متهم‌گردانی، امکان جامعه‌پذیری را می‌گیرد
باید به این موضوع توجه کنیم که هیچ انسانی مجرم به دنیا نمی‌آید، برای همین در قوانین، موردی غیر از مجازات داریم که به بازپروری و اصلاح مجرم در جامعه مربوط است، اما بعد از سال ۹۲ با شیوه‌ای من‌درآوردی و غیراخلاقی مواجه شدیم که گرداندن متهم در خیابان است که تنبیهی مضاعف برای جرائم خشن بود، اما طبق علوم جنایی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی این‌گونه اقدامات نه تنها اثر مثبت ندارد، بلکه می‌تواند موجب تشدید خشونت هم بشود؛ مثلا مردم با دیدن این اعمال در سطح شهر به خشونت گرایش پیدا می‌کنند و وقتی یک فرد به دلیل شرایط فرهنگی و اقتصادی مرتکب این جرائم شده و در واقع کار نادرستی کرده، با رفتار خشن مأموران و کار نادرست آنها مواجه می‌شود و کار نامناسب برایش مشروعیت پیدا می‌کند.
علی نجفی‌توانا*: باید به این موضوع توجه کنیم که هیچ انسانی مجرم به دنیا نمی‌آید، برای همین در قوانین، موردی غیر از مجازات داریم که به بازپروری و اصلاح مجرم در جامعه مربوط است، اما بعد از سال ۹۲ با شیوه‌ای من‌درآوردی و غیراخلاقی مواجه شدیم که گرداندن متهم در خیابان است که تنبیهی مضاعف برای جرائم خشن بود، اما طبق علوم جنایی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی این‌گونه اقدامات نه تنها اثر مثبت ندارد، بلکه می‌تواند موجب تشدید خشونت هم بشود؛ مثلا مردم با دیدن این اعمال در سطح شهر به خشونت گرایش پیدا می‌کنند و وقتی یک فرد به دلیل شرایط فرهنگی و اقتصادی مرتکب این جرائم شده و در واقع کار نادرستی کرده، با رفتار خشن مأموران و کار نادرست آنها مواجه می‌شود و کار نامناسب برایش مشروعیت پیدا می‌کند.
معمولا اجرای علنی مجازات‌ها اگر به مصلحت نباشد، از اجرایش جلوگیری می‌شود. از لحاظ روان‌شناسی این موضوع باعث ازبین‌رفتن حیثیت و سرمایه اجتماعی می‌شود. درخصوص متهم‌گردانی اصطلاح من‌درآوردی اراذل و اوباش به کار می‌رود که در قانون کیفری هیچگونه عنوان رسمی و قانونی برای آن وجود ندارد.
همچنین قابل ذکر است که متهم‌گردانی و آفتابه گردن فرد انداختن از چند جهت خلاف قانون است؛ اول اینکه این خود یک مجازات مستقل و جداگانه است، دوم اینکه چنین اقدامی امکان جامعه‌پذیری فرد را از بین می‌برد و او را به دشمن جامعه تبدیل می‌کند.
سوم هم به خانواده فرد برمی‌گردد که در واقع خانواده را مجازات می‌کند، چون منجر به ریختن آبروی آنها می‌شود که همین باعث ایجاد یا افزایش استعداد جنایی در آنها می‌شود.
طبق نظریه‌های جرم‌شناسی جز اثر منفی هیچ اثر مثبتی نخواهد داشت و اگر مسئولان آمار دقیقی منتشر کنند مشخص می‌شود تکرار جرم در این افراد خیلی بیشتر از اصلاح آنها بوده است.
*وکیل پایه‌یک دادگستری عضو کانون وکلای مرکز
