پرونده چین و روسیه روی میز سران گروه 7

جنگ در اوکراین به محور اصلی نشست گروه هفت در سال جاری تبدیل شده است و رهبران حاضر در این نشست قصد دارند در ابتدای دیدار سه‌روزه خود در هیروشیما با هدف فشار بر مسکو تحریم‌های جدیدی علیه روسیه اعمال کنند. به گفته یک مقام ارشد کاخ سفید، انتظار می‌رود رهبران گروه هفت در واکنش به تهاجم روسیه، یک اعلامیه قوی را که نشان‌دهنده «یکپارچگی، قدرت و تعهد» این کشورهاست، صادر کنند. این مقام کاخ سفید روز گذشته به خبرنگاران گفت: «تعهد ما برای ادامه فشار بر روسیه به همان قدر قوی است که در سال گذشته بود و به‌همین‌دلیل فکر می‌کنم شاهد گام‌های جدیدی برای انزوای اقتصادی روسیه و تضعیف توانایی مسکو در جنگ خواهید بود». در طول نشست، رهبران قصد دارند برنامه‌هایی را برای ایجاد اختلال بیشتر در توان روسیه در تأمین منابع جنگی خود، مسدودکردن راه‌های دور‌زدن تحریم‌ها، کاهش وابستگی به انرژی روسیه و محدود‌کردن دسترسی مسکو به سیستم بانکداری بین‌المللی اعلام کنند. علاوه‌بر‌این دارایی‌های حاکمیتی روسیه تا پایان جنگ مسدود خواهد ماند و هر‌یک از اعضای گروه هفت تحریم‌های جدید و محدودیت‌های صادراتی را برای افزایش فشار اقتصادی بر روسیه اعلام خواهند کرد. اجلاس سالانه سران گروه هفت که با حضور ایالات متحده، ژاپن، آلمان، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا و کانادا از روز گذشته به مدت سه روز در هیروشیمای ژاپن برگزار شد. از سوی دیگر موضوع زنجیره تأمین جهانی و «چین‌زدایی» از این زنجیره نیز در دستور کار نشست رهبران گروه هفت قرار دارد. رویترز نیز در همین زمینه خبر داد که رهبران گروه هفت قرار است به‌عنوان بخشی از بیانیه مشترک خود به موضوع نگرانی‌ها درباره استفاده چین از «اجبار اقتصادی» در معاملات خود در خارج از کشور بپردازند. بر‌اساس این گزارش، انتظار می‌رود که این بیانیه مشترک به‌عنوان یک جزء محوری از بیانیه کلی نشست، همراه با یک پیشنهاد کتبی گسترده درباره نحوه همکاری هفت اقتصاد پیشرفته برای مقابله با «اجبار اقتصادی» از سوی هر کشوری ارائه شود. کشورهای گروه هفت که یک‌سوم فعالیت اقتصادی و همچنین تجارت جهان را به خود اختصاص می‌دهند، روابط اقتصادی و تجاری نزدیکی با چین دارند و چین بزرگ‌ترین صادرکننده جهان و بازار کلیدی برای بسیاری از شرکت‌های کشورهای گروه هفت است.

پیش‌تر در نشست وزرای دارایی گروه هفت، کشورها توافق کردند که حداکثر تا پایان سال ۲۰۲۳ طرح جدیدی را برای تنوع‌بخشیدن به زنجیره‌های تأمین جهانی راه‌اندازی کنند. این طرح که RISE نامیده می‌شود – تقویت زنجیره تأمین انعطاف‌پذیر و فراگیر – به کشورهای با درآمد کم و متوسط کمک می‌کند و آنها را قادر می‌کند نقش مهم‌تری در زنجیره تأمین محصولات مرتبط با انرژی ایفا کنند. هدف از این اقدام کاهش وابستگی کشورها به چین در بسیاری از زمینه‌های استراتژیک، مانند توانمندسازی آنها برای پالایش و فراوری مواد معدنی و تولید قطعات به صورت محلی است. شی شان، کارشناس چین، در گفت‌وگو با اپک تایمز درباره اینکه تأکید فزاینده بر تنوع زنجیره تأمین چه نتیجه‌ای خواهد داشت، گفت: «موضوع اصلی نشست گروه هفت حذف چین نیست؛ بلکه دستیابی به جداسازی فناوری‌های کلیدی و مواد خام برای محصولات اصلی از چین است. این تجدید ساختار زنجیره تأمین دو عنصر اصلی را در بر می‌گیرد که شامل کاهش انحصار چین در مواد خام حیاتی و همچنین جلوگیری از قرارگرفتن انحصار تولیدات با فناوری پیشرفته و دقیق، از‌جمله ساخت دقیق مکانیکی و شیمیایی در چین است». شی گفت: «به عبارت دیگر، چین می‌تواند به مشارکت در زنجیره تأمین جهانی ادامه دهد؛ اما بر‌اساس طرح جدید گروه هفت تنها می‌تواند محصولات متوسط و پایین‌دستی مانند کالاهای مصرفی با تکنولوژی پایین و معمولی را تولید کند».

پکن  در  حیاط خلوت  مسکو

تلاش گروه هفت برای تحت کنترل گرفتن چین در حالی ادامه دارد که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، روز گذشته از یک طرح بزرگ برای توسعه آسیای مرکزی رونمایی کرد که قرار است در آن زیرساخت‌های این منطقه گسترش و تجارت آن هم تقویت شود. این طرح چین در منطقه‌ای که به طور سنتی حوزه نفوذ روسیه به شمار می‌رفته، به ایفای نقش رهبری پکن در این محدوده می‌انجامد. شی در سخنرانی خود در اجلاس سران چین و آسیای مرکزی با رونمایی از این طرح همچنین تأکید کرد که پکن آماده پیشبرد راهبردهای توسعه هماهنگ در کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و همچنین ازبکستان است. شی در یک کنفرانس مطبوعاتی همراه با همتایان خود در کشورهای آسیای مرکزی گفت: «ما به طور مشترک یک الگوی جدید همکاری داریم که عمیقا سطح مشارکت میان این کشورها را تقویت می‌کند. این اجلاس انگیزه جدیدی برای توسعه در این منطقه پدید آورده و انرژی مثبت قدرتمندی برای صلح و ثبات و توسعه تزریق می‌کند». بر‌اساس این طرح پنج جمهوری پیشین شوروی، در صورت بروز اختلال در کریدورهای تجاری در دسترس، یک مسیر جایگزین برای انتقال سوخت، کالا و غذا با چین در دسترس خواهند داشت.

این همکاری‌ها که در اجلاس دو‌روزه وعده داده‌ شده، در تضاد با تصویری منفی است که رهبران گروه هفت در نشست خود در ژاپن تلاش داشتند از چین ارائه دهند. به نظر می‌رسد حمایت چین از آسیای مرکزی نیز وزنه‌ای در مقابل اتهامات آمریکا درباره دیپلماسی اجباری این کشور باشد. شی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت که چین و کشورهای آسیای مرکزی باید اعتماد را عمیق‌تر کنند و حمایت واضح و قدرتمندی از منافع اصلی مانند حاکمیت، استقلال، عزت ملی و توسعه بلندمدت ارائه دهند. او همچنین اضافه کرد که چین آماده کمک به کشورهای آسیای مرکزی برای بهبود امنیت و قابلیت‌های دفاعی این کشورهاست. رهبر چین همچنین تأکید کرد که توافق‌نامه‌های سرمایه‌گذاری دوجانبه را ارتقا خواهد داد تا حجم حمل‌ونقل فرامرزی با منطقه افزایش یابد. او افزود که این اقدام باعث تشویق بیشتر چینی‌ها برای تجارت در آسیای مرکزی می‌شود و شغل‌های بیشتری را هم ایجاد خواهد کرد. او همچنین وعده داد یک سرویس قطار ویژه از چین به این کشورها راه‌اندازی می‌شود که هدف آن ترویج گردشگری در میان این کشورها خواهد بود. رئیس‌جمهوری چین تأکید کرد که برای تقویت همکاری و توسعه آسیای مرکزی ۲۶ میلیارد یوان برابر با حدود

 سه‌میلیارد‌و ۸۰۰ میلیون دلار حمایت مالی و کمک‌های بلاعوض به کشورهای آسیای مرکزی اختصاص خواهد داد. شی همچنین گفت که ساخت خط لوله گاز طبیعی چین به آسیای مرکزی باید تسریع شود. او در ادامه تأکید کرد که تجارت نفت و گاز میان پکن و این کشورها باید افزایش یابد و همکاری‌های خود را در زمینه انرژی توسعه و همچنین همکاری‌ها در زمینه انرژی‌های جدید و استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را تقویت کنند. تجارت دوطرفه بین چین و آسیای مرکزی در سال گذشته به رکورد ۷۰ میلیارد دلار رسید و قزاقستان در این زمینه با ۳۱ میلیارد دلار پیشتاز بود.