چرا سازمان بهداشت جهانی برای شیوع آبله میمونی وضعیت اضطراری اعلام کرد؟

سحر طلوعی: وقتی به فاصله تنها چند هفته تعداد موارد ابتلا به آبله میمونی چند برابر و پای این بیماری ویروسی به ده‌ها کشور جهان باز شد، سازمان بهداشت جهانی به این نتیجه رسید که وضعیت اضطراری اعلام کند. واقعیت این است که میان مشاوران و متخصصان همکار سازمان بهداشت جهانی برای اعلام وضعیت اضطراری اختلاف رأی وجود دارد. برخی از آنها می‌گویند وضعیت هرگز آن‌قدرها بد نیست و همه‌گیری مشابه کووید ۱۹ به چشم نمی‌خورد که سازمان بهداشت جهانی مجبور به اعلام وضعیت اضطراری شود.

اما برخی دیگر معتقدند اعلام وضعیت اضطراری باعث می‌شود دولت‌ها با جدیت بیشتری موضوع را پیگیری کنند و منابع مالی مورد نیاز را برای کنترل این بیماری اختصاص دهند. برایند این اظهار‌نظرها و اختلافات باعث شد تا سازمان بهداشت جهانی سرانجام تصمیم بگیرد بیانیه‌‌ای هشدارآمیز درباره شیوع آبله میمونی صادر کند؛ بیانیه‌ای که پیش‌از‌آن درباره همه‌گیری کووید ۱۹ صادر شده بود و همچنان معتبر است. این هفتمین بار است که سازمان بهداشت جهانی وضعیت اضطراری اعلام می‌کند.

تعداد موارد ابتلا به آبله میمونی چقدر است؟

به گزارش سازمان بهداشت جهانی در‌حال‌حاضر تعداد افراد مبتلا به ویروس آبله میمونی بیش از ۱۶ هزار نفر اعلام شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد سر‌و‌کله این ویروس در ۷۵ کشور جهان پیدا شده است.

تعداد افراد مبتلا به این بیماری در ایالات متحده تا سه هزار نفر اعلام شده است. در میان آنها نام دو کودک هم ثبت شده است. کارشناسان معتقدند تعداد موارد ابتلا با توجه به عملیاتی‌شدن آزمایش‌ها بیشتر هم خواهد شد. در انگلیس بیش از دوهزار‌و ۲۰۰ مورد مبتلا به آبله میمونی شناسایی شده است. آمار منتشر‌شده از اسپانیا هم تقریبا با آمار انگلیس برابر است. بقیه موارد در دیگر کشورها مشاهده و ثبت شده است.

آبله میمونی در چه جوامعی گزارش شده است؟

هرچند آفریقا در سال ۱۹۵۸ خاستگاه بروز آبله میمونی در میان میمون‌های در اسارت و سپس در سال ۱۹۷۰ در میان انسان‌ها بوده است؛ اما بررسی‌های امروز نشان می‌دهد بخش عمده موارد ثبت‌شده در خارج از مرزهای آفریقا، در میان جامعه مردان همجنس‌گرا دیده می‌شود. این اتفاق و مشابهت آن با بروز اولیه ویروس HIV باعث شده است تا موافقان اعلام وضعیت اضطراری سازمان بهداشت جهانی بگویند هرچند این وضعیت دیر اعلام شد‌ اما دیر بهتر از هرگز است. موافقان هشدار معتقدند زمان برای جلوگیری از شیوع آبله میمونی از دست رفته است‌ اما دولت‌ها باید برای مهار و کنترل گسترش این بیماری دست بجنبانند.

چه راهکارهایی برای مهار گسترش این بیماری توصیه شده است؟

با توجه به اینکه ویروس آبله میمونی از انواع نادر خانواده‌های آبله است، برای کنترل و تسکین علائم و درمان، معمولا از داروها و واکسن‌‌هایی که برای ویروس آبله تولید شده است، استفاده می‌شود. به‌جز آن، واکسن جینیوز که جدیدتر و ایمن‌تر هم ارزیابی شده، در آمریکا مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین داروهایی هم برای درمان و تسکین آبله میمونی تجویز می‌شود؛ از‌جمله داروی تکوویریمات که این روزها عرضه آن با مشکل روبه‌رو شده است.

به‌طور‌کلی یکی از مهم‌ترین چالش‌ها برای مهار این ویروس و فرایند تسکین علائم، علاوه بر زمان، کمبود واکسن‌ و دارو است.

تفاوت آبله میمونی در جوامع آفریقایی و دیگر کشورها چیست؟

با اینکه بررسی‌ها و مطالعات هنوز کامل و دقیق نیست‌ اما در جدیدترین گزارش‌های منتشر‌شده از موارد ابتلا به آبله میمونی نشان می‌دهد تفاوت‌هایی از بروز علائم بیماری در میان افراد متعلق به جوامع آفریقایی و دیگر کشورها وجود دارد.

در جوامع آفریقایی مثل نیجریه و کنگو که ویروس آبله میمونی بومی بوده است، علائمی مثل سردرد، کمر‌درد، درد عضلانی، تب و سرفه در فرد مبتلا بروز می‌‌کند. پس از دو هفته بثورات پوستی نیز روی دست‌ها،‌ صورت و پاها و شکم پدیدار می‌شود که در بیشتر موارد بیمار پس از گذراندن دوره خوب و آثار پوستی رفع می‌شود.

اما در موارد اخیر ابتلا و خارج از مرزهای آفریقا خاصه در آمریکا، کمتر علائمی از تب و سردرد گزارش شده و به‌جای آن، بثورات پوستی در نزدیکی نواحی تناسلی دیده شده یا زخم‌هایی در گلو، مجاری ادراری و راست‌روده گزارش شده است که بسیار دردناک است.

آبله میمونی منجر به مرگ می‌شود؟

مطالعات در جوامع آفریقایی خاستگاه ویروس آبله میمونی نشان می‌دهد مواردی از مرگ‌و‌میر مبتلایان به این ویروس گزارش شده است؛ هرچند که موارد منجر به فوت بر اثر این بیماری کم است. یکی از دلایلی که باعث شده تلاش برای جلوگیری از شیوع این ویروس به تأخیر بیفتد، شاید همین موضوع است؛ اما کارشناسان می‌‌گویند پرسش‌‌های زیادی درباره آبله میمونی مطرح است و به‌درستی معلوم نیست جهش‌های ژنتیکی رخ‌داده در ژنوم این ویروس از سال ۲۰۱۸ تا امروز تا چه حد بر سرعت انتشار و انتقال آن مؤثر بوده است. تنها موضوع مشخص این است که در هفته‌های اخیر بر تعداد مبتلایان به آبله میمونی افزوده شده است. با این حساب آبله میمونی راحت‌تر از قبل گسترش می‌یابد.