۱۰ سال متن‌خوانی داوطلبانه
چند ماه پیش به مناسبت ۷۰سالگی مهدی سیدی می‌خواستم چیزی بنویسم که رویدادی تلخ پیش آمد و نشد. آن روز احتمالا بیشتر درباره تألیفات و کوشش‌های او در شناخت جغرافیای تاریخی شاهنامه و تاریخ بیهقی و خراسان بزرگ می‌نوشتم.
به نیکی گرای و به نیکی بکوش
چند ماه پیش به مناسبت ۷۰سالگی مهدی سیدی می‌خواستم چیزی بنویسم که رویدادی تلخ پیش آمد و نشد. آن روز احتمالا بیشتر درباره تألیفات و کوشش‌های او در شناخت جغرافیای تاریخی شاهنامه و تاریخ بیهقی و خراسان بزرگ می‌نوشتم. درباره تصحیح و شرح بیهقی و کتاب‌هایی مانند جغرافیای تاریخی مرو و جغرافیای تاریخی خوارزم و فرهنگ جغرافیای شاهنامه و پنج گفتار درباره زندگی و زمانه فردوسی که برای من و بسیاری راهنماهای ارزشمندی در فهم بهتر متون ادبی قرن چهارم و پنجم و شناخت خراسان بزرگ است که دست‌کم تا قرن پنجم مرکز مقاومت فرهنگی و خیزش‌های اجتماعی و احیای زبان فارسی است و نخستین حکومت‌های واقعا ایرانی دوره اسلامی از آنجا سر برآورده‌اند و پیش از آن دم و دستگاه خلافت عباسی را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
مهدی سیدی با اینکه در رشته فیزیک در دانشگاه فردوسی مشهد و علم و صنعت تهران تحصیلاتی دارد، اما درست در دوره‌ای که جوانان تحصیلات در رشته فنی را رها می‌کردند و به سودای علی شریعتی شدن، با تصویری خام از جامعه‌شناسی جذب این رشته‌ها می‌شدند و درست در زمانی که اهمیت و ارزش میراث ادبی پیشین به دلیل انقلابی‌نبودن زیر سؤال رفته بود، او از رشته فیزیک دل کند و دل به متون قدیم و فرهنگ خراسان بزرگ بست و برخلاف مد روز یک دهه را صرف مطالعه این کتاب‌های -در آن روزگار- بی‌طرفدار کرد.
رسم این ستون اما -با وجود همه اهمیتی که دارد- نوشتن از این چیزها نیست. در این ستون ما قرار است درباره کارهای داوطلبانه فرهنگی بنویسیم. کار داوطلبانه هم معنایش تقریبا روشن است؛ کاری که بدون دریافت مزد انجام می‌دهیم و فایده آن به عموم می‌رسد.
مهدی سیدی با تحقیقات و کتاب‌هایش شخصیت ارزشمندی است و شایسته احترام و نوشتن و نقد و بررسی‌کردن؛ اما آن جنبه از شخصیتش که او را از بسیاری دیگر از پژوهشگران متمایز می‌کند، وقت‌گذاشتن او برای کار داوطلبانه است.
برای برخی کار داوطلبانه مدرسه ساختن و کتابخانه ساختن و آموزگاری برای بچه‌های محروم و کار در منطقه‌های محروم و کارهای محیط‌زیستی و کارهای اجتماعی است که همه ارزشمند و لازم‌اند؛ اما مهدی سیدی وقت خود را صرف خواندن و شرح متون مهم ادبی ایران برای همگان کرده است. او از نزدیک به ۱۰ سال پیش با راه‌انداختن جمعی شروع به خواندن تاریخ بیهقی و شرح آن برای علاقه‌مندان کرد. یکی، دو دور تاریخ بیهقی خوانده بود که به فکر خودش یا دوستانش رسید که چه خوب است این دوره‌ها را ضبط کنند و در شبکه‌های اجتماعی که گسترش پیدا کرده بود، برای استفاده عموم منتشر کنند. من پیش‌تر تاریخ بیهقی را خوانده بودم؛ اما یک بار با شرح و خواندن مهدی سیدی هم گوش دادم و دیدم تفاوت بین آن خواندن و این خواندن و شنیدن از زمین تا آسمان است. او تاکنون چند بار تاریخ بیهقی را خوانده است و هر بار با شرح تازه و اصلاح و تکمیل‌کردن آن. او فقط به خواندن تاریخ بیهقی بسنده نکرده است. یکی از لذت‌بخش‌ترین تجربه‌هایم خواندن تاریخ جهانگشای جوینی بود، با گوش‌دادن به شرح او. تاریخ جهانگشا را بخش به بخش می‌خواندم و بعد خواندن و شرح او را گوش می‌دادم.
پشتکار او در پیگیری و استمرار این نشست‌ها که نزدیک به ۱۰ سال است هفته‌ای یک بار در مشهد و گاهی -که در سفر است- در شهری دیگر و ضبط و انتشار آن در کانال‌هایی که برای این کار ساخته است، شگفت‌انگیز است. من تا به حال سیدمهدی سیدی را ندیده‌ام و با او هم‌کلام هم نشده‌ام؛ اما شرح و خواندنش طوری است که انگار سال‌هاست او را می‌شناسم. در سال‌های اخیر کانال‌های او را به چند نفر معرفی کرده‌ام و از آن استقبال کرده‌اند. او تاکنون تاریخ بیهقی، قابوس‌نامه، بخش‌هایی از شاهنامه و تاریخ بلعمی، تاریخ جهانگشای جوینی و چهار مقاله نظامی عروضی را خوانده و شرح داده است و به مناسبت‌هایی لابه‌لای این کار درباره دیگر بزرگان ایران و گاهی برخی از مناطق ایران فرهنگی نیز سخنانی مستقل گفته است.
او این روزها دوره جدید تاریخ بیهقی را تا جلسه سی‌وچهارم و چهار مقاله را تا جلسه سیزدهم پیش برده است و تمام جلسات پیشین را در این دو کانالش می‌توانید پیدا کنید.
