«شرق» در گفت‌وگو با متخصصان، تبعات خاموشی‌های گسترده بر مراکز تشخیصی درمان را بررسی کرد
قطع جریان درمان
قطع برق و خاموشی‌ها، امسال گسترده‌تر از سال قبل است. شاهدی بر این مدعا انتشار برنامه خاموشی استان‌های مختلف در اولین ماه سال است؛ تا جایی که به گفته عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، امسال ناترازی برق از ۲۰ هزار مگاوات عبور می‌کند. تحمل این شرایط اگرچه برای مصرف‌کنندگان خانگی برق و مشترکان اداری و تجاری سخت است، اما از میان تمام این مراکز، آنجا که با جان مردم سر‌و‌کار دارد، بیشترین ضربه را می‌زند. مثل مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها. اما در‌این‌‌میان صدمه اصلی به مراکز تشخیصی درمان وارد میشود؛
شادی مکی: قطع برق و خاموشی‌ها، امسال گسترده‌تر از سال قبل است. شاهدی بر این مدعا انتشار برنامه خاموشی استان‌های مختلف در اولین ماه سال است؛ تا جایی که به گفته عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، امسال ناترازی برق از ۲۰ هزار مگاوات عبور می‌کند. تحمل این شرایط اگرچه برای مصرف‌کنندگان خانگی برق و مشترکان اداری و تجاری سخت است، اما از میان تمام این مراکز، آنجا که با جان مردم سر‌و‌کار دارد، بیشترین ضربه را می‌زند. مثل مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها. اما در‌این‌‌میان صدمه اصلی به مراکز تشخیصی درمان وارد میشود؛
زمانی که با قطعی برق دستگاه‌های‌شان از کار می‌افتد و کار متوقف میشود. سال گذشته، حسین کرمان‌پور، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در نامه‌های جداگانه‌ای به مدیران روابط‌عمومی وزارت نفت و نیرو از آنها خواسته بود تمهیدات لازم درباره قطعی برق و نوسان گاز در سطح کشور، برای مقابله با هرگونه مشکل در سطح مراکز درمانی اتخاذ کنند. او همچنین تابستان سال گذشته گفته بود: «اگر وزارت نیرو فکر می‌کند که با این قطعی برق در آینده هم مواجهیم، باید با بیمارستان‌ها اعم از دولتی و خصوصی صحبت کنند تا تمهیدات لازم اندیشیده شود. در سال قبل هم مشکلاتی بابت قطعی برق در تابستان ایجاد شد که شرکت برق صحبت‌هایی را با بیمارستان‌ها انجام داد و با هم هم‌فکری کرده و راه‌حل‌هایی انجام شد. حتی برخی بیمارستان‌ها با شرکت برق توافق کردند که در ساعاتی اجازه دهند برق‌شان قطع شود تا برق شهر تأمین شود».
اختلال در بررسی نمونه‌های آزمایشگاهی
درباره تأثیر خاموشی‌ها بر مراکز تشخیصی، حسین فاطمی، رئیس انجمن متخصصان آزمایشگاه‌های بالینی ایران، به «شرق» می‌گوید: «زمانی که نمونه‌های آزمایشی را به دستگاه‌ها می‌دهیم، زمانی لازم است روند فعالیت دستگاه و تست داده تکمیل شود. اگر در بین کار دستگاه به هر دلیل خاموش شود، تمام تست‌ها از بین می‌رود و خسارت زیادی به بار می‌آید». او به موضوع تأمین برق مراکز آزمایشگاهی در زمان قطعی برق هم اشاره می‌کند: «ما برای تأمین روشنایی مراکز پذیرش از دستگاه UPS استفاده می‌کنیم، یعنی دستگاهی که با باتری کار می‌کند و اجازه استفاده از برق ذخیره‌شده به وسیله این دستگاه را تا یکی، دو ساعت به ما می‌دهد. اما UPS نمی‌تواند برق مورد نیاز دستگاه‌هایی که نمونه‌ها را تست و بررسی می‌کنند تأمین کند. برای این کار ژنراتور لازم است که مراکز آزمایشگاهی ما در سطح کشور فاقد این امکانات هستند. دلیل این موضوع هم تازگی شرایط است، ما پیش‌تر با چنین شرایطی مواجه نبوده‌ایم».
فاطمی ادامه می‌دهد: «ضروری است وزارت نیرو یا شرکت توانیر تدابیری اتخاذ کند که قطع برق زمانی رخ دهد که پایان فعالیت ما باشد؛ مثلا ساعت 16 عصر به بعد. سال گذشته چنین شرایطی را داشتیم و در نتیجه خسارت کمتری به ما وارد شد. تاکنون هم هیچ ارتباطی در این زمینه با دستگاه‌های مربوطه نداشته‌ایم. تنها مراکز آزمایشگاهی نیستند که از این روند آسیب می‌بینند؛ اتاق عمل بیمارستان‌ها و... نیز هستند. اگر این مراکز فاقد ژنراتور اضطراری باشند، با مشکل جدی مواجه خواهند شد».
رئیس انجمن متخصصان آزمایشگاه‌های بالینی این را هم اضافه می‌کند که این انجمن در نظر دارد درباره مشکلات مراکز آزمایشگاهی و تدبیر شرایط با وزارت نیرو مکاتبه کند تا در صورت امکان، خاموشی زمانی رخ دهد که مراکز آزمایشگاهی در حال فعالیت نباشند. البته در تمام مناطق آزمایشگاه وجود دارد و این اقدام بسیار مشکل است.
به خطر افتادن فعالیت 4 هزار مرکز فیزیوتراپی در کشور
این ماجرا برای مراکز فیزیوتراپی هم دردسرساز شده. احمد مؤذن‌زاده، نایب‌رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران، هم به «شرق» می‌گوید: «در شرایط قطعی برق، مراکز بیمارستانی فیزیوتراپی از نظر تأمین برق با مشکلی مواجه نخواهند شد، اما ما حدود چهار هزار مرکز سرپایی و درمانگاهی در سطح کشور داریم که برای بیشتر این مراکز، یعنی حدود 80 تا 90 درصد آنها، امکانات لازم برای برق اضطراری پیش‌بینی نشده است. با توجه به اینکه بسیاری از تجهیزات و وسایل استفاده‌شده در مراکز فیزیوتراپی وابسته به برق هستند، قطع برق در ارائه خدمت به بیماران و مراجعان ایجاد مشکل می‌کند».
به گفته او، یکی از دغدغه‌های بسیار مهم همکاران این است که در فصل تابستان و به‌ویژه در مناطق جنوبی کشور، اگر در ساعات فعالیت مراکز برق قطع شود، پذیرش بیمار و رفع مشکلات آنها با مشکل مواجه میشود: «قطع برق در مراکز فیزیوتراپی جان و سلامت بیمار را تهدید نمی‌کند و این موضوع مربوط به جراحی‌ها و اتاق عمل است. اگر حین انجام اقدامات فیزیوتراپی برق قطع شود و تجهیزات از کار بیفتد، درمان را متوقف می‌کنیم اما به صورت کلی در ارائه خدمت و کسب رضایت‌مندی بیماران با مشکل مواجه می‌شویم، به‌ویژه اگر خاموشی به صورت اعلام‌نشده و ناگهانی رخ دهد».
عضو هیئت‌مدیره سازمان نظام پزشکی شیراز، از مسئولان درخواست می‌کند برای شناسایی مراکز درمانی و ساختمان‌های پزشکان اقدام و تلاش کنند در ساعات پیک ارائه خدمات این مراکز، یعنی از ساعت 8 صبح تا ساعت 21، برق این مراکز قطع نشود: «ضروری است که مسئولان هنگام قطع برق به مراکز درمانی تشخیصی توجهی ویژه داشته و برای ادامه فعالیت آنها تدابیر لازم را اتخاذ کنند. متضرر اصلی این بی‌برقی‌ها حتی اگر بر‌اساس اعلام قبلی هم رخ دهد، بیماران هستند. هر‌چند این روند بر تعداد مراجعه‌کنندگان به این مراکز هم تأثیرگذار بوده و باعث ورود ضرر و زیان مالی به مراکز فیزیوتراپی میشود. در برخی موارد هم که قطع برق به صورت مکرر رخ می‌دهد، به تجهیزات این مراکز لطمه وارد میشود؛ زیرا دستگاه‌های استفاده‌شده بسیار حساس بوده و حتی استفاده از محافظ هم نمی‌تواند به‌خوبی از این دستگاه‌ها محافظت کند».
خطر در کمین بیماران اورژانسی
«ریسک آسیب‌های وارده به مراکز رادیولوژی در مقایسه با منازل مسکونی بیشتر است»؛ این را جلال جلال‌شکوهی، دبیر عملی پیشین انجمن رادیولوژی ایران و عضو هیئت‌مدیره تعاونی رادیولوژیست‌های ایران، به «شرق» می‌گوید. او ادامه می‌دهد: «در منازل مسکونی هم در هر بار قطعی برق و برگشت آن دستگاه‌های برقی استفاده‌شده صدمه می‌بینند. در مراکز رادیولوژی هم به همین شکل است، یعنی به‌جز اتلاف وقت بیماران، مشکلات دیگری هم ایجاد میشود. گاهی بعد از اتصال دوباره برق متوجه می‌شویم که میزان برق به‌جای 220 ولت،160 ولت است. در برخی از مراکز بازگشت برق به صورت چند‌مرحله‌ای است؛ یعنی ابتدا چراغ‌های محوطه روشن میشود و در مرحله بعد جریان برق وارد ساختمان میشود اما با انجام این اقدامات احتیاطی، باز هم دستگاه‌ها می‌سوزند و آسیب می‌بینند».
او در ادامه می‌گوید: «مراکز ما مجهز به دستگاه UPS هستند اما این دستگاه در زمان قطع برق تنها می‌تواند اقدامات مرتبط با آخرین نفری را که زیر دستگاه رادیولوژی است، تکمیل کند؛ مانند فردی که در دستگاه ام‌آر‌آی قرار گرفته است. اما این دستگاه ذخیره برق نمی‌تواند از دیگر دستگاه‌ها پشتیبانی و محافظت کند و در نتیجه تجهیزات رادیولوژی و ضمائم آنها خراب می‌شوند». به گفته شکوهی، این قطعی برق در مواردی خاص ممکن است سلامت بیمار را هم تهدید کند: «فرض کنید یک بیمار اورژانسی را با تمهیدات خاص و ویژه از بیمارستان به مرکز رادیولوژی اعزام می‌کنند. قطعی برق باعث میشود نتوانیم اقدامات لازم را برای این بیمار انجام دهیم. در این شرایط بیمار اورژانسی چاره‌ای ندارد جز اینکه در مراکز ما معطل بماند یا با همان شرایط به بیمارستان بازگردد. ممکن است در این بازه زمانی اتفاقی برای این بیمار رخ دهد که در‌این‌صورت فردی که باید پاسخ‌گو باشد، رئیس مرکز رادیولوژی است».
این رادیولوژیست درباره اینکه آیا این مراکز مجهز به ژنراتور و موتور اضطراری برق هستند یا خیر، توضیح می‌دهد: «ژنراتورهای معمولی نمی‌توانند پاسخ‌گوی نیاز برخی از تجهیزات ما مانند دستگاه ام‌آر‌آی باشند. برقی که این دستگاه استفاده می‌کند، گاهی به اندازه برق یک شهر کوچک است. دستگاه‌هایی که در گذشته داشتیم واقعا به اندازه یک شهر برق مصرف می‌کند اما دستگاه‌های جدید میزان کمتری برق مصرف می‌کنند».
او درباره اینکه آیا انجمن رادیولوژی تاکنون درباره شرایط قطعی برق با سازمان‌های مربوطه صحبت کرده است، می‌گوید: «تا به حال چنین اتفاقی نیفتاده است و من نمی‌دانم آیا این سازمان‌ها حاضر به شنیدن مشکلات ما هستند. اما آنها از مسائل مطلع هستند، به‌ویژه آنکه برق یکی از نشانه‌های تمدن است و نبود آن بیانگر نقص در تمدن».
