نشستی برای جلوگیری از توافق

در حالی که امروز مذاکرات فرستادگان آمریکا و روسیه در عربستان برای توافق بر سر پایان‌دادن به جنگ اوکراین برگزار می‌شود، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرد احتمال دارد «بسیار زود» با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دیدار کند تا درباره راه‌های پایان‌دادن به جنگ در اوکراین گفت‌وگو کنند. ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران تأکید کرد برای دستیابی به صلح تلاش می‌کند و معتقد است هر دو طرف درگیری، یعنی روسیه و اوکراین، خواهان توقف جنگ هستند. او همچنین اظهار داشت ولادیمیر پوتین و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، علاقه‌مند به یافتن راه‌حلی برای خاتمه درگیری‌ها هستند.

این اظهارات در حالی بیان می‌شود که آمریکا و روسیه در حال آماده‌سازی برای مذاکرات اولیه در عربستان سعودی بدون حضور اروپایی‌ها هستند. این مذاکرات می‌تواند زمینه‌ساز گام‌های جدیدی در روند حل‌وفصل بحران اوکراین باشد.

در همین حال، رهبران اروپایی روز گذشته در پاریس درباره جلوگیری از به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح اوکراین «به گونه‌ای که تجاوز روسیه را پاداش ندهد»، گفت‌وگو کردند.

به گزارش رویترز، خوزه مانوئل آلبارس، وزیر خارجه اسپانیا، در گفت‌وگو با رادیو «اوندا سرو» گفت: «به یک جنگ تهاجمی نباید پاداش داده شود. ما نمی‌توانیم دیگران را به راه‌اندازی جنگ‌های تهاجمی تشویق کنیم». او همچنین تأکید کرد ولادیمیر پوتین همچنان به حملات و بمباران اوکراین ادامه داده و در حال حاضر نشانه‌ای از صلح در افق دیده نمی‌شود.

این اظهارات در آستانه نشست اضطراری رهبران اروپایی بیان شد. در این نشست که به میزبانی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برگزار شد، کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، نیز شرکت دارد.

امانوئل مکرون در این نشست با اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، جورجا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان، متا فردریکسن، نخست‌وزیر دانمارک (به نمایندگی از گروه هشت کشور نوردیک-بالتیک)، پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، دیک اسخوف، نخست‌وزیر هلند و رهبران اتحادیه اروپا، از جمله اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا و آنتونیو کوستا، رئیس شورای اروپا، همراه شد. به نوشته روزنامه بریتانیایی گاردین، در این نشست‌ توانمندی‌های دفاعی که اروپا می‌تواند برای ارائه تضمین‌های امنیتی معتبر به اوکراین فراهم کند، از جمله طرحی برای اعطای عضویت خودکار اوکراین در ناتو در صورت نقض آشکار آتش‌بس توسط روسیه، مورد بررسی قرار گرفت. این نشست اضطراری پس از آن ترتیب داده شد که مقامات آمریکایی پیشنهاد کردند اروپا نقشی در مذاکرات احتمالی برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین نداشته باشد.

در همین حال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، هفته گذشته متحدان اروپایی خود در ناتو و اوکراین را غافلگیر و اعلام کرد‌ بدون مشورت با آنها، مستقیما با ولادیمیر پوتین گفت‌وگو کرده و روند صلح را آغاز خواهد کرد.

هم‌زمان، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، روز گذشته وارد عربستان سعودی شد تا در مذاکراتی با مقامات روسیه درباره پایان‌دادن به جنگ سه‌ساله اوکراین شرکت کند.

برخی منابع دیپلماتیک اعلام کرده‌اند‌ گروهی از کشورهای اروپایی به‌هیچ‌عنوان حاضر به مشارکت در یک «توافق شتاب‌زده» با هدایت ترامپ نیستند و بر ادامه حمایت از اوکراین تمرکز دارند.

نگرانی‌ها در اروپا پس از آن افزایش یافت که کیت کلاگ، فرستاده ترامپ در امور اوکراین و روسیه، اعلام کرد‌ اروپا به ‌طور مستقیم در مذاکرات صلح حضور نخواهد داشت. در همان روز مشخص شد که مقامات آمریکایی و روسی قرار است این هفته در عربستان سعودی مذاکراتی را درباره پایان جنگ آغاز کنند؛ احتمالا بدون حضور اوکراین. روسیه نیز با استقبال از عدم حضور اروپایی‌ها گفته است: «دلیلی ندارد کشورهایی که خواهان ادامه جنگ اوکراین هستند برای مذاکرات صلح دعوت شوند».

در همین حال، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، برای تقویت روابط اقتصادی وارد امارات متحده عربی شد. او اعلام کرد قصد دارد به عربستان سعودی نیز سفر کند، اما مقامات اوکراینی تأکید کردند برنامه‌ای برای دیدار با مقامات آمریکایی یا روسی در این کشور ندارند.

سخنگوی زلنسکی خبر داد رئیس‌جمهور اوکراین روز چهارشنبه به عربستان سعودی سفر خواهد کرد. او همچنین گفت این سفر «از مدت‌ها قبل» برنامه‌ریزی شده است.

هم‌زمان، سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در اظهارنظری که احتمالا واکنش تند اروپا و اوکراین را به دنبال خواهد داشت، اروپا را متهم کرد که خواهان ادامه جنگ با روسیه است؛ بنابراین «چرا اصلا باید آنها را به سر میز مذاکره دعوت کرد؟». از سوی دیگر، پیت هِگسِت، وزیر دفاع آمریکا، اخیرا اعلام کرده واشنگتن دیگر تمرکز اصلی خود را بر امنیت اروپا قرار نداده که این اظهارات نگرانی‌های بیشتری را در میان متحدان اروپایی برانگیخته است. با این حال، دونالد ترامپ تأکید کرده زلنسکی در هرگونه مذاکرات صلحی حضور خواهد داشت. او همچنین اشاره کرد ممکن است «بسیار زود» با پوتین دیدار کند، هرچند جزئیات بیشتری ارائه نکرد. رئیس‌جمهور آمریکا احتمال برگزاری این ملاقات در عربستان سعودی را رد نکرد و گفت: «هیچ زمانی تعیین نشده، اما ممکن است خیلی زود باشد». او افزود هم پوتین و هم زلنسکی خواهان پایان جنگ هستند.

آمادگی بریتانیا برای اعزام نیروی صلح‌بان

در این میان، کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، نخستین رهبر اروپایی است که می‌گوید آمادگی دارد تا نیروهای حافظ صلح خود را به اوکراین اعزام کند. این پیشنهاد قبل از نشست اضطراری رهبران اروپا در پاریس برای بحث بر سر نقش اروپا در آتش‌بس ارائه شده است. رویترز نوشته است اظهارات استارمر از درک فزاینده کشورهای اروپایی در قبال ایفای نقش پررنگ‌تر در تضمین امنیت اوکراین حکایت دارد. اولف کریسترسون، نخست‌وزیر سوئد، هم گفت این کشور مشارکت در اعزام نیروهای حافظ صلح به اوکراین را بررسی می‌کند و افزود مذاکرات باید قبل از اتخاذ این تصمیم به جاهای خوبی برسند. در همین حال وزارت امور خارجه ایالات متحده یک «پرسش‌نامه» را برای سنجش تمایل متحدان اتحادیه اروپا برای تعهد به یک اقدام امنیتی بلندمدت برای اوکراین ارسال کرده است.

یکی از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا به رویترز گفت: «آمریکایی‌ها به پایتخت‌های اروپایی نزدیک می‌شوند و می‌پرسند که چه تعداد سرباز آماده استقرار هستند».

پرسش‌نامه ایالات متحده که برای اولین بار توسط فایننشال‌تایمز گزارش شد، شش سؤال کلیدی از جمله موردی خاص برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا مطرح کرده است. «الکساندر استاب»، رئیس‌جمهور فنلاند، درباره این پرسش‌نامه در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ به رویترز گفت: «آمریکایی‌ها برای اروپایی‌ها پرسش‌نامه‌ای را درباره احتمالات ارائه کردند. این مسئله اروپایی‌ها را وادار به تفکر می‌کند. این به اروپایی‌ها ربط دارد که درباره این مسئله تصمیم بگیرند که واقعا پاسخی برای این پرسش‌نامه دارند یا اینکه باید با هم پاسخ دهند».