چالش جایگزینی بایدن

نخستین مناظره‌ در تاریخ انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که در آن یک رئیس‌جمهور مستقر با سلف خود در برابر دیدگان میلیون‌ها بیننده تلویزیونی قرار می‌گیرد، به سود دونالد ترامپ تمام شد. اولین مناظره جو بایدن و دونالد ترامپ، دو نامزد حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، در شرایطی برگزار شد که جو بایدن و دونالد ترامپ بارها بر سر موضوعات کلیدی از‌جمله سیاست خارجی آمریکا با نقض اظهارات رقیب، یکدیگر را به چالش کشیدند. نامزد ۸۲‌ساله دموکرات‌ها و نامزد ۷۹‌ساله جمهوری‌خواهان این‌ بار نیز در ابتدای مناظره با یکدیگر دست ندادند، درست مانند چهار سال قبل؛ با این تفاوت که در آن زمان به‌ دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، محدودیت‌ها بهداشتی برقرار بود، اما این‌ بار دو نامزد به خواست خود حاضر به دست‌دادن نشدند. پایان این مناظره که با میزبانی شبکه سی‌ان‌ان برگزار شد، بلافاصله به موجی از اما و اگرها در مورد توانایی جو بایدن برای اداره کشور برای یک دوره چهار‌ساله دیگر دامن زد.

دونالد ترامپ در بخشی از این مناظره در انتقاد از سیاست‌های دولت بایدن مدعی شد‌ اگر خودش رئیس‌جمهور بود، هرگز ولادیمیر پوتین به اوکراین حمله نمی‌کرد، چنان‌که حماس فرصت نمی‌یافت در هفتم اکتبر گذشته به جنوب اسرائیل حمله کند. رئیس‌جمهور پیشین آمریکا تصریح کرد: «پوتین در دوران من هرگز به اوکراین حمله نمی‌کرد، هرگز. همان‌طورکه حماس امکان نداشت به اسرائیل حمله کند. می‌دانید چرا؟ چون حامی مهم آنها، در دوران من ورشکسته بود. من اجازه نمی‌دادم هیچ‌کس با آنها معامله کند. پول‌شان تمام شد. ورشکسته بودند. پولی برای حماس نداشتند. پول برای هیچ کاری نداشتند».

حواس‌پرتی‌های مکرر بایدن

از دیگر مسائل مورد توجه در این مناظره، حواس‌پرتی‌های بایدن بود. رئیس‌جمهور آمریکا که از ابتدای مناظره صدای کم‌رمقی داشت، در طول صحبت‌های ترامپ بارها با چهره‌ای مات‌ و مبهوت به رقیب خود یا نگاهی خیره به دوربین‌های تلویزیونی ظاهر شد. رئیس‌جمهور ۸۲‌ساله آمریکا چند مرتبه هم در اظهارات خود اشتباه‌های کلامی داشت؛ در یک مورد‌ وقتی درباره سیاست‌های خود برای مبارزه با کووید ‌۱۹ صحبت می‌کرد، بارها کلمات را اشتباه ادا و سعی کرد گفته‌های خود را اصلاح کند. او در نهایت، صحبت‌هایش را به شکلی نامفهوم و آشفته با این جمله به پایان برد که بیمه تأمین اجتماعی آمریکا «مدیکر» (Medicare) را «شکست می‌دهیم». بایدن در بخش دیگری از این مناظره، هنگام سخن‌گفتن درباره سیاست‌های مهاجرتی آمریکا، باز هم جملات نه‌چندان واضحی به زبان آورد که واکنش ترامپ را به دنبال داشت. رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در پاسخ به اظهارات نامفهوم بایدن گفت: «من اصلا متوجه نشدم او در بخش پایانی صحبت‌هایش چه گفت و فکر نمی‌کنم خودش هم متوجه شده باشد». بایدن در بخش پایانی مناظره که مربوط به جمع‌بندی اظهارات دو رقیب بود نیز چندین بار در به پایان رساندن جملات خود ناکام بود.

پیروز مناظره

شبکه سی‌ان‌ان بلافاصله پس از پایان این مناظره از بینندگان و مخاطبان خود خواست‌ پیروز این رویارویی ۹۰دقیقه‌ای دو نامزد را تعیین کنند؛ نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد‌ ترامپ با اختلافی چشمگیر توانسته است رقیب خود را شکست دهد. بر اساس این نظرسنجی، ۶۷ درصد گفته‌اند ترامپ موفق‌تر عمل کرد، اما تنها ۳۳ درصد از مخاطبان، بایدن را پیروز مناظره اول دانستند. این در حالی است که پیش از برگزاری این مناظره، نظرسنجی از مخاطبان نشان می‌داد ۵۵ درصد انتظار دارند ترامپ عملکرد بهتری در رویارویی با بایدن داشته باشد و ۴۵ درصد از مخاطبان به عملکرد بایدن خوش‌بین بودند.

در میان مخاطبان سی‌ان‌ان، اکثریت ۵۷‌درصدی گفته‌اند ‌«ابدا اعتمادی به توانایی بایدن برای رهبری کشور» ندارند. در مقابل، ۴۴ درصد از مخاطبانی که در نظرسنجی شرکت کرده‌اند، بی‌اعتمادی خود به ترامپ را ابراز کردند.

زمزمه تغییر نامزد

عملکرد بایدن در مناظره به حدی تردیدآمیز بوده که حتی بسیاری در میان دموکرات‌ها نیز خواستار کناره‌گیری رئیس‌جمهور از کمپین انتخاباتی و تعیین یک نامزد دیگر به جای او شده‌اند. بن رودز، از کارکنان کاخ سفید در دولت باراک اوباما، در حساب ایکس خود نوشت: «اینکه به مردم بگوییم آنچه را که در مناظره دیده‌اند، ندیده‌اند، راه پاسخ‌دادن به موضوع نیست».

روزنامه واشنگتن‌پست نیز در مقاله‌ای با عنوان «دموکرات‌ها وحشت‌زده از عملکرد جو بایدن در مناظره» نوشته است که با آنچه رئیس‌جمهور آمریکا در مقابل ترامپ از خود نشان داد، حالا تردیدها نسبت به آینده او بیشتر شده است. سی‌ان‌ان هم در چند گزارش و تحلیل مجزا، عملکرد بایدن را ضعیف توصیف کرده و می‌گوید که با این نمایش او در مناظره نخست، زنگ خطر در جبهه دموکرات‌ها به صدا در‌آمده است. نیویورک‌تایمز نیز در مقاله‌ای تحلیلی نوشته است‌ تقریبا همه در میان دموکرات‌ها هم‌نظر هستند که عملکرد بایدن در این مناظره «فاجعه» بوده است.

این مقاله می‌افزاید: هرچند به باور برخی، باراک اوباما رئیس‌جمهور اسبق ‌یا چاک شومر رهبر دموکرات‌ها در مجلس سنا قادرند بایدن را به کناره‌گیری متقاعد کنند، اما به نظر می‌رسد تنها جیل بایدن، همسر او، اعضای خانواده بایدن و همچنین مشاوران نزدیک و قدیمی او می‌توانند آقای رئیس‌جمهور را به گرفتن چنین تصمیمی راضی کنند.

اگرچه هنوز مشخص نیست بایدن در نهایت کنار خواهد رفت یا نه، اما برجسته‌ترین گزینه برای جانشینی، معاون او یعنی کامالا هریس است؛ فردی که بعد از مناظره در گفت‌وگویی پذیرفت که مناظره قدری کند شروع شد، اما در ادامه با قدرت تمام شد. هریس البته ادعا کرد ‌ترامپ در طول این مناظره بارها دروغ گفته است و بایدن در این چهار سال ثابت کرده تا چه اندازه برای کشورش می‌جنگد.

دموکرات‌های نگران از نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر آمریکا، ممکن است از نامزدی جو بایدن، رئیس‌جمهور کنونی صرف‌نظر کنند، با وجود این لازم است‌ او اولین قدم را در این زمینه بردارد. این کار به سختی ممکن است، اما همچنان راهی برای انجام آن قبل از ماه نوامبر وجود دارد. در چارچوب مقررات حزب دموکرات، سیستمی وجود دارد که بر اساس آن، حزب می‌تواند در صورت انصراف نامزد کنونی، فرد جدیدی را جایگزین او کند. البته از آنجا که این روند، ناخوشایند و پیچیده است، برای دهه‌ها مورد توجه قرار نگرفته است.

پیش از این در همه ۵۰ ایالت آمریکا انتخابات مقدماتی برگزار شده و بایدن نیز رأی اکثریت نمایندگان ایالتی را به دست آورده است؛ به همین دلیل اکنون فقط خود بایدن می‌تواند با انصراف از نامزدی‌اش آن هم قبل از برگزاری کنوانسیون ملی دموکرات‌ها در ۱۹ آگوست، این امکان را برای نمایندگان ایالتی فراهم کند تا به فرد دیگری رأی دهند. در غیر این صورت هیچ مکانیسمی وجود ندارد که بتوان بایدن را کنار گذاشت.

در حال حاضر در داخل حزب دموکرات، نام‌های دیگری برای جانشینی او مطرح است؛ از کامالا هریس، معاون بایدن تا گاوین نیوسام، فرماندار ایالات کالیفرنیا، گرچن ویتمر، فرماندار ایالت میشیگان، جی بی‌پریتزکر، فرماندار ایالت ایلینوی، جاش شاپیرو، فرماندار پنسیلوانیا و بسیاری دیگر. حتی در این میان نام میشل اوباما همسر باراک اوباما رئیس‌جمهور سابق آمریکا هم شنیده می‌شود. اغلب این نامزدها توانایی آن را دارند تا نمایندگان احزاب ایالتی دموکرات‌ها را در انتخابات درون‌حزبی‌ برای حمایت از خود قانع کنند.

مشکل این است که اگرچه مطابق با مقررات این حزب، دیگر نامزدها همچنان این فرصت را دارند تا قبل از برگزاری کنوانسیون ملی دموکرات‌ها در ماه آگوست برای انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شوند، اما تقریبا غیرممکن است‌ تا زمانی که بایدن بر نامزدی‌اش پافشاری می‌کند، فرد دیگری برای این پست نامزد شود. علاوه بر خودداری شخصی این افراد، یک مشکل دیگر نیز وجود دارد؛ بایدن حدود ۹۵ درصد از حدود چهار هزار رأی نمایندگان حزب را در انتخابات مقدماتی به دست آورده است و اکنون درباره تعهد این افراد به تداوم حمایت از بایدن، دو دیدگاه مختلف وجود دارد.

پولیتیکو در گزارشی می‌نویسد که این افراد با وجود دادن رأی به بایدن، متعهد به حمایت از او نیستند و هیچ الزام قانونی برای رأی‌دادن دوباره به بایدن ندارند. اما از آنجا که کمپین انتخاباتی بایدن در انتخاب این نمایندگان در کنوانسیون‌های ایالتی در سراسر کشور نقش داشته، احتمال اینکه این نمایندگان در صورت حضور بایدن، به نامزد دیگری رأی دهند، بسیار پایین است. آسوشیتدپرس نیز نگاه دیگری دارد و معتقد است‌ مطابق با قوانین دموکراتیک، نمایندگانی که به بایدن رأی داده‌اند همچنان موظف به حمایت از او در کنوانسیون ملی آتی حزب هستند؛ مگر اینکه او به آنها بگوید که رقابت را ترک می‌کند.