چرا نفس تهرانی‌ها تازه نمی‌شود

شرق: «منابع آلودگی هوا مقابل چشمان ما هستند، نمی‌خواهد به دنبال دلیل بگردیم. حاصل این جلسه‌ها و کمیته‌ها برای کاهش آلودگی هوا تنها تعطیلی مدارس است. اگر می‌خواهیم وضعیت هوای تهران بهتر شود باید موتور‌های برقی جایگزین موتورهای کنونی شود». این سخنان جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، در نشست خبری این کمیسیون در دومین سال فعالیت‌های شورای شهر تهران است.

او با اشاره به اینکه ده‌ها سال است با آلودگی هوا دست‌به‌گریبان هستیم و طبق مطالعات بیش از ۸۰ درصد منابع آلودگی هوای تهران ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و خودروها و موتورسیکلت‌ها هستند، می‌گوید‌:‌ طبق آمار یک موتورسیکلت تا هشت برابر خودروی سواری یورو2 آلودگی ایجاد می‌کند. خودروهای فرسوده به همراه موتورسیکلت‌ها منبع تولید‌ آلودگی هوا در شهر تهران محسوب می‌شوند.

عنوان می‌شود 20 تا 30 سازمان در قبال آلودگی هوا وظایف و مسئولیت‌هایی دارند. موضوعی که در این ارتباط مهم و اساسی است، بحث راهکارها برای کاهش آلودگی هواست و باید به این موضوع توجه شود و ما بتوانیم منابع تولیدکننده آلودگی هوا را حذف کنیم. همان‌طور که گفتیم 80 درصد از منابع آلودگی هوا موتورسیکلت‌ها و خودروهای فرسوده هستند.

او با اشاره به اینکه کشورهای مختلف تجارب زیادی را در ارتباط با کاهش آلودگی هوا در کلان‌شهرهای خود دارند، می‌گوید: از این شهرها می‌توان به شهر پکن اشاره کرد که در یک بازه زمانی به‌عنوان یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شد، اما در یک اقدام منطقی و یک بازه زمانی با برقی‌کردن حوزه حمل‌ونقل خود توانست از رده شهرهای آلوده خارج شود و ما نیز می‌توانیم از این تجریبات استفاده لازم را ببریم.

یکی از راهکارهای مهم برای کاهش آلودگی هوا، برقی‌کردن موتورسیکلت‌ها و خودروها است که در دنیا نیز به سمت این موضوع گام برداشته‌اند، اما ما همچنان در نقطه صفر در این مسیر قرار داریم.

او در این نشست هم به موضوع تراموا اشاره می‌کند و می‌گوید: در بازنگری طرح جامع، موضوع تراموا پیش‌بینی شده اما هنوز این طرح به تصویب نرسیده است. در این زمینه جلسات تخصصی برگزار شده است. ضمن اینکه شورای شهر تهران هیچ حساسیتی نسبت به عدم اجرای این مد از حمل‌ونقل عمومی ندارد، اما باید مطالعات آن به نتیجه برسد و در ادامه با نظر خبرگان و کارشناسان تراموا در شهر تهران عملیاتی و اجرا شود.

تشکری‌هاشمی تأکید می‌کند: وقتی از تراموا حرف می‌زنیم، از مد حمل‌ونقلی حرف می‌زنیم که ده‌ها هزار میلیارد هزینه دارد. بسیاری از مدهای حمل‌ونقل از‌جمله بی‌آر‌تی نیز می‌توانند همین ظرفیت جابه‌جایی تراموا را در شهر تهران داشته باشند، علی‌رغم اینکه در طرح جامع ترافیک فعلی هیچ اشاره‌ای به موضوع احداث تراموا در پایتخت نشده و مطالبی در این حوزه وجود ندارد. چنانچه پس از ارزیابی‌های اولیه و نظرات کارشناسان و اتمام مطالعات به این نتیجه برسیم که تراموا در شهر تهران احداث شود، آن را عملیاتی خواهیم کرد. هنوز این طرح به‌طور کامل دریافت نشده و به تصویب نهایی نرسیده است؛ ضمن اینکه اجرای طرح تراموا نیاز به مصوبه شورای شهر تهران دارد.

او یادآوری می‌کند که تراموا مخالفانی جدی هم دارد: تراموا به عنوان یکی از مدهای حمل‌ونقل گران‌قیمت محسوب می‌شود. کارایی پایین و مد در حال منسوخ‌شدن تراموا یکی از مسائلی است که باید به آن توجه شود. ولی در هر صورت چنانچه به این نتیجه برسیم که در شهر تهران نیاز به احداث تراموا داریم، این کار را عملیاتی خواهیم کرد، اما پس از انجام مطالعات و صرف و صلاح شهر و این موضوع باید طی مراحل قانونی اجرا شود.

تشکری‌هاشمی در ارتباط با حذف برخی از گارد‌ریل‌های مسیر آزادی به تهرانپارس نیز توضیح می‌دهد‌: بنده در ارتباط با حذف گاردریل‌ها تذکری در صحن شورا به شهرداری تهران دادم و فارغ از هر اتفاقی که قرار است در ارتباط با تراموا بیفتد، حذف گاردریل‌ها در این بازه زمانی به‌هیچ‌وجه درست نیست؛ چرا‌که این کار باعث افزایش تصادف‌ها و مرگ‌و‌میرها می‌شود.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران اظهار امیدواری می‌کند که حذف گاردریل‌ها به دلیل کارهای عمرانی باشد و پس از انجام کارهای عمرانی مجددا گاردریل‌ها در مسیر اشاره‌شده قرار بگیرند.

به گفته تشکری‌هاشمی، در بودجه 1402 شهرداری تهران 700 میلیارد تومان جهت نوسازی و برقی‌‌کردن موتورسیکلت‌ها در شهر تهران اختصاص داده شده که تا امروز هیچ رقمی از این اعتبار به‌عنوان تسهیلات برای برقی‌کردن موتورسیکلت‌ها اختصاص نیافته و امیدواریم در این مسیر اقداماتی صورت بگیرد و شهرداری هر‌چه سریع‌تر به سمت برقی‌کردن اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها برود. علاوه بر اینکه در این مسیر سیاست‌های تشویقی را نیز برای افراد در نظر بگیرد. خودروهای برقی در بیرون از مرزها به مراتب قیمت‌شان کمتر از خودروهای بنزینی در داخل کشور است و چنانچه تدبیری از سوی مسئولان اندیشیده شود تا مرزها باز شود و خودروهای برقی وارد کشور و کلان‌شهرهایی مثل تهران شوند، شاهد کاهش آلودگی هوا و مرگ‌و‌میرهای ناشی از آلودگی هوا خواهیم بود. بااین‌حال، متأسفانه قیمت نوسازی خودروها در داخل کشور به قدری گران است که افراد تمایلی به نوسازی خودروهای فرسوده خود ندارند.

تشکری‌‌هاشمی در ادامه نشست به موضوع تغییر طرح ترافیک شهر تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: طرح ترافیک فعلی به سال 1359 (دولت موقت) مربوط است که در آن زمان به تصویب رسیده و تاکنون ادامه داشته است؛ به‌طوری که از سال 59 تا 1402 ما شاهد تغییرات بسزایی در شهر تهران به جهت گستردگی شهر، افزایش جمعیت، افزایش خودروها و توسعه سیستم حمل‌ونقل بوده‌ایم و قاعدتا باید طرح ترافیک پایتخت پس از این سال‌ها تغییر کند.

او با بیان اینکه نسخه‌ای که برای طرح ترافیک در سال 1359 نوشته‌اند، برای سال 1402 کارایی لازم را ندارد، می‌گوید: شورای شهر تهران در برنامه چهارم توسعه شهر تهران، شهرداری را موظف کرده که بازنگری طرح ترافیک را در دستور کار خود قرار بدهد و در ادامه طرحی کارشناسی‌شده را به شورا ارائه کند.

در طرح ترافیک فعلی آسیب‌هایی جدی به شهروندان وارد شده است. یکی از آسیب‌ها این بوده که ساکنان طرح ترافیک به دلیل اجرای این طرح منجر به کوچ‌کردن محل زندگی خود شده‌اند و همین امر منجر به شب‌مردگی در این محدوده‌ها و مناطق شده است. علاوه بر اینکه طرح ترافیک فعلی باعث شده قیمت املاک و دارایی‌ها در محدوده طرح و خارج از طرح متفاوت باشد و آسیب‌های دیگری نیز در این بخش وجود دارد. تشکری‌هاشمی با طرح این پرسش که آیا محدوده طرح ترافیک با محدوده خارج از ‌طرح ترافیک تفاوتی را به لحاظ تردد خودروها دارد یا خیر؟ می‌گوید: قطعا هیچ تفاوتی ندارد، حتی امکان دارد محدوده طرح ترافیک شلوغ‌تر از محدوده خارج از طرح ترافیک باشد و به همین دلیلی که گفته شد، بازنگری طرح ترافیک پس از سال‌ها در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است.

او با اشاره به اینکه سیاست‌های ترافیکی در این سال‌ها مؤثر نبوده است، می‌گوید: به همین جهت شهرداری تهران ملزم شده مطالعات وسیعی را درباره طرح ترافیک انجام بدهد و در این مطالعات به موضوعات مختلف مبنی بر اینکه محدوده طرح ترافیک گسترش پیدا کند یا خیر، یا نقاط دیگری به طرح اضافه شوند یا خیر و مسائل دیگری بپردازد و تا مطالعات انجام نشود و خبرگان و کارشناسان در این حوزه نظر ندهند، طرح ترافیک تغییری نخواهد کرد. ما بنا نداریم طرحی را در این حوزه بدهیم و تأکید‌مان بر این است که شهرداری تهران با کمک خبرگان و متخصصان طرحی را به شورا بیاورد و در ادامه این طرح در کمیسیون تخصصی مورد بررسی و در نهایت در صحن مطرح و به تصویب خواهد رسید و قطعا ما در این مسیر از کارشناسان،‌ خبرگان و متخصصان مشورت خواهیم گرفت.

تشکری‌هاشمی در پاسخ به این پرسش که آیا طرح ترافیک جدید در سال جاری اجرا می‌شود؟ می‌گوید: آنچه مسلم است در چند ماه پایانی سال نتوانیم این طرح را آماده کنیم؛ چرا‌که باید تصویب این طرح فرایند خودش را طی کند، به‌طوری که این طرح باید در شورای ترافیک و در نهایت در شورای شهر تهران به تصویب برسد و علاوه بر این حتما باید شهروندان آموزش‌های لازم را در طرح ترافیک ببینند و به همین جهت امکان اجرای طرح جدید ترافیک در سال جاری غیرممکن است. هر‌چند انتظار داریم که شهرداری تهران طرح ترافیک جدید را در سال جاری به شورا ارائه بدهد.

این عضو شورای شهر تهران در پاسخ به پرسشی درخصوص دستکاری چراغ‌های ترافیکی توسط پلیس نیز توضیح می‌دهد:‌ سه دسته تقاطع در سطح شهر تهران داریم؛ تقاطع اول مربوط به چراغ‌های راهنمایی‌ و رانندگی به صورت زمان ثابت، چراغ‌های برنامه‌پذیر و در نهایت چراغ‌های هوشمند که عمدتا ما باید به سمت تقاطع‌های چراغ‌های هوشمند گام برداریم و این مسئله بسیار مهم و حیاتی است. پلیس نیز در برخی مقاطع از روز، اقدام به دستکاری چراغ‌های راهنمایی و رانندگی می‌کند. متأسفانه چراغ‌های تقاطع‌های هوشمند در چند سال اخیر به دلیل عدم نگهداری و توسعه با چالش‌ها و مشکلاتی روبه‌رو شده‌اند و بسیاری از تجهیزات هوشمند در حال حاضر خراب شده و به درستی کار نمی‌کنند و امیدوارم با آمدن مدیر‌عامل جدید شرکت کنترل ترافیک، دقت‌نظر بیشتری برای فعالیت مجدد این چراغ‌های هوشمند در سطح شهر تهران بشود.

تشکری‌هاشمی با بیان اینکه متولی چراغ‌های هوشمند شرکت کنترل ترافیک است، می‌گوید: بر اساس آماری که تاکنون به دست آورده‌ایم، 15 درصد از بودجه شرکت کنترل ترافیک از سوی شهرداری تهران اختصاص داده شده که این روند بسیار کمی است و امیدواریم که تمهیداتی از سوی شهرداری تهران برای اختصاص بودجه لازم به این شرکت انجام شود و در صورتی که چراغ‌ها هوشمند شوند، پلیس نیز مجبور نمی‌شود به صورت دستی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی را دستکاری کند.

تشکری‌هاشمی درباره محدودیت در دسترسی به اطلاعات آرشیوی شرکت کنترل کیفیت هوا گفت: آمارها و داده‌ها در هر بخشی به‌جز داده‌های محرمانه، باید در اختیار تمام کسانی که نیاز به این داده‌ها دارند، قرار بگیرد. متأسفانه شاهد تولید جنگلی از داده‌ها هستیم که در فضایی حبس‌شده قرار می‌گیرند و هزینه‌ای بی‌جهت برای آن انجام می‌شود. داده‌ها باید در اختیار متخصصان و علاقه‌مندان قرار بگیرد. داده‌های حوزه آب و هوا محرمانه نیستند و حتما پیگیری برای دسترسی عمومی به اطلاعات این بخش را انجام خواهیم داد.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران با بیان اینکه آمار خرابی کنترل‌ها به اندازه‌ای بالاست که اگر از یک راننده تاکسی بپرسیم می‌داند دوربین کدام تقاطع فعال نیست، یادآور شد: امید می‌رود ایرادها به حداقل برسد و شاهد بهبود چشمگیر در این زمینه باشیم.

تشکری‌هاشمی درباره دود‌شدن شرکت بیدود هم توضیح می‌دهد:‌ «شرکت بیدود» در مناقصه شهرداری شرکت نکرده است. مناقصات برنده داشته و شرکت برنده در حال تجهیز است تا دوچرخه‌ها مجددا وارد مدار شوند. علت تذکر ما این بود که «شرکت بیدود» هزاران دوچرخه خریداری کرده بود و تنها مصرف‌کننده آن شهرداری تهران بود و این عاقلانه و منصفانه و دور از نگاه تخصصی است که اجازه دهیم گروهی که سرمایه چند‌صد میلیاردی هزینه کرده، از بین برود. از شهرداری خواسته‌ایم در مناقصات بعدی از این شرکت دعوت کند.