ایران باید نگران آلبانی باشد؟

آلبانی؛ وقتی اسمش در ایران شنیده می‌شود، بیشتر همان کشور کوچک حوزه بالکان است. البته که از سال 2012 به این طرف یادآور اتفاق بد دیگری هم برای ایران شده است. این کشور کوچک با پناه‌دادن به گروهک مجاهدین خلق (منافقین) رسما اختلاف سیاسی‌اش با ایران را علنی کرده است. اگرچه اینها تمام ماجرا نیست و در طول سال‌های گذشته این روابط سیاسی بعد دیگری هم به خود گرفته ولی کمتر کسی تصور می‌کرد اسم این کشور تبدیل به آزردگی برای کشتی‌گیران ایرانی هم شود. ساده‌ترین دلیلی که در این بین وجود دارد این است که آلبانی به تأسی از سیاست‌های تحریمی آمریکا علیه ایران از صدور ویزا برای کشتی‌گیران ایرانی سر باز می‌زند. باوجود این ولی اتفاقات دیگری هم رخ داده که رفته‌رفته موجبات نگرانی جامعه ورزش را به وجود آورده است. شاید ندادن ویزا به کشتی‌گیران زیر 23‌سال ایران در سال 2023 بود که حساسیت‌ها را نسبت به این کشور کوچک بیشتر کرد. آلبانی با وجود شکایت‌بردن ایران به کمیته بین‌المللی المپیک، حاضر نشد روادید کشتی‌گیران ایرانی را صادر کند تا اسمش در کنار چندین کشور اروپایی دیگر قرار بگیرد که به ورزشکاران ایرانی ویزا نداده‌اند. بعدها که آن شکایت‌ها راه به جایی نبرد، ایرانی‌ها به‌طور مستقیم و رسمی با رئیس اتحادیه جهانی کشتی وارد مذاکره شدند تا از این به بعد مانع از رخ‌دادن اتفاقاتی مشابه شوند. در عین ناباوری و در شرایطی که به نظر می‌رسید همه چیز در حال بهبود است و اتحادیه جهانی کشتی از ایران به‌عنوان یکی از قدرت‌های برتر دنیا حمایت می‌کند، در اقدامی بی‌سابقه، همین اتحادیه دوباره میزبانی دو تورنمنت کشتی را به آلبانی سپرده تا از همین حالا نگرانی درباره عدم صدور ویزا برای کشتی‌گیران ایرانی اوج بگیرد. ماجرا از این قرار است که چند روز پیش اتحادیه جهانی کشتی از انتخاب تیرانا پایتخت آلبانی به‌عنوان میزبان رقابت‌های قهرمانی جهان ۲۰۲۴ در اوزان غیر‌المپیکی خبر داد. این رقابت‌ها از ششم تا ۹ آبان سال آینده و یک هفته پس از میزبانی آلبانی از مسابقات زیر ۲۳ سال قهرمانی جهان ۲۰۲۴ در همان سالن برگزار می‌شود. ناگفته پیداست که ذهنیت منفی ایجاد‌شده نسبت به آلبانی، این پرسش را به وجود آورده که آیا باز هم قرار است آلبانی به ایرانی‌ها ویزا ندهد؟ اگرچه بسیاری امیدوارند که چنین نباشد تا کشتی‌گیران ایرانی فرصت حضور در این عرصه را از دست ندهند، ولی پرسش اصلی متوجه جای دیگری است؛ چرا مذاکره وزیر ورزش و علیرضا دبیر، رئیس فدراسیون کشتی ایران، با نناد لالوویچ در این زمینه بی‌نتیجه مانده است؟ حوالی 20 دی بود که خبر رسید علیرضا دبیر و کیومرث هاشمی، وزیر ورزش، با نناد لالوویچ در صربستان ملاقات حضوری داشتند. هم فدراسیون کشتی و هم وزارت ورزش‌ این ملاقات را سازنده توصیف کردند. در بخشی از گزارشی که سایت فدراسیون کشتی از ملاقات دبیر با لالوویچ آورده، چنین عنوان شده است که «رئیس فدراسیون کشتی رایزنی‌هایی را برای حضور نماینده ایران در انتخابات 2022 هیئت‌رئیسه اتحادیه جهانی کشتی انجام داد و خطاب به لالوویچ گفت: با توجه به جایگاه کشتی ایران که جزء سه قدرت برتر کشتی آزاد و فرنگی دنیا محسوب می‌شود، انتظار داریم در اتحادیه جهانی کشتی نیز جایگاه و کرسی‌های مختلف داشته باشیم و حضور نمایندگان ایران در کمیته فنی و کمیسیون داوران اتحادیه جهانی یکی از اهداف ما‌ست. علیرضا دبیر همچنین پیشنهاد میزبانی ایران از جام‌های جهانی کشتی آزاد و فرنگی را به رئیس اتحادیه جهانی داد. نناد لالوویچ رئیس اتحادیه جهانی کشتی نیز در این جلسه با اشاره به جایگاه ویژه ایران در کشتی جهان گفت: ایران یکی از ظرفیت‌های مهم کشتی آزاد و فرنگی در جهان محسوب می‌شود که علاقه‌مندان زیادی را در دل خود جای داده و ما ضمن احترام به این جایگاه می‌خواهیم که کشتی ایران مشارکت بیشتری را در کشتی دنیا داشته باشد».

ناگفته پیداست رویکرد علیرضا دبیر در این جلسه کسب کرسی‌های بین‌المللی است و لالوویچ هم به‌وضوح از این گفته که تمایل دارد ایران مشارکت بیشتری در کشتی دنیا داشته باشد. حالا اما با انتخاب آلبانی به عنوان میزبان، بعید است این دو فعل محقق شده باشد؛ یعنی نه ایران کرسی خاصی داشته تا بتواند مانع از اعطای این میزبانی بحث‌برانگیز شود و نه لالوویچ با دادن میزبانی به آلبانی به دنبال مشارکت بیشتر کشتی ایران در دنیاست. در خبری که سایت وزارت ورزش هم از دیدار وزیر با رئیس اتحادیه جهانی کشتی منتشر کرده است، جزئیاتی مشابه البته با ریزه‌کاری‌های بیشتر دیده می‌شود. در بخشی از این گزارش به نقل از کیومرث هاشمی چنین آمده است: «عضویت ایران در هیئت‌رئیسه اتحادیه جهانی کشتی، میزبانی‌های مهم و سهم ایران از کشتی جهان با توجه به اینکه نام کشتی ایران به‌عنوان فرزند ارشد اتحادیه جهانی کشتی مطرح است، از موارد مطرح‌شده در جلسه امروز بود که امیدوارم با پیگیری‌هایی که شخص آقای دبیر به‌عنوان رئیس فدراسیون کشتی انجام می‌دهند، به سمت اجرائی‌شدن موضوعات حرکت کنیم و بتوانیم از ظرفیت آقای لالوویچ به‌عنوان فردی تأثیرگذار در کمیته بین‌المللی المپیک استفاده کنیم».

حالا مشخصا اگر قرار بود بخشی از این فعل و انفعالات هم نهایی شود، با توجه به اعتراضات رسمی در ماجرای قبلی، نباید دوباره میزبانی‌ای به کشور آلبانی تعلق می‌گرفت. این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد که ورزش ایران در وهله نخست و فدراسیون کشتی در رده‌ای پایین‌تر نیازمند تقویت دیپلماسی ورزشی است تا حقی از ورزشکاران ایران ضایع نشود؛ امری که به نظر می‌رسد به‌‌خوبی مورد توجه مسئولان ورزش ایران قرار گرفته ولی فعلا عملیاتی‌شدن آن محل بحث است. البته که آلبانی هم درباره ورزشکاران ایرانی بیش از هر زمان دیگری ملاحظات سیاسی را در نظر می‌گیرد؛ چرا‌که روابط سیاسی دو کشور از دیرباز با نوسان‌های مکرری همراه بوده که بخشی از آن مربوط به رویکردهای ایدئولوژیک دولت آلبانی است و بخش دیگر مربوط به یارکشی‌های سیاسی. ایران در زمان دولت محمد خاتمی به‌طور رسمی از آلبانی در داستان جنگ کوزوو حمایت کرد و بعدها در زمان دولت روحانی هم پالس‌های مثبتی برای تقویت روابط فرستاد، با‌این‌حال، رابطه سیاسی طرفین آن‌طور ‌که باید، حداقل در یکی، دو دهه اخیر جوش نخورده است. آلبانی از سیاست‌های آمریکا علیه ایران دفاع کرده و در مقطعی یکی، دو دیپلمات ایران را با طرح ادعای تلاش برای اقدام خرابکارانه در جریان بازی فوتبال این کشور با اسرائیل اخراج کرده است. از سوی دیگر، سال گذشته آنها ایران را متهم به عملیات سایبری علیه خودشان کرده و روابط دیپلماتیک را قطع کردند. دولت ایران ولی تمامی ادعاهای موجود در این دو بخش را تکذیب و عنوان کرده که دولت آلبانی چنین اظهارات و اقداماتی را با تحریک آمریکا و اسرائیل انجام می‌دهد. ضمن اینکه ایران به‌شدت از آلبانی بابت پناه‌دادن به گروهک منافقین شاکی است و آن را اقدامی غیرقابل توصیف و توجیه می‌داند. به‌هر‌روی آنچه درحال‌حاضر روشن است، این است که مسئولان ورزش ایران چاره‌ای به غیر از شروع رایزنی در سطوح بالای دیپلماسی برای حل مشکل کشتی‌گیران در این پرونده و ورزشکاران ایران در سطحی بالاتر ندارند. آلبانی فقط یکی از کشورهایی است که در سال‌های اخیر به ورزشکاران ایرانی ویزا نداده و واضح است اگر موضوع تقویت دیپلماسی ورزش به‌طور جدی در دستور کار قرار نگیرد، بهبود شرایط ورزشکاران ایرانی برای حضور در رقابت‌های جهانی به این سادگی‌ها میسر نخواهد شد.