داده‌های عجیب برق حرارتی

مهدی عرب‌صادق

 در تاریخ 7 دی‌ماه 1403 یادداشتی در روزنامه شرق نوشتم که عنوان این یادداشت «برق در فشار» بود و نسبت به وضعیت انرژی کشور و کوتاهی‌های ممتد وزارت نیرو نقد داشتم.

تمام اطلاعات و آماری که در این یادداشت استفاده شد از مراجع رسمی وزارت نیرو و کاملا مستند بوده است که به آنها در این یادداشت اشاره خواهم داشت. حتی اگر جایی وزارت نیرو داده‌های اغراق‌آمیز منتشر کرده بود، بر‌اساس اصل استناد و صداقت از همان داده‌ها استفاده شد.

اکنون شرکت مادرتخصصی تولید برق حرارتی آن داده‌ها را نادرست خوانده و در تاریخ 18 دی‌ماه 1403 با عنوان «واکنش برق حرارتی به شرق» تکذیب کرده است، در گزارش ادعایی و واکنشی برق حرارتی آمده است‌:

در گزارش «برق در فشار» مطالبی به نقل از آقای مهدی عرب‌صادق، کارشناس انرژی، ذکر شده است که منابع اطلاعات ارائه‌شده، معرفی نشده است. به‌عنوان مثال در اظهارات ایشان به آماری درباره پیک تولید عملیاتی و ضریب بهره‌برداری اشاره شده است که نادرست است. بر‌اساس آمار موجود در وزارت نیرو، پیک تولید عملیاتی مربوط به نیروگاه‌های حرارتی در سال جاری 76 هزارو 623 مگاوات است و رقم 94 هزارو 240 مگاوات مربوط به کل برق تولیدی نیروگاه‌های کشور شامل برق آبی، اتمی و خورشیدی و حرارتی است. همچنین قدرت عملی نیروگاه‌های حرارتی در پیک 1403، 62 هزارو 991 مگاوات بوده است. از‌این‌رو ضریب بهره‌برداری محاسبه‌شده از سوی این کارشناس در متن صحیح نیست و عدد 83 درصد صحیح است.

در ادامه به پاسخ به این ادعاها بر‌اساس مستندات وزارت نیرو می‌پردازم:

1- شرکت تولید برق حرارتی ادعا کرده است که پیک تولید عملیاتی نیروگاه‌های حرارتی 76 هزار‌و 623 مگاوات بوده است!

 *پاسخ‌: بر‌اساس اطلاعات منتشره شرکت مدیریت شبکه برق ایران در شهریور 1403، پیک تقاضا 79 هزار و 872 مگاوات است. در این گزارش سهم انرژی تولیدی شرکت تولید برق حرارتی 92 و 68‌صدم درصد است!

همچنین کل انرژی مورد تقاضا حدود 49 تراوات ساعت در‌حالی‌که انرژی تأمین‌شده 43 تراوات ساعت است.

حال از این تراوات ساعت بر‌اساس سهم درصدی واحدهای حرارتی که 92 و 68‌صدم درصد بوده است، کمتر از 40 تراوات ساعت خواهد بود!

اگر با محاسبات تقریبی و فرض ضریب بار 100 درصد توان تأمین‌شده واحدهای حرارتی‌ محاسبه شود معادل 53 هزار مگاوات توان تأمین‌شده متوسط خواهد بود و البته با توجه به عدم یک‌بودن ضریب بار تا حدود 15 درصد عدد فوق را می‌توان افزایش داد و این حداکثر توان تأمین‌شده واحدهای حرارتی است، متأسفانه شرکت تولید برق حرارتی بدون آنکه درک صحیحی از اعداد داشته باشد پیک تولید خود را بیش از 76 هزار مگاوات اعلام کرده و این درک از شرایط موجود توسط متولیان، نگران‌کننده است.

همچنین سخنگوی صنعت برق در مصاحبه با تسنیم در 13 شهریور سال جاری صراحتا گفته‌اند: «امسال حدود 79 هزار‌و 800 مگاوات میزان تقاضا بوده و ما حداکثری که توانستیم تأمین کنیم در حدود 63 تا 64 هزار مگاوات بوده و در شهریور ماه اتفاقی که افتاد باقی‌ماندن این موج گرمایی در کشور بود و تا همین هفته گذشته هم که مردم این گرمای فراگیر را احساس می‌کردند و کولر‌ها روشن بود، این عدد به بیش از 19 هزار و 700 مگاوات هم رسید». خب طبعا اگر بر‌اساس مصاحبه فوق نیز بررسی شود: اوج نیاز مصرف 80 هزارمگاوات و حداکثر تأمین شده که حدود 63 هزارمگاوات تا 64 هزارمگاوات بوده و البته واضح است که این حداکثر تأمین‌شده پیش از اوج نیاز مصرف بوده است و در زمان اوج نیاز مصرف معمولا برخی از واحدهای آبی از مدار خارج می‌شوند که عدد 63 هزارمگاوات را کاهش هم می‌دهند.

خب این میزان تأمین‌شده چه سنخیتی با 76 هزارو 623 مگاوات عجیب شرکت تولید برق حرارتی دارد؟ لابد باید با این ادعا در اوج مصرف با توجه به میزان تولید برق حرارتی، مازاد بر نیاز خود را صادرات داشته باشیم.

2- در جای دیگری شرکت تولید برق حرارتی ادعا کرده است که ضریب بهره‌برداری 83 درصد است.

پاسخ این هم از عجایب است؛ چرا‌که بر‌اساس آمار تفصیلی صنعت برق از حدود ظرفیت منصوبه حدود 94 هزار و 841 مگاوات است و سهم تولید برق حرارتی بر‌اساس گزارش شرکت مدیریت شبکه برق ایران 92 و 68‌صدم درصد است و این معادل 87 هزارو 900 مگاوات است.

بعید است این شرکت، آمار رسمی وزارت نیرو را بتواند یا بخواهد تکذیب کند، اکنون اگر پیک تولید کل برق در حالت خوشبینانه همان 63 هزار مگاوات سخنگوی محترم صنعت برق یا حتی 64 هزار مگاوات در نظر گرفته شود، با اعمال ضریب متوسط سهم واحدهای حرارتی در مرداد ماه که باز این هم خوشبینانه است، به عدد 59 هزارو 300 مگاوات اوج تولید برق حرارتی می‌رسیم که این میزان با میزان محاسبه‌شده تحلیلی پاسخ بند یک این یادداشت نیز کاملا منطبق است و ضریب بار فرضی را کاملا تطبیق می‌دهد و تأیید می‌کند. اکنون با هر دو روش تحلیلی و یا استنادی پیک تولید 59 هزار و 300 مگاوات محاسبه می‌شود.

با توجه به تعریف ضریب بهره‌برداری که لابد دوستان وزارت نیرو آن را بلد هستند، و معادل تولید توان حداکثر بر ظرفیت منصوبه در یک نیروگاه است، ضریب بهره‌برداری دقیق معادل 67 درصد خواهد بود، نه 83 درصد عجیب‌و‌غریب ادعایی وزارت نیرو.

آقای وزیر نیرو دیگر حرفی ندارم، با این میزان تخصص و آگاهی در برخی شرکت‌های تابعه وزارت نیرو، باید به حال وزارت نیرو گریست.