طرح مصر برای مقابله با برنامه ترامپ برای غزه

مصر قرار است طرحی برای غزه ارائه کند که به منظور مقابله با پیشنهاد دونالد ترامپ طراحی شده است. رئیس‌جمهوری آمریکا پیش از این از تبدیل‌شدن نوار غزه به «ریویرای خاورمیانه» سخن گفته بود، اما ایده جابه‌جایی اجباری فلسطینی‌ها که او مطرح کرد، خشم کشورهای عرب را به همراه داشت. به نوشته رویترز، طرحی که مصر ارائه می‌کند، حماس را به حاشیه خواهد برد و این گروه فلسطینی را با نهادهای موقت تحت کنترل کشورهای عربی، مسلمان و غربی جایگزین می‌کند.

چشم‌انداز مصر برای غزه که قرار است در نشست اتحادیه عرب ارائه شود، مشخص نمی‌کند این پیشنهاد قبل از هرگونه توافق صلح دائمی با اسرائیل برای پایان‌دادن به جنگ غزه اجرا می‌شود یا بعد از آن. در جریان مذاکرات برای ورود به مرحله دوم آتش‌بس حماس و اسرائیل، اینکه پس از پایان این درگیری چه کسی غزه را اداره خواهد کرد، همچنان یک سؤال بزرگ بی‌پاسخی باقی مانده و حماس تاکنون هرگونه پیشنهادی از سوی دیگر کشورها برای فلسطینیان را رد کرده است.

بنا‌ بر پیش‌نویس مشاهده‌شده، طرح قاهره به مسائل مهمی مانند اینکه چه کسی قرار است هزینه بازسازی غزه را پرداخت کند یا جزئیات خاصی در مورد نحوه اداره غزه نمی‌پردازد. همچنین بیان نمی‌کند که گروه حماس قرار است از قدرت کنار گذاشته شود. با این حال در این ایده اشاره شده است که کمک می‌شود برای یک دوره موقت، در غزه حکومتی جایگزین حماس بشود و بازسازی ویرانی‌های ناشی از جنگ با کمک‌های بشردوستانه آغاز شود. در مقدمه‌ای که اهداف پیش‌نویس طرح مصر را تشریح می‌کند، آمده است: «اگر حماس بخواهد همچنان بر غزه حکومت کند، بودجه بین‌المللی قابل‌ توجهی برای بازسازی غزه وجود نخواهد داشت».

مصر، اردن و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس حدود یک ماه است که برای تدوین یک اقدام دیپلماتیک در مقابل طرح ترامپ تلاش می‌کنند. بر‌اساس گزارش‌ها، تعدادی ایده پیشنهاد شده، اما طرح مصر بیش از بقیه مورد توجه قرار گرفته است. با این حال مشخص نیست آیا رهبران عرب از این ایده حمایت خواهند کرد یا خیر. پیش‌نویس ایده مصر که هنوز به‌طور رسمی و علنی منتشر نشده است، مشخص نمی‌کند چه کسی مأموریت حکومت غزه را بر عهده خواهد گرفت، اما پیشنهاد ایالات متحده را برای جابه‌جایی گروهی فلسطینی‌ها از غزه قاطعانه رد می‌کند.

به نوشته رویترز، برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در پاسخ به سؤالی درباره طرح مصر غزه و اینکه آیا ایالات متحده از آن حمایت خواهد کرد، گفت: «رئیس‌جمهوری آمریکا به‌صراحت گفته است که حماس نمی‌تواند به حکومت در غزه ادامه دهد». هیوز افزود: «در حالی که رئیس‌جمهوری ترامپ بر دیدگاه نوآورانه خود برای غزه پس از جنگ تأکید دارد، از نظر شرکای عرب در منطقه استقبال می‌کند. آنچه روشن است این است که پیشنهاد آمریکا منطقه را به سمت مذاکره و ایده‌پردازی سوق داده است». در همین حال، سامی ابوزهری، یکی از مقام‌های ارشد حماس، به رویترز گفت‌ این گروه از چنین پیشنهادی از سوی مصر اطلاعی ندارد. او گفت: «درباره غزه پس از جنگ، فقط فلسطینی‌ها باید تصمیم بگیرند. حماس هرگونه تلاش برای تحمیل پروژه‌ها یا هر شکلی از اداره غیرفلسطینی یا حضور هر‌گونه نیروی خارجی در نوار غزه را رد می‌کند».

گروه حماس از سال ۲۰۰۷ بر نوار غزه حکومت می‌کند. این گروه در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حمله به اسرائیل را آغاز کرد که منجر به جنگ غزه شد. آتش‌بس ۱۹ ژانویه به‌طور موقت به جنگ غزه پایان داد، اما مرحله اول توافق روز شنبه به پایان رسید و تاکنون هیچ نشانه‌ای از توافق برای انتقال به مرحله دوم وجود نداشته است.

پیش‌نویس مصر به این موضوع نمی‌پردازد که در صورت امتناع حماس از خلع سلاح یا کناره‌گیری از قدرت، چه اقدام‌هایی می‌تواند انجام شود. با این حال این پیشنهاد یک نیروی بین‌المللی ثابت را پیش‌بینی می‌کند که عمدتا از کشورهای عربی تشکیل می‌شود و با ایجاد یک نیروی پلیس محلی جدید، نقش تأمین امنیت را بر عهده می‌گیرد. در این پیش‌نویس آمده است که هر دو نهاد امنیتی و حاکمیتی را یک هیئت‌مدیره هدایت و نظارت می‌کنند که این هیئت‌مدیره متشکل از کشورهای کلیدی جهان عرب، اعضای سازمان همکاری اسلامی، ایالات متحده، بریتانیا، اتحادیه اروپا و سایرین خواهد بود. در این طرح، به نقش تشکیلات خودگردان فلسطین‌ که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد در میان فلسطینی‌های غزه و کرانه باختری از حمایت کمی برخوردار است‌ نیز اشاره نشده است.

یک مقام فلسطینی به رویترز گفت‌ غزه را نیز مانند کرانه باختری باید فلسطینی‌ها اداره کنند. این مقام که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما با مصری‌ها درباره کمیته‌ای متشکل از کارشناسان فلسطینی به توافق رسیدیم که به تشکیلات خودگردان فلسطین در اداره نوار غزه به مدت شش ماه کمک کند. این کمیته متشکل از کارشناسان فلسطینی است و با تشکیلات خودگردان هماهنگ می‌شود و به نهادهای غیرفلسطینی پاسخ نمی‌دهد». نکته مهمی که در طرح مصر وجود دارد، این است که این ایده هیچ تعهد مالی خاصی ایجاد نمی‌کند. در این طرح گفته نشده‌ چه کسی برای بازسازی غزه هزینه خواهد کرد و این در حالی است که سازمان ملل برآورد کرده است بازسازی غزه به بیش از ۵۳ میلیارد دلار نیاز دارد.

دو منبع به رویترز گفته‌اند‌ در مرحله اولیه بازسازی، کشورهای حاشیه 

خلیج فارس و کشورهای عربی باید حداقل ۲۰ میلیارد دلار اختصاص دهند. پیشنهاد مصر پیش‌بینی می‌کند‌ کشورهای عضو هیئت‌رئیسه می‌توانند برای حمایت از هیئت حاکمه موقت صندوقی ایجاد کنند و برای طرح بازسازی و توسعه بلندمدت غزه به دنبال کمک‌هایی باشند.