اولویت تعطیلی شنبه بر مبنای منافع ملی

اقتصاد جهانی روز‌به‌روز درهم‌تنیده‌تر شده است. نگاهی به روند رشد تجارت جهانی نشان می‌دهد که حجم تجارت جهانی در سال‌‌های 2022 و 2023 به ترتیب 32 و 30.7 هزار میلیارد دلار بوده است. گرچه به دلایلی حجم تجارت جهانی در سال 2023 در مقایسه با سال قبل هشت درصد کاهش یافته است. با‌وجود‌این تجارت جهانی در دهه‌های اخیر از رشد قابل اعتنایی برخوردار بوده و از این طریق وابستگی کشورها به یکدیگر بیشتر از گذشته شده است. سهم ایران پیش از تحریم، حدود دو درصد از تجارت جهانی و اکنون حدود سه‌دهم درصد است. این به معنای انزوای اقتصادی ایران در عرصه جهانی است. یکی از معیارهای تحریم یک کشور، جایگاه آن کشور در تجارت جهانی و وابستگی دیگر کشورها به محصولات آن کشور و درجه جایگزینی است.

با تحریم ایران، به لحاظ اقتصادی، سهم ایران افول داشته و این امر موجب شده است تا تداوم تحریم‌ها برای آمریکا کم‌هزینه‌تر باشد زیرا کمتر کشوری است که از تحریم ایران آسیب ببیند. براساس‌این یکی از راهبردهای کشور برای خروج از انزوا، برداشتن برخی از موانع است. یکی از موانع مهم که همواره مدنظر بخش خصوصی بوده است، تعداد روزهایی است که امکان تجارت با جهان خارج وجود دارد. روزهای تعطیلی در بسیاری از کشورهای جهان شنبه و یکشنبه و در ایران روز جمعه تعطیل کامل و پنجشنبه نیمه‌تعطیل است. به‌این‌ترتیب امکان ارتباطی به نیمی از هفته تقلیل می‌یابد.

اکنون که دولت، لایحه تقلیل ساعات کاری را تقدیم مجلس کرده است و به‌این‌ترتیب تعطیلات به دو روز در هفته می‌انجامد، تعیین روزی علاوه بر جمعه اهمیت دارد. گاه شنیده می‌شود که برخی از نمایندگان به تعطیلی رسمی پنجشنبه نظر دارند. دلایلی مانند وصل‌شدن پنجشنبه به جمعه، سنت زیارت اهل قبور در عصرهای پنجشنبه و همچنین تعطیل‌شدن شنبه موجب تشبه به یهود خواهد شد زیرا شنبه تعطیل رسمی یهودیان است. نهایت اینکه اکنون نهادهای آموزشی کشور روزهای پنجشنبه تعطیل و ادارات نیز نیمه‌تعطیل هستند و هماهنگی اقتضا می‌کند که پنجشنبه تعطیل باشد.

هیچ‌کدام از این دلایل برای تعطیل‌کردن پنجشنبه موجه نیستند. شاید مهم‌ترین دلیل این گروه برخی تشبه به یهود است. به‌این‌ترتیب به یک مسئله عادی و تصمیم‌گیری بر مبنای منافع ملی، رنگ تمدنی و فرهنگی داده شده است. اگرچه تعطیلی شنبه ریشه در کتاب مقدس یهودیان دارد، اما در گذشته؛ ولی بسیاری از کشورهای مسلمان جهان نیز اکنون شنبه را هم تعطیل کرده‌اند. در برخی کشورهای مسلمان از سال 2008 این اقدام را در فرایندی پنج‌ساله انجام دادند و چنین احساسی نداشته‌اند زیرا اگر بنا بر مخالفت باشد، برخی احکام دیگر نیز میان ما مسلمانان و یهودیان مشترک است، آیا باید آنان را نیز حذف کنیم؟‌ اساس نگاه فرهنگی و تمدنی با توجه به ساختار فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کشور به این مسئله نادرست است. واقعیت این است که از منظر منافع ملی، اگر تعطیلی شنبه موجبات بهبود روابط بنگاه‌های اقتصادی کشور با جهان بیرون را فراهم آورد و از این طریق بر حجم تجارت ایران و سهم آن مؤثر باشد، زمینه رونق اقتصادی، افزایش نرخ اشتغال و کاهش زمینه اعمال تحریم‌های بیشتر یا حتی کاهش تحریم‌ها فراهم خواهد شد. تعطیلات نظام آموزشی در پنجشنبه‌ها را نیز پس از قانون تعطیلی شنبه می‌توان در یک فرایند، با روال جدید تنظیم کرد. از این گذشته اکنون که ایران عضو شانگهای و بریکس شده و دولت سیزدهم به آن افتخار کرده، آن را با نگاهی ایدئولوژیک راهی برای تقابل با آمریکا می‌داند، توجه به این نکته لازم است که بسیاری از این کشورها نیز در شنبه تعطیل هستند، از‌این‌رو برای بهبود مراودات مالی با این دسته از کشورها نیز بهتر است شنبه تعطیل شود.