سکوت یک برنده

گاهی زمان بزرگ‌ترین قاضی خواهد بود. این اتفاق درباره آلیس مونرو هم رخ داد. اکثر نویسندگان و برندگان جایزه‌های ادبی، این نگرانی درباره‌‌شان وجود دارد که خدشه‌ای در آثارشان و عملکرد حرفه‌ای‌شان باشد، اما گاهی مواردی همچون تعرض و تجاوز نیز در کارنامه‌شان به چشم می‌خورد. حالا این اتفاق به نوعی دیگر برای «آلیس مونرو» رخ داده است. این نویسنده اولین بار در ایران با فیلم «کنعان» مانی حقیقی شناخته شد. فیلم این کارگردان برگرفته از داستان «تبر» است. مونرو یکی از چهره‌های شاخص ادبیات جهان و برنده جایزه نوبل است. او 25 اردیبهشت امسال در 92‌سالگی درگذشت. همه چیز خیلی خوب بود تا اینکه قرار شد‌ دوستدارانش خاطرات خود را درباره او بیان کنند. جاستینا الیاس، رئیس بخش ادبیات داستانی و مدیر رسانه‌های اجتماعی کتاب‌فروشی بزرگ «آلیس مونرو» در ویکتوریا (کانادا) این ابتکار را به خرج داد و قرار بود این کتاب در مراسمی برای جشن‌گرفتن زندگی مونرو در کتاب‌فروشی منتشر شود. حالا همه چیز تغییر کرد و این فروشنده که چند ماه پیش از کار خود بسیار راضی بود، دچار سرخوردگی شده است و حتی می‌خواهد شغل خود را در این کتاب‌فروشی رها کند.

این ماجرا واکنشی درباره یک سکوت تلخ است. دختر مونورو، 30 تیر امسال درباره سکوت و بی‌تفاوتی مادرش در برابر تجاوز پدرخوانده‌اش به او، سخن گفت. ««آندریا رابین اسکینر» در یک مقاله در روزنامه تورنتو استار کانادا فاش ‌و اعلام کرد ناپدری‌اش «جرالد فرملین» در سال ۱۹۷۶ هنگامی که او ۹‌ساله بوده، او را مورد تجاوز جنسی قرار می‌داده است. او گفت که وقتی او نوجوان شده، ناپدری‌اش از تعرض به او دست کشیده، اما او به پرخوری عصبی، بی‌خوابی و میگرن مبتلا شد که آن را به سوءاستفاده جنسی مرتبط می‌داند. در سال ۲۰۰۵، پس از مراجعه دختر مونرو به پلیس، «جرالد فراملین» 80‌ساله به جرم خود اعتراف کرد، اما فقط به دو سال حبس تعلیقی محکوم شد. او در مصاحبه می‌‌گوید: «اولین بار در سال ۱۹۹۲، زمانی که ۲۰‌ساله بودم به مادرم درباره این آزار اطلاع دادم و مادرم همسرش را موقتا ترک کرد. فراملین در نامه‌هایی به سوءاستفاده اعتراف کرد، اما تقصیر را‌ گردن من انداخت و مادرم نیز گفت که خیلی دیر به او اطلاع داده‌ام و در واقع هر اتفاقی که افتاده بین من و ناپدری‌ام بوده و ربطی به او ندارد». «آلیس مونرو» حتی پس از محکوم‌شدن همسرش به این تجاوز، تا زمان مرگ فراملین در سال ۲۰۱۳ با او زندگی کرد.

دلیل سکوت دختر آلیس مونرو نیز مانند بسیاری دیگر از قربانیان تعرض، شهرت و اعتبار مادر نویسنده‌اش بود. اما حالا می‌خواهد‌ «این داستان بخشی از داستان‌هایی شود که مردم درباره مادرم می‌گویند و هرگز نمی‌خواهم مصاحبه، زندگی‌نامه یا رویداد دیگری را ببینم که با واقعیت اتفاقی که برای من افتاده، متفاوت باشد؛ واقعیتی که مادرم با آن مواجه شد، اما تصمیم گرفت با فرد تجاوزکننده به من بماند و از او محافظت کند».

سکوت  حامیانه

به نظر می‌رسد قوانین در برابر افراد مشهور با چشم‌پوشی بیشتری عمل می‌کنند به همین خاطر مردم خود وارد میدان می‌شوند. مثلا المپیک امسال، در جریان برگزاری مسابقات والیبال ساحلی المپیک بین تیم‌های هلند و ایتالیا، تماشاگران که به حضور «استیفن فن دی فلده» در تیم هلند اعتراض داشتند، او را هو کردند. «استیفن» هنگامی که 19 سال داشت پس از صرف مشروبات الکلی به دختر 12‌ساله انگلیسی که با او از طریق فیس‌بوک آشنا شده بود، تجاوز کرد و به کشورش هلند بازگشت. دختر پس از یک خودکشی نافرجام، این اتفاق را به خانواده‌اش اطلاع داد. بعد از آن بود که از طریق پلیس بین‌الملل دستگیر و به انگلستان منتقل شد و به اتهام سه فقره تجاوز به دختر 12ساله محاکمه و به چهار سال زندان محکوم شد. در ادامه به هلند منتقل شد، اما در آنجا حکم صادرشده مطابق با قوانین هلند تنظیم و اتهام تجاوز به عنف تبدیل به اتهام زنا شد و ورزشکار جوان پس از گذراندن 13‌ ماه زندان آزاد شد. حالا او در المپیک حضور دارد. مانند «رومن پولانسکی‌» یا «وودی آلن» که با وجود متجاوز شناخته‌شدن به خاطر تفاوت قانون‌ها زندگی حرفه‌ای خود را دنبال کرده و جوایز متعددی دریافت می‌کنند.