کشتی؛ دادرس همیشگی

ورزش ایران چه نتیجه‌ای در المپیک 2024 کسب خواهد کرد؟ آیا با توجه به افت ورزش ایران در سال‌های اخیر، می‌شود امید چندانی به موفقیت در پاریس داشت؟ زیبایی ورزش به همین است که می‌توان در آن شگفت‌زده شد. ورزش ایران با وجود تمامی کم‌وکاستی‌های موجود با امید فراوان راهی پاریس خواهد شد. برای این خوش‌بینی هم یک دلیل محکم وجود دارد؛ کشتی. ورزشی که دهه‌ها بار اصلی ورزش ایران را به دوش ‌کشیده، پس از چند دوره، دوباره به اول صف برگشته است. کشتی بدون تردید شانس اول کسب مدال به ویژه مدال طلا در المپیک پاریس است. پس از اوج‌گیری وزنه‌برداری ایران و اضافه‌شدن تکواندو به بازی‌های المپیک، مدال‌آوری ایران در دو دهه گذشته فقط به کشتی محدود نشد. حتی در دو المپیک 2004 و 2008 طلاهای ایران در رشته‌هایی غیر از کشتی به دست آمد. ورزش ایران حالا در آستانه المپیک 2024 به تنظیمات قبلی برگشته است و بیشتر از هر رشته‌ای باید روی کشتی حساب باز کند. از المپیک 1996 به بعد هرگز ورزش ایران در شرایط کنونی قرار نداشته؛ در پاریس تمام امیدها به کشتی است. بسیاری از کارشناسان در رشته‌های دیگر اصلا به طلا فکر نمی‌کنند و ارزیابی‌ها در خوش‌بینانه‌ترین حالت به یک یا دو برنز و نقره می‌رسد. وضعیت کشتی اما می‌تواند امیدواری زیادی ایجاد کند. چند فرنگی‌کار و آزادکار ایرانی با امید زیاد کسب طلا راهی پاریس می‌شوند، سایر کشتی‌گیران هم به سکو فکر می‌کنند. قبل از رسیدن به آن مرحله ولی بد نیست ابتدا شرایط سایر رشته‌ها را برای مدال‌آوری در پاریس بررسی کرد.

 طلا؛ خیلی دور

درست است که ارزیابی‌های فنی نشان می‌دهد در پاریس همه نگاه‌ها به کشتی است، اما آنچه رقابت‌های ورزشی در حد المپیک را جذاب می‌کند، غافلگیری‌هایی است که رخ می‌دهد. ایران به‌خوبی در المپیک 2020 این غافلگیری‌ها را تجربه کرد؛ هم به صورت مثبت و هم منفی. هیچ‌کس تصور نمی‌کرد ایران در همان روز اول المپیک در رشته تیراندازی مدال بگیرد، آن هم طلا؛ جواد فروغی یک غافلگیری تاریخی را رقم زد. طلای سجاد گنج‌زاده در کاراته با آن شرایطی که در فینال برای او پیش آمد هم از اتفاقات عجیب ورزش بود. باخت حسن یزدانی به تیلور در ثانیه‌های پایانی هم غافلگیری دیگری بود که ایرانی‌ها را شوکه کرد. در ادوار مختلف المپیک بارها پیش آمده ورزشکارانی مدال گرفتند که شانس موفقیت‌شان خیلی زیاد ارزیابی نمی‌شد و نهایتا از آنها انتظار یک حضور موفق می‌رفت. در آن سو دست کسانی از مدال دور ماند که شانس اول قهرمانی بودند. نگاهی به ورزشکاران رشته‌های غیرکشتی نشان می‌دهد که در میان آنها هم ستاره‌هایی وجود دارد که می‌توان به آنها امید داشت. این ورزشکاران پتانسیل روی سکو رفتن را دارند، آماده‌سازی ایدئال، ارائه بهترین عملکرد در روز مسابقه و البته کمی بخت و اقبال می‌تواند آنها را به مدال برساند.

 تکواندو

تکواندوکاران ایرانی در دهه گذشته با شانس کسب مدال راهی المپیک می‌شدند، هم‌اکنون اما همان کسب سهمیه برایشان موفقیت محسوب می‌شود. فراموش نشود ایران در المپیک 2004 آتن دو تکواندوکار داشت که هر دو مدال گرفتند؛ موفقیت صددرصدی. با این حال نباید در تکواندو ناامید بود، به ویژه وقتی به این نکته توجه شود که ناهید کیانی به عنوان قهرمان جهان راهی المپیک می‌شود. در رشته‌هایی مانند تکواندو البته سطح مسابقات المپیک به مراتب بالاتر از مسابقات جهانی است. دو وزن جهانی معمولا با هم ادغام می‌شوند و یک وزن المپیکی را تشکیل می‌دهند و همین کارِ مدعیان را سخت می‌کند. بااین‌وجود شانس کیانی و دیگر تکواندوکاران اعزامی صفر نیست.

 وزنه‌برداری

رکوردی بودن وزنه‌برداری کار پیش‌بینی را راحت می‌کند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که وزنه‌برداران ایرانی شانسی برای طلایی‌شدن ندارند، با این حال می‌توانند به سکوهای دوم و سوم فکر کنند. در روز مسابقه یک انتخاب وزنه اشتباه و یا حذف‌شدن در یکی از حرکات یک‌ضرب یا دوضرب می‌تواند تمامی معادلات را به هم بزند. باید امید داشت در روز مسابقه این اتفاقات به سود ورزشکار ایرانی رخ دهد. وزنه‌برداران ایرانی در صورتی روی سکو می‌روند که بهترین عملکرد خود را ارائه دهند و با دقت وزنه انتخاب کنند. علی داوودی، نماینده فوق سنگین ایران در این میان با هوشیاری و آمادگی می‌تواند به نقره یا برنز فکر کند. او در المپیک توکیو هم پس از غول گرجستانی، لاشا تالاخادزه نقره گرفت.

 تیراندازی

ایران تا المپیک 2000 فقط در دو رشته موفق به کسب مدال شده بود؛ وزنه‌برداری و کشتی. هادی ساعی با برنز خود در سیدنی، تکواندو را هم به جمع رشته‌های مدال‌آور اضافه کرد. 12 سال بعد این سه، با نقره احسان حدادی در دوومیدانی به چهار رسید. المپیک 2020 توکیو یک المپیک خاص برای ایران شد. ایران در دو رشته دیگر هم طعم گرفتن مدال را چشید؛ طلای جواد فروغی در تیراندازی و طلای سجاد گنج‌زاده در کاراته. طلای فروغی تنها مدال ایران در تیراندازی المپیک محسوب می‌شود، با این حال در دو، سه المپیک اخیر بارها تیراندازان ایرانی به سکوی المپیک نزدیک شدند. الهه احمدی می‌توانست اولین تیرانداز مدال‌آور باشد اما این اتفاق برای او رخ نداد. اگر قرار باشد به نیمه پر لیوان نگاه کرد و افت فروغی و سایر موارد را کنار گذاشت، شاید دوباره اتفاقی که در توکیو برای فروغی رخ داد برای تیراندازان ایرانی تکرار شود. نگاه منطقی می‌گوید با توجه به افت چشمگیر فروغی و دیگر تیراندازان احتمال مدال گرفتن تیراندازان در پاریس خیلی کم است اما صفر نیست.

 شمشیربازی

شمشیربازی ایران در دو دوره اخیر، خیز خوبی برای گرفتن مدال برداشت. مجتبی عابدینی در المپیک 2016 ریودوژانیرو چهارم شد. در المپیک 2020 هم شمشیربازان ایرانی بدون شانس نبودند. علی پاکدامن و سایر سابریست‌های ایرانی با آرزوی کسب مدال راهی پاریس می‌شوند و شاید این بار طلسم را بشکنند.

 سایر رشته‌ها

دیگر خبری از احسان حدادی نیست تا امید داشت یک شگفتی بزرگ مثلا در دوومیدانی رقم بخورد. شاید در سایر رشته‌ها تنها بتوان برای رضا علیپور، صخره‌نورد ایرانی شانس متصور بود. به هر حال در کارنامه علیپور قهرمانی جهان هم دیده می‌شود و خودش معتقد است اگر مورد توجه قرار بگیرد توانایی کسب مدال را دارد.

درباره پتانسیل رشته‌های غیر کشتی گفته شد. باز هم باید روی این نکته تأکید شود که ارزیابی‌های فنی نشان می‌دهد شانس طلا گرفتن در این رشته‌ها بسیار کم است و در مجموع وضعیت خیلی درخشانی ندارند و احتمالا پرونده‌شان در پاریس با یکی، دو برنز و نقره بسته خواهد شد.

 کشتی؛ امید به حضور در بهترین شرایط

کشتی برخلاف سایر رشته‌های ورزشی با چندین ورزشکار پرامید راهی پاریس می‌شود. هرچند هنوز نفرات حاضر در پاریس مشخص نشده‌اند، اما در هر حالتی در ترکیب دو تیم کشتی فرنگی و آزاد چند مدال‌دار المپیک و چند قهرمان جهان حضور خواهند داشت. کار کشتی هم البته خیلی آسان نیست. مسابقات در شش وزن برگزار می‌شود و در هر وزن شاید 10 کشتی‌گیر قدرتمند حاضر می‌شوند. از طرفی نتایج کشتی ایران در مسابقات جهانی 2023 بلگراد خیلی هم درخشان نبود. معمولا کشتی‌گیران ایرانی مقابل حریفان عنوان‌دار قافیه را می‌باختند و ایرادهای مشخصی دیده شد که نتیجه آن تغییر سرمربی تیم کشتی آزاد شد. کشتی ایران با وجود تمامی این موارد توانایی بسیار خوبی برای کسب مدال در پاریس دارد. در ترکیب دو تیم آزاد و فرنگی چند قهرمان وجود دارد که مدال نگرفتن آنها در پاریس یک اتفاق عجیب محسوب خواهد شد. درست است که هنوز سهمیه‌ها در کشتی کامل کسب نشده، ولی به هر حال این یک واقعیت است که شانس مدال گرفتن هیچ کشتی‌گیر ایرانی در المپیک صفر نیست. در بعضی اوزان کسب مدال کاملا قابل انتظار است و در بعضی اوزان کسب مدال به قرعه مناسب، شرایط خوب ورزشکار، هدایت صحیح مربی و شرایط وزنی کشتی‌گیر بستگی دارد. همان‌طور که گفته شد، هنوز مشخص نیست ترکیب تیم‌های آزاد و فرنگی در المپیک چگونه خواهد بود، چراکه در کشتی سهمیه به کشور تعلق می‌گیرد نه به فرد و قرار است ترکیب نهایی پس از مسابقات انتخابی تعیین شود. با این‌ حال می‌توان از الان هم درباره نفرات با شانس بالای مدال صحبت کرد.

  حسن یزدانی

یزدانی در صورت حضور در پاریس سومین المپیک خود را تجربه خواهد کرد؛ یک طلا و یک نقره آمیخته با حسرت، دستاورد یزدانی 29 ساله از ریودوژانیرو و توکیو است. این قهرمان پرآوازه ورزش ایران این فرصت را در پاریس دارد تا با کسب یک طلای دیگر با دو طلا و یک نقره با پیشی‌گرفتن از هادی ساعی به پرافتخارترین المپین ایرانی تبدیل شود. دارنده 9 مدال جهان و المپیک برای رسیدن به طلای 2024 دو مانع بزرگ پیش‌رو دارد؛ بهبود مصدومیت و دیوید تیلور آمریکایی. حسن، آبان‌ماه کتف خود را جراحی کرد، روند بهبودی او بسیار امیدوارکننده بوده است و به احتمال فراوان می‌تواند با آمادگی به مصاف حریفان المپیکی‌اش برود. این قهرمان جویباری در چند سال اخیر تنها یک رقیب در دنیا داشته است؛ دیوید تیلور آمریکایی. یزدانی در فینال المپیک 2020 به صورت ناباورانه‌ای برتری‌اش مقابل تیلور را از دست داد و یکی از غم‌بارترین روزهای ورزش ایران رقم خورد. در سه فینال جهانی بعدی وزن 86 کیلوگرم، یک بار یزدانی پیروز شد و دو بار هم تیلور قاطعانه برنده شد. با اینکه کفه ترازو به سود تیلور سنگینی می‌کند، اما نمی‌توان گفت یزدانی برای پیروزی برابر حریف آمریکایی بدون شانس است. شواهد نشان می‌دهد که مدال سوم المپیک را می‌توان برای یزدانی کنار گذاشت، اما رنگ مدال به نتیجه دوئل کلاسیک یزدانی-تیلور بستگی دارد. تیلور 33 ساله اگر همان آزادکار سال‌های قبل باشد، یزدانی کار بسیار سختی در پیش خواهد داشت. بالارفتن سن تیلور و تجربه باخت‌های قبل باید حسن را در شرایطی قرار بدهد که به طلای دوم المپیک فکر کند.

  امیرحسین زارع

بیشتر کارشناسان، امیرحسین زارع را شانس اول طلای ایران در پاریس می‌دانند. زارع 23 ساله مدال برنز المپیک توکیو را در کارنامه دارد. زارع در فاصله سه ساله دو المپیک، دو طلا و یک برنز جهانی هم گرفت تا مشخص شود واقعا مدال او در پاریس تضمینی است. اقتدار او در مسابقات جهانی 2023 بلگراد اما این امیدواری را به وجود آورد که او بدون حرف و حدیث می‌تواند به طلای سنگین‌وزن برسد. زارع البته بدون رقیب هم نیست و باید مراقب دیگر تک‌ستاره‌های وزن 125 کیلوگرم باشد.

 امین میرزازاده

وضعیت سنگین‌وزن‌های ایران در هر دو رشته آزاد و فرنگی مطلوب است. امین میرزازاده در کشتی فرنگی شرایطی مشابه زارع دارد. او در مسابقات جهانی 2023 با اقتدار قهرمان شد و حالا در 26 سالگی در اوج قدرت و پختگی قرار دارد. میرزازاده یک حریف سرسخت به نام رضا کایالپ ترکیه‌ای دارد. امین در فینال 2023 کایالپ را برد اما کارشناسان می‌گویند نباید در باد آن برد بخوابد و شاید کایالپ در المپیک پاریس آماده‌تر از 2023 باشد.

 محمدهادی ساروی

دیگر کشتی‌گیر پرامید ایران محمدهادی ساروی فرنگی‌کار 97 کیلوگرم اهل آمل است. ساروی در المپیک توکیو برنز گرفت. چند ماه بعد در مسابقات جهانی اسلو طلایی شد. او در مسابقات جهانی 2022 و 2023 هم دو برنز گرفت. این کارنامه پربار نشان می‌دهد که محمدهادی هم با شانس بالای کسب مدال راهی پاریس خواهد شد، حریفان اصلی او احتمالا از کوبا و ارمنستان خواهند بود و ساروی باید با آمادگی صددرصد در مسابقات حاضر شود.

 محمدرضا گرایی

تنها طلای کشتی ایران در المپیک 2020 توکیو بر سینه محمدرضا گرایی درخشید. گرایی با ارائه کشتی‌هایی تماشایی به مدال طلای وزن 67 کیلوگرم فرنگی رسید. او چند ماه بعد در مسابقات جهانی اسلو هم قهرمان شد. سهم این فرنگی‌کار شیرازی در مسابقات جهانی 2022 و 2023 به ترتیب یک نقره و یک برنز بود. عملکرد گرایی در این سه سال نشان می‌دهد او توان کسب مدال در پاریس را دارد اما یک مشکل بزرگ پیش‌رویش قرار دارد؛ اضافه‌وزن. وزن طبیعی محمدرضا گرایی برای حضور در وزن 67 کیلوگرم بیش از اندازه زیاد است. او در سال‌های اخیر از این بابت خیلی اذیت شده است. گرایی اگر قرار باشد در المپیک در 67 کیلوگرم شرکت کند، چالش سختی برای سر وزن آمدن دارد. او اگر به‌خوبی سر وزن بیاید و در یکی، دو مسابقه اول هم به دردسر نخورد می‌‌تواند راه خود را برای کسب مدال پیدا کند.

 سایر اوزان

کشتی ایران در مسابقات جهانی بلگراد در سه وزن آزاد و در چهار وزن فرنگی سهمیه کسب کرد. این امید هم وجود دارد سهمیه‌های باقی‌مانده در سایر مسابقات کسب شود. با توجه به توانایی کشتی‌گیران ایرانی تمام نمایندگان ایران شانس مدال دارند، شانس گروهی بسیار زیاد و شانس گروهی حداقلی. حسن یزدانی، امیرحسین زارع، امین میرزازاده، محمدهادی ساروی و محمدرضا گرایی در صورت حضور در المپیک شانس‌های اصلی مدال‌آوری محسوب می‌شوند. به غیر از این نفرات می‌توان به چند نفر دیگر هم کاملا امید بست. یکی از آنها رحمان عموزاد در 65 کیلوگرم آزاد است. قهرمان جهان در سال 2022 پتانسیل مدال گرفتن در پاریس را دارد. در وزن 97 کیلوگرم آزاد هم می‌توان به مدال امید داشت. در این وزن هنوز مشخص نیست نماینده ایران چه کسی خواهد بود؛ امیرعلی آذرپیرا یا کامران قاسمپور. قاسمپور دارای دو طلای جهان در وزن 92 کیلوگرم است. 92 کیلوگرم وزن المپیکی نیست و کامران یا باید به 86 کیلو برود یا 97 کیلوگرم. وزن 86 کیلوگرم که در سیطره حسن یزدانی است و کامران فقط در صورتی می‌تواند به 86 کیلو کوچ کند که حسن یزدانی شرایط حضور در المپیک را نداشته باشد. قاسمپور در صورت بهبودی کامل مصدومیت به فکر حضور در 97 کیلوگرم خواهد بود. برای این حالت هم دو مشکل وجود دارد؛ نخست اینکه حضور چندباره کامران در 97 کیلوگرم خیلی موفق نبوده است. همچنین او یک حریف جوان قوی به نام امیرعلی آذرپیرا خواهد داشت. آذرپیرا با پیروزی مقابل اسنایدر آمریکایی نشان داد کیفیت جهانی دارد و احتمالا مسابقه انتخابی نماینده ایران در المپیک را مشخص می‌کند. قاسمپور یک قهرمان باتجربه است، آذرپیرا هم با برتری مقابل کایل اسنایدر نشان داد قابلیت پیروزی بر هر حریفی را دارد. هرکدام از این دو آزادکار می‌توانند دست پر از پاریس برگردند. بضاعت قابل توجه مدال‌گیری ایران در اوزان و نفرات مرور شده است. با این حال شاید در اوزان دیگر هم اتفاق غیرقابل‌ پیش‌بینی رخ دهد. در اوزان دیگر هم افرادی وجود دارند که مدال جهانی در کارنامه آنها دیده می‌شود و شاید با اوج‌گیری و بهره‌بردن از اتفاقات روز مسابقه به سکوی المپیک برسند؛ اتفاقی که در ورزش غیرممکن نیست. کسب یکی، دو طلا حداقل انتظاری است که پیش‌روی کشتی ایران در المپیک قرار دارد. کشتی باید با بهترین شرایط راهی پاریس شود تا مانع عدم موفقیت ورزش ایران در المپیک شود. ارزیابی‌ها دو یا حداکثر سه طلا و درمجموع پنج، شش مدال برای کاروان ایران را نشان می‌دهد. کشتی باید این مدال‌ها را کسب کند. چه کشتی ایران بتواند مانع ناکامی ایران شود و چه نتواند، اصل موضوع تغییر نخواهد کرد. ورزش قهرمانی ایران در مسیر پس‌رفت قرار دارد و نباید مدال‌های کشتی کسی را فریب دهد. برطرف‌نکردن مشکلات شاید باعث بدتر شدن شرایط ایران در المپیک 2028 هم شود.