هرچه فقیر‌تر، فرزند بیشتر
خبرگزاری ایسنا بر مبنای آمار ارائه‌شده درباره کاهش چهار‌درصدی تعداد فرزندان در 9ماهه گذشته این سؤال را مطرح کرده است که چرا پولدارها کمتر بچه‌دار می‌شوند؟
خبرگزاری ایسنا بر مبنای آمار ارائه‌شده درباره کاهش چهار‌درصدی تعداد فرزندان در 9ماهه گذشته این سؤال را مطرح کرده است که چرا پولدارها کمتر بچه‌دار می‌شوند؟
2 هزار نوزاد بیشتر
تعداد ولادت‌های ثبت‌شده در ۹ماهه نخست امسال ۳۳هزار‌و ۸۴۶ مورد کمتر از مدت مشابه در سال گذشته است. به بیانی دیگر در ۹ماهه امسال ۸۱۰هزار‌و ۸۷۷ مورد ولادت و در مدت مشابه سال قبل ۸۴۴هزار‌و ۷۲۳ مورد ولادت به ثبت رسیده است. از سوی دیگر تعداد ولادت‌های ثبت‌شده در سال‌های ۹۶ تا ۹۹ در قیاس با آمار سال قبل از خود نیز نشان می‌دهد همواره فرزندآوری با کاهش دو، شش، هشت و در برخی بازه‌ها ۱۲درصدی مواجه بوده است.
با این حال گرچه سیر ولادت از سال ۹۵ تا ۹۹ همواره نزولی بوده، اما در سال ۱۴۰۰ حدود ۰.۱۹ درصد رشد نسبت به سال قبل خود داشته است. در واقع سال گذشته دوهزارو 83 ولادت بیشتر از سال ۹۹ به ثبت رسید؛ اما طبق آمار، روند نزولی فرزندآوری در ۹ماهه نخست سال جاری در قیاس با مدت مشابه خود در سال قبل عیان است.
مشوق‌ها
«پرداخت وام ازدواج ۱۵۰ میلیون تومانی به دختران کمتر از ۲۳ سال و پسران کمتر از ۲۵ سال و وام ازدواج ۱۲۰ میلیون تومانی به سایر زوجین»، «ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه برای تولد فرزند اول تا پنجم و بالاتر به ترتیب به ازای فرزند اول ۲۰ میلیون تومان، فرزند دوم ۴۰ میلیون تومان، فرزند سوم ۶۰ میلیون تومان، فرزند چهارم ۸۰ میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم به بعد صد میلیون تومان»، «فروش بدون نوبت و بدون قرعه‌کشی خودروی ایرانی به قیمت کارخانه پس از تولد فرزند دوم به بعد و از زمان ابلاغ این قانون برای مادران»، «کاهش سن بازنشستگی مادر به مدت یک سال به ازای تولد هر فرزند و از زمان لازم‌الاجرا شدن این قانون»، «تحت پوشش بیمه قرار‌گرفتن همه زوجین نابارور» و «افزایش دو درصدی امتیاز در جذب و استخدام به ازای تأهل و نیز هر فرزند» از‌جمله مهم‌ترین مشوق‌های در نظر گرفته‌شده در قانون مذکور برای خانواده‌هایی است که از سال ۱۴۰۰ به بعد اقدام به فرزندآوری کنند.
چرا پولدارها بچه‌دار نمی‌شوند؟
دکتر محمدمهدی لبیبی، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی، درباره روند نبود علاقه به فرزندآوری به‌ویژه در بین افراد دارا و ثروتمند توضیحاتی ارائه داد. این استاد دانشگاه توضیح داد: «مسئله مهم آن است که شیب این سقوط فرزندآوری در جامعه ایران بسیار تند بوده است؛ چراکه با وجود اینکه این سقوط در دیگر کشورهای جهان در ۵۰ سال اتفاق افتاد، اما در کشور ما در مدت ۱۰ سال رخ داد. وقتی این چرخش فرهنگی رخ داد، شاهد خانواده‌های ثروتمندی در جامعه بودیم که گرچه مشکل مالی نداشتند، اما به داشتن یک یا دو فرزند اکتفا می‌کردند؛ برعکس خانواده‌های پرجمعیتی در اقشار فرودست جامعه دیده می‌شوند که حتی در شرایطی که خانواده مشکل آب و نان دارد و نمی‌تواند معاش را تأمین کند، تعداد فرزندانش بالاست. البته بنای ما بر این نبود؛ بنای‌مان بر این بود افرادی در جامعه فرزندان بیشتری داشته باشند که توانایی تربیت فرزند و تأمین او را داشته باشند. قرار بود خانواده‌ها نسل سالم، کارآمد، مفید و ارزشمندی را در جامعه تربیت کنند، نه اینکه فقط تعدادی فرزند بی‌مهارت داشته باشند که هیچ آموزشی ندیده‌اند و نمی‌توانند در توسعه و پیشرفت کشور نقش داشته باشند. این جابه‌جایی فرهنگی مشکلات یاد‌شده را در جامعه ما ایجاد کرده که آثارش تاکنون در جامعه باقی است. این استاد دانشگاه با بیان اینکه آمارهای مرکز آمار و پژوهش‌های دانشگاهی نشان می‌دهد که مشکل در بحث فرزندآوری بیشتر «فرهنگی» است، تصریح کرد: «مرفه‌ترین منطقه ایران را پیدا کنید و شاخص‌های رفاه اجتماعی آن منطقه را بسنجید. برای مثال منطقه سه تهران را که اکثریت ساکنان آن شرایط رفاهی خوبی دارند، در نظر بگیرید؛ اما اصلا شاهد رشد سریع جمعیت و تعداد زیاد فرزند در این منطقه نیستیم. حتی خانواده‌های زیادی در این منطقه از تهران داریم که بدون فرزند هستند. از سوی دیگر اغلب خانواده‌هایی که فرزند زیادی دارند، حاشیه‌نشین هستند؛ بنابراین توجه به همین امر، نظریه تک‌عامل‌‌بودن «اقتصادی» در امر فرزندآوری را رد می‌کند».
کسی حق تعیین تعداد فرزند را ندارد
این پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی افزود: «لزومی ندارد کار فرهنگی ما در این راستا مستقیم باشد یا روی باروری که امری خصوصی است، تمرکز کنیم. کسی حق تعیین تعداد فرزند زن و شوهر را ندارد و این حق انتخاب آنها است. زمانی که ما وارد این حریم خصوصی نشویم، می‌توانیم در امر فرزندآوری تأثیرگذار باشیم». این جامعه‌شناس همچنین گفت که سه مؤلفه کاهش نرخ ازدواج، کاهش نرخ باروری و افزایش نرخ طلاق مکمل یکدیگر برای کاهش نرخ فرزندآوری در جوامع هستند.
بچه باعث مزاحمت است؟
این پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی با بیان اینکه در‌حال‌حاضر به نقطه‌ای رسیدیم که دیدگاه‌ها و باورهای فرهنگی گذشته خود نظیر ضروری‌بودن، پر‌اهمیت و افتخارآفرین بودن داشتن فرزند برای خانواده را از دست داده‌ایم، تصریح کرد: «تصور کردیم وجود بچه باعث زحمت و مزاحمت است. این اشتباه و خطای بسیار بزرگی است که ضررش هم به خود افراد می‌خورد و هم سایر افراد جامعه تبعات آن را در آینده خواهند دید. کشور ما از این شرایط متضرر خواهد شد».
