد تومان بوده است، اعلام کرد که پس از بررسی‌های انجام‌شده، رقم نهایی به ۲۳۱‌هزار‌و ۷۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت.

او تأکید کرد که از این میزان، پنج هزار میلیارد تومان به خرید اتوبوس و توسعه مترو و هزار‌و ۷۰۰ میلیارد تومان به بهبود زیرساخت‌های شهری شامل حوزه آب، فضای سبز و مدیریت پسماند اختصاص یافته است. همچنین شهرداری مجاز خواهد بود تا سقف ۲۰ درصد از منابع و مصارف را به‌ صورت غیرنقدی مدیریت کند و در صورت تحقق منابع مازاد، ملزم به ارائه لایحه متمم خواهد بود.

بر ‌اساس مصوبه شورای شهر، همه واحدهای اجرائی موظف خواهند بود درآمدهای خود را تنها به حساب‌های بانکی مصوب و تأییدشده از سوی شورا واریز کنند و هر سه ماه یک‌ بار گزارش مالی خود را ارائه دهند. همچنین همه عوارض ایمنی و آتش‌نشانی، به‌ صورت مستقیم و بدون دخل و تصرف، به حساب سازمان آتش‌نشانی واریز خواهد شد تا در زمینه توسعه ایمنی شهری، احداث ایستگاه‌های جدید و تأمین تجهیزات استفاده شود.

در حوزه حمل‌ونقل نیز مقرر شد ۴۰ درصد از درآمدهای اختصاصی پس از واریز به خزانه‌ به شهرداری، ۴۰ درصد به سازمان حمل‌ونقل و ترافیک و ۲۰ درصد به شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه تخصیص یابد. سهم شرکت راه‌آهن نیز به‌ طور کامل صرف توسعه خط ۶ مترو خواهد شد. بر اساس مصوبات جدید، شهرداری تهران ملزم است عوارض ماده ۲۳ جرائم راهنمایی و رانندگی را به‌‌طور کامل در راستای خرید دوربین‌های پلاک‌خوان و نظارت شهری هزینه کند. همچنین همه سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به شهرداری موظف خواهند بود برای برگزاری مزایده‌های تبلیغات محیطی، صرفا از طریق سازمان زیباسازی اقدام کنند. علاوه‌براین شهرداری اجازه خواهد داشت با انعقاد تفاهم‌نامه با بانک‌ها، تسهیلات لازم برای نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی را تأمین کند و در راستای انتقال آب شهری، با وزارت نیرو همکاری کند.

مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌ زیست و خدمات شهری، در این جلسه پیشنهاد داد که یک درصد از بودجه سالانه شهرداری به توسعه انرژی‌های نو شامل انرژی خورشیدی، بادی، زمین‌گرمایی و دیگر منابع پاک اختصاص یابد.

این اعتبارات برای تجهیز ساختمان‌های شهرداری به سامانه‌های خورشیدی، توسعه زیرساخت‌های شارژ خودروهای الکتریکی و بهبود سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی استفاده خواهد شد. شهرداری نیز موظف خواهد بود گزارش سالانه عملکرد خود در این زمینه را به شورا ارائه دهد.

همچنین برای ایمن‌سازی ساختمان‌های عمومی، بهبود ایمنی در گودبرداری‌ها و استانداردسازی آسانسورها، اعتبارات لازم از محل بودجه‌های اضطراری تأمین خواهد شد. شهرداری مجاز خواهد بود برای تملک املاک و مستغلات در طرح‌های شهری، از ظرفیت تهاتر با دستگاه‌های دولتی و عمومی استفاده کند. در صورت نیاز به تهاتر بیش از سقف مصوب، مجوز شورای شهر الزامی خواهد بود. همچنین برای تأمین اعتبارات مورد نیاز، شهرداری می‌تواند از طریق مولدسازی املاک مازاد، جذب سرمایه‌گذار و دریافت تسهیلات بانکی اقدام کند.

در بررسی منابع و مصارف بودجه، سهم حوزه حمل‌ونقل بیش از ۵۰ درصد و حوزه شهرسازی سه درصد از کل بودجه اعلام شد. عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا با بیان اینکه به شهرداری اجازه داده می‌شود اعتباراتی از محل بودجه در اختیار شهردار برای برنامه‌های پیش‌بینی‌نشده در شرایط اضطراری هزینه کند، یادآور شد: برای استانداردسازی آسانسورها و ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی در ساختمان‌های شهرداری بر حسب اولویت در چارچوب اعتبارات مصوب اقدام شود.

پیرهادی گفت: شهرداری موظف است گزارش عملکرد سالانه خود در این زمینه را به شورای شهر ارائه کند و اقدامات انجام‌شده را به صورت شفاف در دسترس عموم قرار دهد. امانی گفت: در صورت افزایش حقوق در سال آینده، شهرداری موظف است نسبت به افزایش حقوق و مزایای کارکنان با کسب مجوزهای لازم از سازمان امور اداری و استخدامی اقدام کند. آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورا، در ادامه این جلسه گفت: شهرداری هر سه ماه یک ‌بار باید گزارش تحقق تبصره‌ها را به شورا ارائه دهد. در ادامه به پیشنهاد میثم مظفر، رئیس کمیته بودجه شورا با حداکثر آرای موافق، تبصره‌ای به لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ اضافه شد که بر ‌اساس آن به شهرداری تهران اجازه داده می‌شود درباره آرای صادره کمیسیون ماده ۱۰۰ به مبلغ کمتر از ۳۰۰ میلیون تومان تا قبل از سال ۱۴۰۰، نسبت به تقسیط وصول جرائم اقدام کند.

همچنین بر ‌اساس پیشنهاد نرگس معدنی‌پور، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورا، به شهرداری تهران اجازه داده شد برای افزایش سرانه ورزشی نسبت به تملک املاک از طریق تهاتر با دستگاه‌ها اقدام کند و جزئیات را در گزارش تفریغ بودجه ارائه دهد. در این بخش اگر تهاتر از سقف مصوب بودجه بیشتر باشد، باید مجوز آن از شورای شهر تهران اخذ شود. با پیشنهاد احمد صادقی، رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورا، مقرر شد شهرداری تهران عملیات عمرانی در حریم شهر را با تأیید فرمانداری‌های تهران، ری و شمیرانات انجام دهد.

علی‌اصغر قائمی، عضو کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورا‌ نیز پیشنهاد داد سه درصد از درآمدهای حاصل از تراکنش‌های الکترونیک در سطح شهر برای ایجاد زیرساخت‌ها در این حوزه به‌ویژه در مترو و اتوبوسرانی به سازمان فاوا اختصاص پیدا کند که این پیشنهاد با حداکثر آرای موافق اعضای شورا تصویب و به تبصره‌های لایحه بودجه اضافه شد. بر ‌اساس پیشنهاد مهدی بابایی، رئیس کمیته ایمنی شورا، به شهرداری تهران اجازه داده شد از ظرفیت اتحادیه‌های صنفی برای پرداخت عوارض، بهای خدمات پسماند و تغییر کاربری از طریق عقد تفاهم‌نامه استفاده کند و دو درصد از آن را به عنوان کارمزد همکاری به این بخش اختصاص دهد.

تمامی تبصره‌های لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ شهرداری تهران با حداکثر آرا موافق به تصویب رسید. در نوبت عصر هم درآمدها، منابع و مصارف لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ شهرداری تهران بررسی شد. محمد آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران، در نوبت دوم سیصد‌و‌ششمین جلسه شورا و در جریان بررسی درآمدها و منابع لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ شهرداری تهران با اشاره به تعیین ۱۷۰ هزار میلیارد تومان در بخش درآمدها اظهار کرد: ۲۹ هزار میلیارد تومان واگذاری دارایی سرمایه‌ای و ۳۲ هزار میلیارد تومان واگذاری دارایی مالی نیز در بخش منابع پیش‌بینی شده است.

او با اعلام اینکه ملاک ما مصوبات کمیسیون تلفیق است، یادآور شد: در مالیات بر ارزش افزوده ۳۹‌هزار‌و ۲۵۰ میلیارد تومان، در درآمدهای توسعه شهر ۹۷ هزار میلیارد تومان و در عوارض زیربنای مسکونی و غیرمسکونی ۵۲ و ۳۷ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران با بیان اینکه 5.14 درصد افزایش را در بخش مصارف خدمات شهری در سال آینده شاهد هستیم، گفت: ۵۰ درصد به حوزه حمل‌ونقل، 8.9 درصد به حوزه فرهنگی، ۴.۵ درصد به حوزه ایمنی و مدیریت بحران، سه درصد به حوزه شهرسازی و معماری و ۱۹ درصد به توسعه مدیریت و هوشمندسازی اختصاص دارد. او افزود: در بخش مصارف ۹۲ هزار میلیارد تومان هزینه‌ای، ۱۲۴ هزار میلیارد تومان تملک دارایی سرمایه‌ای و ۱۴۵ میلیارد تومان معادل شش درصد تملک دارایی مالی است.

آخوندی با بیان اینکه در هر بخشی مهم‌ترین ردیف‌ها لحاظ شده است، یادآور شد: بازپرداخت اوراق مشارکت ۲۲ هزار میلیارد تومان، بازپرداخت وام دو هزار میلیارد تومان، اتصال مترو به بیمارستان امام خمینی ۲۷۰ میلیارد تومان، اتصال خط 2 مترو به پردیس مسافری شرق هزار میلیارد تومان، احداث خط ۹ رقم ۲۰ میلیارد تومان، احداث خط 8 رقم ۲۰ میلیارد تومان و تراموا نیز شش میلیارد تومان، توسعه پایانه‌ها هزار‌و ۵۰۰ میلیارد تومان، تکمیل سایر خطوط از محل اوراق مشارکت دو‌هزار‌و ۳۰۰ میلیارد تومان و از محل منابع عمومی ۶۵۰ میلیارد تومان، احداث خط ۱۰ از محل صدور عوارض پروانه ۵۲۰ میلیارد تومان، احداث خط 7 از محل اوراق مشارکت هزار میلیارد تومان و از محل صدور عوارض پروانه ۷۱۰ میلیارد تومان بودجه را به خود اختصاص داده‌اند.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران ادامه داد: در بخش بهره‌برداری مترو، ۱۵‌هزار‌و ۳۴۷ میلیارد تومان بودجه اختصاص یافته است. برای کمک به بازخرید کارکنان ۳۶۰ میلیارد تومان، حفاظت از ایستگاه‌ها صد میلیارد تومان، خرید تجهیزات صد میلیارد تومان، تعمیرات اساسی تجهیزات متحرک سیار هزار‌و ۲۰۰ میلیارد تومان، تجهیزات ثابت و مراکز فرمان دو هزار میلیارد تومان، نگهداشت خطوط مترو ۶۹۰ میلیارد تومان، یارانه مترو هزار میلیارد تومان و کمک‌زیان هزار‌و ۳۰۰ میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی شده است.

او افزود: ۱۶ هزار میلیارد تومان برای خرید اتوبوس، ۱۸۷ میلیارد تومان یارانه بلیت اتوبوس و پنج‌هزار‌و ۵۰۰ میلیارد تومان برای حقوق این بخش تخصیص یافته است. در حوزه تاکسیرانی نیز برای حمایت از رانندگان ۲۰۰ میلیارد تومان، حمایت از معلولین ۲۲۰ میلیارد تومان و کمک به جبران خسارت ۱۱۸ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده است. آخوندی در ادامه از تخصیص ۵۰۰ میلیارد تومان برای اجرای طرح آرمان و ۵۰۰ میلیارد تومان برای ساخت مساجد خبر داد. او اعلام کرد: ۵۵۰ میلیارد تومان برای ساماندهی معتادان متجاهر و ۵۰۰ میلیارد تومان برای ساماندهی افراد آسیب‌دیده در نظر گرفته شده است.

آخوندی با بیان اینکه ردیف ۵۰۰ میلیارد تومانی برای تملک برای ساخت مجموعه‌های ورزشی در نظر گرفته شده است، گفت: در تبصره‌ها هزار‌و ۵۰۰ میلیارد تومان و در بودجه در اختیار شهردار نیز بیش از هزار میلیارد تومان برای تملک پیش‌بینی کردیم. در مناطق ۲۲گانه در بودجه سال قبل و امسال عدد بسیار بزرگی برای ساخت مجموعه‌های ورزشی در نظر گرفته‌ایم. یکی از پروژه‌های مهم در شهر و کشور، آزادراه شهید شوشتری است و در قبال واگذاری ورزشگاه تختی برای اجرای این طرح، سرانه‌های ورزشی ایجاد شده است. نزدیک به ۸۰۰ میلیارد تومان در یک یا دو سال اخیر به بخش ورزش اختصاص یافت و عملیات عمرانی مجموعه‌های ورزشی نسبت به سایر بخش‌ها جلوتر است.

حبیب کاشانی، خزانه‌دار شورای شهر تهران، با بیان اینکه باعث ننگ است که ما از ورزشگاه بزرگ محروم باشیم، گفت: این درست نیست که به دلیل نداشتن ورزشگاه مناسب، در قطر مسابقات خود را برگزار کنیم؛ ما از ساخت ورزشگاه حمایت می‌کنیم.

بر اساس اصلاح یکی از بندها، شهرداری تهران موظف شد لایحه‌ای برای ساخت سه ورزشگاه در پایتخت از طریق مولدسازی ارائه دهد.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران‌ نیز درباره توسعه مجموعه‌های ورزشی پایتخت گفت: «می‌توانیم با جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی، روند ساخت ورزشگاه‌های مدرن در تهران را آغاز کنیم». این در حالی است که بر اساس مصوبه شورا، شهرداری موظف شده است طرحی برای احداث سه ورزشگاه جدید در پایتخت ارائه کند.

در نهایت، پس از بررسی جزئیات و اصلاح برخی موارد، منابع، مصارف و درآمدهای لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ شهرداری تهران با ۱۷ رأی موافق و چهار رأی مخالف به تصویب رسید و رقم نهایی آن ۲۳۱‌هزار‌و ۷۰۰ میلیارد تومان تعیین شد.