چگونه «با من حرف بزن» ترسناک‌ترین فیلم سال شد؟

محمد تقی‌زاده: فیلم «با من حرف بزن» با نام انگلیسی Talk to Me محصول کشور استرالیا در سرلیست مهم‌ترین وب‌سایت‌‌های سینمایی از‌جمله IMDB و نشریه سینمایی ورایتی به‌عنوان ترسناک‌ترین فیلم سال انتخاب و معرفی شده است؛ فیلمی که اگرچه اولین ساخته برادران فیلیپو بوده، اما توانسته توجهات جهانی مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کند. دلیل موفقیت جهانی با من حرف بزن چیست؟

درباره فیلم

فیلم به کارگردانی دنی و مایکل فیلیپو و نویسندگی دنی فیلیپو و بیل هینزمن در سال 2022 تولید و در جولای 2023 به نمایش درآمده و توانسته تمجید و تحسین‌های متعددی در زمینه اجرا، قصه، طراحی صدا و صحنه‌‌های ترسناک از آنِ خود کند. در وب‌سایت سینمایی Rotten Tomatoes، درصد ۹۵ از ۲۷۳ رأی داده‌شده از سوی منتقدان مثبت بوده و این فیلم میانگین امتیاز 7.7 از ۱۰ را در اختیار دارد. یکی از نویسندگان این سایت می‌نویسد: «با داستانی میخکوب‌کننده و جلوه‌های غیرکامپیوتری چشم‌نواز، با من حرف بزن فیلم ترسناک قرن بیست‌ویکمی را با درون‌مایه‌های کلاسیک روایت می‌کند». این فیلم در وب‌سایت Metacritic که از میانگین وزنی استفاده می‌کند، بر اساس نظر ۴۴ منتقد امتیاز ۷۶ از صد را کسب کرده که نشان‌دهنده «نقدهای عموما مطلوب» است. تماشاگران شرکت‌کننده در نظرسنجی CinemaScore که فیلم‌ها را امتیازدهی می‌کنند، به این فیلم نمره «B+» در مقیاس «A+» تا «F» دادند.

از نظر فروش نیز با من حرف بزن موفق به کسب موفقیتی درخور‌ توجه شده؛ چراکه با بودجه ساخت 4.5 میلیونی، توانسته 91.8 میلیون فروش کند تا دستاوردی ارزنده برای کمپانی A24 به ارمغان آورده باشد. فیلم در جشنواره کن 2022 از طرف چند پخش‌کننده مهم خریداری شد و در افتتاحیه جشنواره برلین و چند جشنواره دیگر از‌جمله ساندنس در سال 2023 به نمایش درآمد. قصه فیلم درباره چند نوجوان است که متوجه می‌شوند می‌توانند با استفاده از یک دست مومیایی‌شده مرموز با ارواح ارتباط داشته باشند، اما در نهایت به قوانین بی‌توجهی می‌کنند و از حد و مرزها فراتر می‌روند. در‌این‌میان اتفاقاتی برای چند نفر از این نوجوانان پیش می‌آید که مسیر داستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

نسخه دی‌وی‌دی و بلوری فیلم از سوم اکتبر 2023 در آمریکا و از 25 اکتبر در استرالیا توزیع شده و نسخه زیرنویس و دوبله فارسی آن در سایت‌های داخلی قابل تماشاست.

درباره کارگردان

با من حرف بزن اگرچه اولین فیلم برادران فیلیپو بوده، اما این دو برادر سابقه زیادی در ساخت فیلم‌های ترسناک در پلتفرم یوتیوب داشتند؛ به نحوی که کانال معروف «راکاراکا» از سال 2013 تأسیس و به ساخت فیلم‌های ترسناک کمدی پرداخته و توانسته علاوه بر توجه مخاطبان، جوایز متعددی را از چند کانال بین‌المللی و بستر ویدئویی آنلاین به دست بیاورد.

فیلیپ و مایکل فیلیپو با اصالت استرالیایی و اهلیت ادلایدی در سال 2019 به آمریکا مهاجرت کردند؛ اما همچنان پروژه‌های سینمایی خود را در استرالیا ادامه دادند، به گونه‌ای که فیلم با من حرف بزن نیز در استرالیا تهیه و تولید شده‌ است. کانال یوتیوب برادران فیلیپو با 6.5 سابسکرایب و 1.17 میلیارد بازدید از پردرآمدترین و مشهورترین کانال‌های یوتیوبی در جهان به حساب می‌آید که بیش از 10 سال است از آنِ برادران فیلیپو است و ویدئوهایی در ژانر کمدی ترسناک، کمدی سورئال، کمدی اکشن و فیلم‌های ترسناک روان‌شناسانه در این بستر پخش می‌شود. به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین دلایل موفقیت برادران فیلم‌ساز در نمایش و گیشه با من حرف بزن همین تجربیات سینمایی‌شان در یوتیوب بوده است.

تحلیل فیلم

سال 2023 از نظر تولید و نمایش فیلم‌های ترسناک سالی پربار و پررونق در سینمای جهان بود و اصولا ژانر هارور یا ترسناک از محبو‌ب‌ترین گونه‌های سینمایی در جهان است که سالانه فیلم‌های زیادی در این گونه تولید و مخاطبان زیادی را به سالن سینماها می‌کشاند؛ اما وجه تمایز با من حرف بزن با دیگر آثار مشابه در این ژانر چه بوده که آن را به‌عنوان محبوب‌ترین و پربیینده‌ترین فیلم ترسناک در سال 2023 مطرح کرده است؟

با من حرف بزن در وهله اول از الگوهای امتحان پس‌داده و مرسوم ژانر وحشت استفاده می‌کند و در این بهره‌گیری کلاسیک از الگوهای قبلی، از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند؛ از فضاسازی و اجرا تا کلیشه‌های متنی و شخصیتی همه و همه الگوهای ژانر وحشت را تداعی می‌کنند، اما هنر سازندگان با من حرف بزن این بوده که از این تمهیدات به‌درستی، به‌اندازه و بجا استفاده کرده‌اند.

حضور نوجوانان در فیلم‌های ژانر وحشت یکی از مرسوم‌ترین یا شاید بتوان گفت کلیشه‌ای‌ترین الگوهای استفاده‌شده در این گونه فیلم‌ها به شمار می‌رود که در با من حرف بزن نیز شاهد حضور چند نوجوان به‌عنوان هسته‌ اصلی شکل‌دهنده داستان هستیم. اصولا نوجوانان و جوانان به‌عنوان طیف سنی که در وهله اول کنجکاو هستند و به‌شدت دنبال هیجان و دنیای نو و تجربه‌نشده هستند، بهترین گروه سنی برای گونه وحشت محسوب می‌شوند که انگیزه‌های مختلف شخصیتی را به جهت ویژگی‌های یادشده می‌توان به آنها نسبت داد و از تجربه‌‌کردن‌های افراطی و هیجان‌گونه آنها به نفع رفتارهاو رخدادهای غیرعادی و پیش‌بینی‌ناپذیر شخصیت‌ها بهره برد.

بُعد دیگر جذابیت با من حرف بزن به قصه فیلم برمی‌گردد. حضور ارواح یا موجودات ماورای طبیعی در جِلد نوجوانان کنجکاو که به واسطه استفاده از یک عنصر مرموز می‌توانند فضایی غیرعادی و هولناک را به وجود آورند، موضوع اصلی فیلم با من حرف بزن است. اصولا پرداخت به موجودات متافیزیکی و ماورای طبیعی یکی از الگوهای مرسوم در سینمای وحشت است که نمونه‌های برجسته آن به فیلم‌هایی مانند دنباله‌های «جن‌گیر»، «آنابل» و «کلبه وحشت» مربوط می‌شود که به دلیل ناشناخته‌بودن عالم جن و پرداخت نامتعارف آن می‌تواند ترس و هیجان را برای تماشاگر سینما به ارمغان بیاورد.

فضاسازی ترسناک و پرداخت هیجان‌انگیز از دیگر عوامل موفقیت فیلم با من حرف بزن است؛ عواملی که از سال‌ها تجربه سازندگان آن در گونه ترسناک و هارور حاصل شده و با وجود اینکه اولین فیلم بلند سینمایی برادران فیلیپو را شاهد هستیم، اما سال‌ها تجربه‌اندوزی و کار تخصصی در یوتیوب باعث شده نخستین کار سینمایی این دو برادر تا این اندازه جذاب و هیجان‌انگیز از آب درآید. این فضاسازی ترسناک در وجوه مختلف سینمایی خودنمایی کرده است؛ از طراحی صدا و صحنه و لباس و افکت‌های تصویری و صوتی گرفته تا تدوین، فیلم‌برداری و هدایت بازیگران همه باعث شده که با من حرف بزن از نظر تجربه اجرائی و فضاسازی ژانر فیلم هارور اثری مهم و درخور توجه باشد که سعی کرده الگوهای مختلف و مفید این گونه را به بهترین شکل ممکن اجرا و امتحان کند.

بازی‌ها و کاراکترها نیز در فیلم با من حرف بزن، پرداخت مناسب و همراه‌کننده‌ای داشتند؛ از پسربچه خردسال فیلم که نقش مهم و تأثیرگذاری در فیلم داشت تا پدر میانسال «میا»، همگی به نوبه خود در پیشبرد داستان و اجرای شخصیت خود به نحوی اثرگذار عمل کردند. اما همچنان که گفته شد، بار اصلی فیلم بر دوش نوجوانان بود و نکته جالب اینکه اکثر بازیگران نوجوان این فیلم تجربه زیادی در بازیگری نداشتند و اکثرا فیلم‌اولی بودند. «سوفیا ویلد» در نقش میا، شاید مطرح‌ترین بازیگر این فیلم باشد که پنج سریال تلویزیونی و سه فیلم سینمایی در کارنامه هنری او مشاهده می‌شود که دلالت بر تیم جوان بازیگری این فیلم دارد.

نقد فیلم

در کنار امتیازات و محاسن گفته‌شده، ایرادات مهم و درخور توجهی نیز در فیلم با من حرف بزن وجود دارد که توفیقات جهانی و تعریف و تمجیدهای مخاطبان و برخی منتقدان نباید ما را از توجه به آن غافل کند. اساسی‌ترین مشکل فیلم با من حرف بزن فیلم‌نامه پرعیب و ایراد فیلم است که زیر سایه فضاسازی و کارگردانی اثر پنهان مانده و کمتر به آن توجه شده است. اصولا در سینمای روز جهان به دلیل پیشرفت‌های تکنولوژیکی، فریب و اغوای تماشاگران بیش از قبل شده و شاهد انواع و اقسام ترفندهای فیلم‌سازی برای به محاق‌ بردن عمق داستان و سطحی‌بودن فیلم‌نامه‌ها هستیم. «با من حرف بزن» نیز با وجود امتیازات زیاد اجرائی در بحث فیلم‌نامه و شخصیت‌پردازی، اشکالات عمده‌ای دارد که بدون‌شک حاصل سهل‌انگاری در نگارش فیلم‌نامه و ارجحیت پروداکشن‌ها و افکت‌های تصویری به متن و شخصیت‌ها بوده است. برای نمونه پدر و مادر میا بهترین مثال برای ضعف مفرط شخصیت‌پردازی در «با من حرف بزن» هستند؛ در‌حالی‌که تماشاگر مدام کدهایی دریافت می‌کند که مادر میا به قتل رسیده است، نشانه‌های دیگر در فیلم وجود دارد که از زبان پدر میا بیان می‌شود و دلالت بر خودکشی مادر دارد تا مشخص شود موضع فیلم‌ساز تا چه حد در ماجرای فوت مادر که یکی از موتیف‌های مهم و تکرارشونده فیلم بوده، منفعلانه و پر از ایراد بوده است. مادر میا نیز که می‌توانست نقش سمپاتیک‌تر و مؤثرتری در مسیر روایت داشته باشد، به‌مثابه عنصری آکسسواری و تزیینی در فیلم عمل می‌کند که بیشتر قرار است به خاطر حضور یک فرد غیرواقعی و نامتعارف ترسناک جلوه کند؛ درحالی‌که معمای قتل و خودکشی و کنجکاوی مفرط میا برای ارتباط‌گرفتن عاطفی با روح مادرش می‌توانست پرداخت دقیق‌تر و عمیق‌تری پیدا کند و فیلم را تا حد زیادی ارتقا دهد.

پایان‌بندی

یکی از دلایل موفقیت فیلم با من حرف بزن، پایان‌بندی تکان‌دهنده آن است. اصولا در تعریف فیلم خوب و تأثیرگذار، یکی از نکات کلیدی و تعیین‌کننده، فینال و پایان‌بندی آن است که باعث رضایت یا نارضایتی تماشاگران از فیلم می‌شود. در «با من حرف بزن»، میا به‌عنوان کلیدی‌ترین شخصیت فیلم که به نوعی نمادین تفاوت و تمایز رنگین‌پوستان در آمریکا با سفیدپوستان را نیز نشان می‌دهد، دست به اقدامی رادیکال و غیرمحافظه‌کارانه می‌زند و پایان فیلم طوری طراحی شده که تأویل و تفسیرهای زیادی را می‌‌توان متوجه آن کرد. حضور کانگرو در صحنه اولیه فیلم و تمایل‌نداشتن میا برای کشتن او، در پایان فیلم نیز تداعی می‌شود و به نوعی مسیری دایره‌ای‌وار برای فیلم متصور می‌شود؛ میایی که در اول فیلم کانگرو را نمی‌کشد در انتهای داستان نیز از کشتن رایلی صرف‌نظر می‌کند و با انتقال روح خود به دنیای ماورایی، مسیر تکراری و متداول هیجان و بازی نوجوانان ادوار آینده را برای مخاطب متصور می‌کند.