صلح و آرامش با پوشش آموزش
«آموزش برای صلح» به‌عنوان شعار روز جهانی آموزش در سال ۲۰۲۴ انتخاب شده است. این شعار نشان می‌دهد که جامعه جهانی به نقش و اعتبار مدرسه و نهاد آموزش در ساختن دنیای عاری از جنگ و تنش امیدوار است؛ چراکه آموزش، صلح‌آمیزترین کنش اجتماعی برای خلق آرامش و کاهش تنش در میان انسان‌هاست.
حمزه‌علی نصیری-کارشناس تعلیم تربیت: «آموزش برای صلح» به‌عنوان شعار روز جهانی آموزش در سال ۲۰۲۴ انتخاب شده است. این شعار نشان می‌دهد که جامعه جهانی به نقش و اعتبار مدرسه و نهاد آموزش در ساختن دنیای عاری از جنگ و تنش امیدوار است؛ چراکه آموزش، صلح‌آمیزترین کنش اجتماعی برای خلق آرامش و کاهش تنش در میان انسان‌هاست.
آموزش، در جهان جانداران، امری همگانی و رایج و اجتناب‌ناپذیر است. در حیات وحش، والدین به فرزندان خود می‌آموزند که چگونه غذا به دست بیاورند و چطور از خطرات محیطی در امان بمانند. مجرب‌ها، دانش و مهارت رویارویی با حوادث و بحران‌ها را به دیگران یاد می‌دهند و به آنها می‌آموزند که چگونه با شرایط دشوار، سازگار شوند و چطور از نزاع و درگیری پرهیز و با دیگران همزیستی مسالمت‌آمیز داشته باشند. اینها شفاف‌ترین و بی‌آلایش‌ترین کنش‌های آموزشی مبتنی بر غریزه و فطرت و قواعد طبیعت است.
آموزش و یادگیری در تراز زیست انسانی ابعاد بسیار وسیع‌تر و پیچیده‌تری دارد؛ هم فنی‌تر و مترقی‌تر است و هم ظریف‌تر و لطیف‌تر و نغزتر. هم روشنگر و آبادگر است و هم اغواگر و ویرانگر. نقش آموزش در تولید دانش و جلای اندیشه و باروری خِرَد و رشد عقلانیت و تولید ثروت بر کسی پوشیده نیست. بر همگان روشن است که انسان امروزی تمام آنچه را از رفاه و آسایش و بهداشت و سلامتی و امنیت و وفور نعمت دارد، مدیون آموزش است. راه رهایی از فقر و فلاکت را «آموزش»، فراروی انسان گشوده و سیستم‌های حکمرانی متکی بر جهل و تاریکی و فریب و نیرنگ را نیز شمع روشن آموزش رسوا کرده است. بنای فرهنگ‌ها و تمدن‌ها بر بنیاد عناصری مانند علم و فن و هنر و اخلاق و ادب و وجدان و خِرَد استوار شده که بر سندان آموزش چکش خورده‌اند.
آموزش راستین، در هر سرزمینی که پا گرفته و مانا شده، برای مردم آنجا، دانایی و توانایی و فراوانی و ارزانی و وفور نعمت و خیر و برکت به ارمغان آورده و فضای زندگی‌شان را سرشار از شور و شعف و شادی و نشاط و آرامش و آسایش و مهر و رحمت و صبر و سخاوت و صمیمیت و لبخند و صلح و صفا کرده است.
اما آموزش می‌تواند اغواگر و ویرانگر نیز باشد. آموزش به خاطر نقش توان‌بخشی و مهارت‌افزایی که در طول تاریخ داشته است، نزد انسان همواره حامل بار معنایی مثبت و سازنده بوده و به نقش مخرب آن کمتر توجه شده است.
اگر آموزش، به ابزار فریب تبدیل شود، به یکی از قوی‌ترین عوامل ناامنی بدل می‌شود. جهل می‌پرورد و فقر و فلاکت می‌آورد. تلخ‌‌ترین اتفاقی که ممکن است برای آموزش و نهاد آموزشی رقم بخورد، این است که به آلت دست و پایگاه تبلیغ و کالای تجاری در دست اصحاب ثروت و قدرت تبدیل شود.
متأسفانه شاهد تبدیل آموزش به کالا در دست صاحبان ثروت نیز هستیم که این موهبت را عملا از دسترس فقرا و قشر متوسط خارج می‌کند و فرصت‌ها را به فرادستان می‌دهد و داغ حسرت بر دل فرودستان می‌نهد. آموزش طبقاتی را نهادینه می‌کند و عدالت آموزشی را به محاق می‌برد. به تفکیک فقیر و غنی می‌پردازد و جامعه را آبستن اعتراض و اغتشاش می‌کند.
