ناکارآمدی جامعه جهانی در مسئله ارمنستان

ارمنستان و آذربایجان بین 12 تا 14 سپتامبر با قطع آتش‌بس بحران جدیدی را با تحریک باکو تجربه کردند و خاک ارمنستان برای حل مسئله زنگزور با توسل به زور، به‌طور مستقیم مورد حمله قرار گرفت که نتیجه آن بیش از 300 کشته بود. از‌سرگیری درگیری‌های بی‌رحمانه مرزی دلالت بر ناکارآمدی جامعه بین‌المللی برای تضمین امنیت و ارائه راه‌حل برای توقف درگیری‌ها دارد. روسیه اولین کشوری بود که شکست خود را در این زمینه نشان داد. ارمنستان که باید به‌طور رسمی در چارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی مورد حمایت قرار می‌گرفت، این سازمان را یک متحد غیرقابل‌اعتماد می‌داند که با وجود درخواست‌های مکرر، به‌ویژه در جریان حملات به شهرهای ارمنی گوریس، سوتک و جرموک در سپتامبر گذشته، هیچ کمکی ارائه نکرده است. از سوی دیگر، قدرت بزرگ سابق در منطقه که به دلیل تلفات نظامی در اوکراین و بیهودگی جاه‌طلبی‌های امپراتوری خود تضعیف شده است، به‌طور فزاینده‌ای در حفظ حوزه نفوذ خود در قفقاز ناتوان نشان داده است. اتحادیه اروپا و به‌ویژه فرانسه نیز به دلیل اقدامات ناکارآمد خود در 30 سال گذشته مقصر هستند. باید اذعان کرد اروپایی‌ها طی یک توافق دوجانبه در 7 اکتبر در پراگ، یک مأموریت دیده‌بانی غیرنظامی در مرز ارمنستان و آذربایجان را آغاز کردند. جزئیات این مأموریت دوماهه هنوز مشخص نیست، ولی احتمالا باید در کار کمیسیون‌های حل مناقشه مرزی سهم داشته باشد اما فراتر از سخنان و بیانیه‌ها، مانند آنچه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در مصاحبه تلویزیونی 12 اکتبر خود اظهار کرد، فرانسه برای محافظت از ارامنه چه چیزی به دست آورد؟ فرانسه علاوه بر مأموریت تاریخی خود در دفاع از مسیحیان شرقی، بزرگ‌ترین جامعه ارامنه در اروپا را نیز در خود جای داده است. بنابراین حمایت از ایروان وظیفه‌ای در قبال جوامع ارمنی دور از وطن و یک متحد اساسی برای ثبات قفقاز است. ‌اتحادیه اروپا نیز که به نوبه خود نگران یافتن تأمین‌کنندگان انرژی جایگزین روسیه است، با وجود اقدامات جنایتکارانه آذربایجان در ناگورنو قره‌باغ و ارمنستان، از توسل به آذربایجان که قطب انرژی متصل به اروپا توسط شبکه گسترده‌ای از خطوط لوله گاز است، درنگ نکرد. در 18 جولای گذشته، اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا به باکو سفر کرد تا توافق جدیدی با هدف افزایش دوبرابری واردات گاز از آذربایجان و در نتیجه تنوع‌بخشیدن به منابع عرضه انرژی در قاره اروپا را اعلام کند. اتحادیه اروپا از توسل به یک رژیم مستبد و جنگ‌افروز به رژیم دیگر، قطعا برای حفظ تعهدات خود در قبال دفاع از مردم تحت ستم، دموکراسی یا مبارزه با گرمایش جهانی آب‌وهوا تلاشی نمی‌کند. این‌گونه تصمیمات در مواجهه با کشورهای غارتگر، اتحادیه اروپا را تضعیف می‌کند و منجر به بی‌اعتباری برنامه‌های سیاسی‌اش در آینده می‌شود و این موضوع بسیار نگران‌کننده است.