کودکان معتاد، نتیجه آسیب‌های اجتماعی در جامعه هستند
یکی از مهم‌ترین عوامل گسترش رو به فزون حاشیه‌نشینی را باید در افزایش فقر اقتصادی که گریبان جامعه را گرفته، جست‌وجو کرد. می‌توان به وفور کلکسیونی از آسیب‌های اجتماعی را در مناطق حاشیه‌نشین شهری دید. یکی از آسیب‌های اجتماعی عیان و خانمان‌سوز اعتیاد است. اعتیاد والدین نه فقط زندگی خودشان را نابود می‌کند بلکه تأثیر مستقیم در زندگی فرزندان دارد.
افخم صباغ: یکی از مهم‌ترین عوامل گسترش رو به فزون حاشیه‌نشینی را باید در افزایش فقر اقتصادی که گریبان جامعه را گرفته، جست‌وجو کرد. می‌توان به وفور کلکسیونی از آسیب‌های اجتماعی را در مناطق حاشیه‌نشین شهری دید. یکی از آسیب‌های اجتماعی عیان و خانمان‌سوز اعتیاد است. اعتیاد والدین نه فقط زندگی خودشان را نابود می‌کند بلکه تأثیر مستقیم در زندگی فرزندان دارد.
معتادان، قربانیان فقر ساختاری و نبود مدیریت علمی و کارآمد در کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی هستند. موضوع اعتیاد کودکان به‌ویژه در مناطق حاشیه‌نشین، موضوع تازه‌ای نیست و به واسطه شرایط و بستری که برایشان ساخته شده از اهمیت بیشتری برخوردار است.
کودکانی که در این مناطق سکونت دارند، با هر قدمی که در کوچه و خیابان می‌گذارند شاهد توزیع و مصرف هستند. والدین معتاد از اولین بسترهای ابتلای کودکان به اعتیاد هستند. در معرض بودن مواد در این خانواده‌ها و الگوبرداری از والدین به راحتی کودکان را در این دام می‌اندازد. کودکان توانایی آینده‌نگری درباره مصرف مواد مخدر را ندارند و سرخوشی لحظه‌ای استفاده از مواد می‌تواند به راحتی گرفتارشان کند.
فعالیت در منطقه حاشیه تهران و در میان زنان و کودکانی که از کم‌برخوردارترین‌های جامعه هستند نمونه‌های زیادی را پیش چشم ما قرار داده تا بتوانیم به جرئت بگوییم که بزرگ‌ترین درد افراد ساکن این مناطق فقر است و اعتیاد معلول آن.
تعداد قابل توجهی از مراجعه‌کنندگان سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در مناطق حاشیه‌نشین شهری را خانواده‌هایی تشکیل می‌دهند که در میان خود یک یا چند فرد معتاد دارند. هرچند خانواده ازهم‌گسیخته بستر مناسبی برای سوق‌دادن کودکان به اعتیاد است اما نباید از بقیه عوامل محیطی چشم پوشید. والدین معتاد اغلب متوجه مشکلاتی که ایمنی کودکان را تهدید می‌کند نمی‌شوند. در این خانواده‌ها کودکان در معرض خطرات فیزیکی و قربانی خشونت‌ورزی والدین می‌شوند. کودکانی که والدینشان مواد مخدر مصرف می‌کنند، بیش از سایر همسالان خود مشکلات تحصیلی و بحران و آشوب در خانواده و خشونت خانگی را تجربه می‌کنند.
- در بسیاری از موارد پدران یا مادران معتاد از فرزندان خود برای تهیه و تأمین مواد مخدر استفاده می‌کنند یا آنها را برای خرده‌فروشی به کار می‌گیرند.
- پدر معتادی که از دختر نوجوانش در کنار بساطش سوءاستفاده می‌کند تا پدری که برای تهیه مواد بساطش، پسر 12 ساله‌اش را به دنبال مواد می‌فرستد همه گویای زمینه‌های سوق‌دادن کودکان به سمت مواد است.
- از پدری که حتی در هنگام مصرف مواد از تعرض به فرزند خودش نیز نمی‌گذرد، چگونه توقع تربیت فرزندی سالم داشته باشیم.
- مادری که به‌خاطر تأمین معاش زندگی خانواده از صبح به خانه‌ها برای کارهای خدماتی می‌رود چگونه می‌تواند مانع تعرض همسر نئشه خود به فرزندان در نبودش باشد؟
- کودکی که تجربه‌های مصرف مواد والدین را در کودکی دارد، الان آمادگی روی‌آوردن به موارد را پیدا کرده است.
- دختری که بعد از سال‌ها خشونت و تعرض و فشارهای روانی خانه و ترک تحصیل مشغول به کار شده است، با اولین درآمد خود با استفاده از مواد خود را رها می‌بیند و وابسته می‌شود.
- پسر نوجوانی که بعد از سال‌ها فشارهای خانه و تبعیض در جامعه به مواد رو آورده، حتی حاضر نیست کمکی برای ترک آن داشته باشد.
اینها نمونه‌هایی است از تجربه‌های مددکارانی که هر روزشان را میان این همه آسیب به شب می‌رسانند به امید آنکه کورسویی باشند برای رهایی کودکان برای بهتر زیستنشان که حق ذاتی همه کودکان است.
در مجموع عوامل متعددی است که کودکان را به اعتیاد می‌کشاند که به اختصار می‌توان به چند مورد آن اشاره کرد:
- فراگیری اعتیاد در محلات حاشیه‌نشین و حضور دائم مصرف‌کنندگان و فروشندگان مواد مخدر در این محلات
- وجود پاتوق‌های معتادان چه برای مصرف، چه خرید و فروش مواد در محل زندگی کودک
- توجه‌نکردن به عوامل پیشگیری به اعتیاد در کودکان و نوجوانان مانند ایجاد زمین‌های بازی و ورزشی و امکانات تفریحی و برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت کودکان و نوجوانان با توجه به نیازهای سنی آنها از سوی برنامه‌ریزان شهری و مسئولان
- وجود شرایط تبعیض‌آمیز در بین کودکان و نوجوانان و بی‌توجهی به پیامدهای ناشی از این شرایط بر روح و روان آنها
-خوراندن مواد مخدر به کودکان توسط والدینی که از کودکان برای تکدی‌گری در خیابان استفاده ابزاری می‌کنند
- استفاده از کودکان برای جابه‌جایی مواد توسط والدین.
- توجه‌نکردن به آموزش کودکان به‌خصوص در مناطق پرخطر و جدی‌گرفتن موضوع اعتیاد کودکان از طرف مسئولان به‌خصوص در مدارس
- عدم پوشش تحصیل رایگان برای همه کودکان به‌ویژه کودکان فاقد اوراق هویتی که بستری است برای دورماندن از محیط آموزش
- عدم وجود امکانات درمانی مناسب برای کودکان درگیر اعتیاد و آموزش خانواده‌ها در این خصوص. لازم است به آموزش خانواده‌ها در این مناطق جدی‌تر توجه شود و آگاهی‌های لازم به خانواده‌ها و کودکان داده شود.
