بحران وضعیت بیمارستانی در غزه

شرق: بیش از 230 روز از آغاز جنگ در نوار غزه گذشته است و شمار کشته‌شدگان در این جنگ به 35 هزار و 303 نفر و شمار مجروحان نیز به 79 هزار و 261 نفر رسیده است. هنوز هزاران نفر هم در نوار غزه مفقود شده‌اند و زیر آوار هستند.

وزارت بهداشت غزه گفته است که تنها یک‌سوم از ۳۶ بیمارستان و مراکز مراقبت‌های بهداشتی غزه کار می‌کنند و همگی آنها با کمبود شدید دارو، تجهیزات اولیه پزشکی، سوخت و نیروهای انسانی مواجه هستند. صدها هزار زخمی و بیمار به دلیل محدودیت‌های بیمارستان‌ها در معرض خطر مرگ قرار دارند.

چندی پیش، دومینیک آلن، نماینده صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در فلسطین از طریق ویدئویی گفت: «آنچه من شاهد آن بودم دلخراش است و قابل توصیف نیست. ما دیدیم که تجهیزات پزشکی عمدا شکسته و منهدم شده‌اند. دستگاه‌های مهم سونوگرافی که برای کمک به اطمینان از تولد ایمن نوزادان حیاتی هستند، سیم‌هایشان قطع و صفحه‌نمایش‌شان خرد شده است». او همچنین گفته است: «من از وضعیت یک میلیون زن و دختر در غزه در حال حاضر وحشت دارم، به ویژه ۱۸۰ زنی که هر روز در شرایط غیرانسانی غیرقابل تصور زایمان می‌کنند».

آژانس امدادرسانی و کاریابی سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا) هشدار داده است که بیش از ۱۵۰ هزار زن باردار در غزه در پی جابه‌جایی اجباری از رفح به دلیل جنگ رژیم صهیونیستی با شرایط وخیم بهداشتی روبه‌رو هستند. آنروا گفته است «هیچ جایی برای رفتن وجود ندارد. هیچ امنیتی بدون آتش‌بس وجود ندارد».

بهمن ماه بود که منابع رسانه‌ای از کوچ اجباری هزاران فلسطینی اهل «خان‌یونس» در جنوب نوار غزه به «رفح» در پی تشدید حملات رژیم صهیونیستی به این شهر خبر دادند. اکنون خبرها حاکی از این است که توپخانه و تانک‌های رژیم صهیونیستی به نفوذ خود در شهر رفح ادامه می‌دهند و درگیری‌هایی در این شهر میان نیروهای مقاومت فلسطین با نیروهای صهیونیست رخ داده است. آنروا تخمین زده که از ششم ماه جاری تاکنون حدود ۴۵۰ هزار نفر به اجبار از شهر رفح آواره شده‌اند.

یورونیوز نوشته است که شاهدان به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که ساکنان رفح از طریق تماس‌های تلفنی و پیام‌های متنی از سوی اسرائیل هشدارهایی دریافت کرده‌اند که باید هرچه سریع‌تر این منطقه را ترک کنند. هفته گذشته و پس از هشدار اسرائیل برای تخلیه رفح پیش از حمله نظامی به این منطقه، بین ۳۶۰ تا ۵۰۰ هزار فلسطینی از رفح گریختند.

یونیسف اعلام کرده است که ۶۰۰ هزار کودک در رفح حضور دارند که هیچ جای امنی برای رفتن ندارند. دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (OCHA) تعداد تلفات زنان و کودکان «شناسایی‌شده» در جنگ اسرائیل و حماس در غزه را به گفته خودشان اصلاح کرده و این رقم را به شدت کاهش داده است. ارقام جدید گزارش‌شده توسط OCHA بیش از نیمی از تعداد زنان و کودکانی را که قبلا گفته بود در طول جنگ کشته شده‌اند، کاهش می‌دهد، اگرچه ممکن است مرگ‌های «ثبت‌نشده» دیگری در راه باشند.

وضعیت وخیم بیماران سرطانی

چند روز پیش گاردین به نقل از پزشکان و مقامات پزشکی در این شهر نوشته است که در صورت تشدید درگیری‌ها و غیرقابل عبور بودن مسیرهای ورود به غزه، بیمارستان‌های رفح در معرض موجی از افراد بیمار و مجروح قرار می‌گیرند؛ «پزشکان و بیماران با عجله بیمارستان ابویوسف النجار، یکی از معدود بیمارستان‌های فعال باقی‌مانده در رفح، جنوبی‌ترین شهر غزه را روز سه‌شنبه پس از تصرف گذرگاه مرزی نزدیک با مصر توسط ارتش اسرائیل در یک حمله سحرگاهی تخلیه کردند». ده‌ها بیمار و زخمی که قرار بود برای مداوا به آنجا بروند، سرگردان مانده‌اند.

مروان الحمس، مدیر کل بیمارستان نجار گفته است: «این یک تجربه تلخ بود و وضعیت اکنون فاجعه‌بار است. گذرگاه رفح که در ماه‌های اخیر یک مسیر حیاتی به غزه بود، بسته شد و باعث قطع‌شدن منابع مورد نیاز از جمله سوخت شد».

گاردین به نقل از صبحی سوکیک، مدیر کل پزشکی سرطان غزه که در رفح مستقر است، نوشته که بیماران سرگردان شامل بیماران سرطانی نیز می‌شوند؛ «وضعیت بسیار بد است. ما اکنون در تلاش هستیم تا در یک بیمارستان صحرایی بسیار کوچک با منابع بسیار محدود کار کنیم... داروهای سرطانی را دریافت نمی‌کنیم و بنابراین تعداد زیادی از بیماران را از دست داده‌ایم. بسیاری از آنها باید در اسرع وقت به خارج از غزه سفر کنند، اما نمی‌توانند زیرا رفح بسته است». او این وضعیت را فراتر از اینکه در کلام بگنجد خوانده بود.

مروان الحمس، مدیر کل بیمارستان نجار گفته است که میزان مرگ و میر در میان بیماران در ماه‌های اخیر به دلیل کمبود دارو، تجهیزات و کارکنان بیش از دو برابر شده است؛ همچنین تعداد مبتلایان از شیوع گسترده هپاتیت و گاستروانتریت (گاستروانتریت یک بیماری التهاب معده‌ای و روده‌ای است). این بیماری‌ها در نتیجه ازدحام بیش از حد، شرایط غیربهداشتی و افزایش دما با نزدیک‌شدن به تابستان شیوع یافته‌اند.

اکنون تنها یک‌سوم از 36 بیمارستان و مرکز مراقبت‌های بهداشتی اولیه غزه کار می‌کنند و همگی با کمبود شدید دارو، تجهیزات اولیه پزشکی، سوخت و نیروی انسانی مواجه هستند. سازمان بهداشت جهانی روز چهارشنبه اعلام کرد تنها سوخت کافی برای اجرای خدمات بهداشتی در جنوب غزه برای سه روز دیگر وجود دارد.

کاهش آمار زنان کشته‌شده؟

20 ژانویه 2024 آسوشیتدپرس در گزارشی خبر داد در نتیجه درگیری بیش از صد‌روزه، احتمالا حداقل سه هزار زن، بیوه و سرپرست خانوار شده‌اند و حداقل 10 هزار کودک ممکن است پدران خود را از دست داده باشند. در این گزارش، به نقل از آژانس ترویج برابری جنسیتی، به نابرابری جنسیتی و زنانی که با کودکان از جنگ فرار می‌کنند و بارها و بارها آواره می‌شوند، اشاره شده است؛ «از جمعیت 2.3 میلیونی این منطقه، 1.9 میلیون نفر آواره هستند و نزدیک به یک میلیون زن و دختر به دنبال سرپناه و امنیت‌اند». سیما باهوس، مدیر اجرائی زنان سازمان ملل متحد، از این موضوع با تعبیر «وارونگی ظالمانه» در طول 15 سال قبل از جنگ اخیر یاد کرده است.

او گفته که پیش از این، 67 درصد از کل غیرنظامیان کشته‌شده در غزه و کرانه باختری مرد و کمتر از 14 درصد زن بوده‌اند. موضوعی که سایر ارگان‌های بین‌المللی نیز به آن پرداخته‌اند؛ از‌جمله موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی که یک مؤسسه غیرانتفاعی خصوصی آمریکایی است که اندرو کارنگی میلیونر آمریکایی در سال ۱۹۱۰ برای «گسترش همکاری بین‌المللی و درگیری فعال آمریکا در امور بین‌المللی» تأسیس کرد. هفتم مارس امسال، این سازمان برآورد کرد ‌از هفتم اکتبر، 70 درصد غیرنظامیان کشته‌شده در غزه را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند و نزدیک به یک میلیون زن و دختر آواره شده‌اند. این مؤسسه حمله اسرائیل به حقوق باروری را بخش مهمی از تأثیر نامتناسب جنگ بر زنان فلسطینی دانست.

دفتر سازمان ملل متحد برای هماهنگی امور بشردوستانه پیش‌تر تعداد زنان کشته‌شده در غزه را 9 هزار و 500 نفر و تعداد کودکان را 14 هزار و 500 نفر اعلام کرده بود؛ حدود 69 درصد از کل تلفات. اما در گزارشی جدید خبر داده است که در میان مرگ‌های «شناسایی‌شده»، چهارهزار و 959 زن و هفت‌هزار و 797 کودک جان خود را از دست داده‌اند؛ یعنی 52 درصد از کل تعداد کشته‌شدگان شناسایی‌شده در جنگ.

آمار کشته‌شدگان کادر درمان هم هولناک است. مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین به نقل از وزارت بهداشت این کشور در نوار غزه اعلام کرده است که از آغاز جنگ در هفت اکتبر گذشته تاکنون 500 نفر از کادر پزشکی و درمانی در حملات ارتش رژیم صهیونیستی به شهادت رسیدند. این وزارتخانه همچنین از شهادت 138 پرستار در بمباران‌های نوار غزه خبر داد است.

گورهای جمعی

به‌تازگی الجزیره خبر داده که اجساد ۸۰ فلسطینی در سه گور دسته‌جمعی در بیمارستان الشفاء کشف شده است. وزارت بهداشت فلسطین گفته است که تعداد کل اجساد کشف‌شده در چنین گورهایی در مکان‌های مختلف در سراسر غزه پس از عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی به ۵۲۰ نفر می‌رسد؛ «شواهد محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد برخی از قربانیان با شلیک گلوله در سر و سینه آنها «اعدام» شده‌اند». این هفتمین گور از این دست در سراسر غزه از زمان آغاز جنگ اسرائیل است.

راوینا شامداسانی، سخنگوی دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد، گفته است: «برخی از اجساد مشاهده‌شده در این گورهای دسته‌جمعی دست‌هایشان بسته بود، موضوعی که نشان‌دهنده نقض جدی قوانین بین‌المللی حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه است و باید تحقیقات بیشتری درمورد آنها انجام شود». براساس اساسنامه رم که دادگاه کیفری بین‌المللی بر مبنای آن تأسیس شده است، بی‌حرمتی یا مثله‌کردن اجساد جنایت جنگی قلمداد می‌شود و به عنوان توهین به کرامت انسانی ممنوع اعلام شده است.

یورونیوز در گزارشی با اشاره به گورهای دسته‌جمعی در فلسطین به نقل از مقامات فلسطینی نوشته است که گور دسته‌جمعی کشف‌شده در بیمارستان ناصر، مهم‌ترین مؤسسه ارائه‌دهنده خدمات پزشکی در مرکز غزه، حاوی دست‌کم ۴۰۰ جسد است. این گور دسته‌جمعی پس از خروج نیروهای اسرائیلی از شهر خان‌یونس کشف شده است.

در تازه‌ترین خبرها دفتر اطلاع‌رسانی دولتی در نوار غزه هم در بیانیه‌ای از ترور و شهادت بیش از 100 دانشمند، استاد دانشگاه و پژوهشگر در جریان جنگ نسل‌کشی علیه نوار غزه از هشت ماه پیش خبر داده است. این دفتر گفته که هدف رژیم صهیونیستی از ترور دانشمندان و پژوهشگران نوار غزه در کنار بمباران و تخریب کامل بیش از 103 دانشگاه و مدرسه و تخریب جزئی 311 دانشگاه و مدرسه دیگر، نابودی کامل بخش آموزش فلسطین است.