هسته‌های اورانیوم پیام‌آور صلح‌اند یا ناقوس جنگ
سایه‌روشن هسته‌ای
امروز، همه ما در برهه حساسی از تاریخ بشر زندگی می‌کنیم. زمانه‌ای با فرصت‌های بی‌سابقه و تهدید‌های بی‌شمار. جهان با بحران هسته‌ای روبه‌روست و این بحران نه منطقه‌ای بلکه جهانی شده است.
زینب همتی
امروز، همه ما در برهه حساسی از تاریخ بشر زندگی می‌کنیم. زمانه‌ای با فرصت‌های بی‌سابقه و تهدید‌های بی‌شمار. جهان با بحران هسته‌ای روبه‌روست و این بحران نه منطقه‌ای بلکه جهانی شده است. انرژی هسته‌ای به شمشیر دولبه تبدیل شده است. از یک سو ظرفیت و قابلیت روشن‌کردن چراغ امید برای انرژی پایدار و درمان بیماری‌ها را در خود نهفته دارد و از سوی دیگر خطر سلاح‌های هسته‌ای بیش از هر زمان دیگر دندان تیز خود را به ساکنان زمین نشان می‌دهد. باید بپذیریم که فناوری هسته‌ای، چه وقتی چراغی می‌افروزد و چه وقتی آتش جنگ از آن شعله می‌کشد، توان تغییر جهان ما را دارد. در زمانه‌ای که هم در کشور ما، ایران و هم در منطقه‌ای که زندگی می‌کنیم و نیز جهان، مشخص شده است که با تغییرات اقلیمی و ناامنی انرژی و فقدان توسعه پایدار روبه‌رو هستیم، انرژی هسته‌ای یک راه‌حل مطلوب است. انرژی هسته‌ای با توان تولید انرژی بالا و نیز یک منبع با ایمنی بالا و انتشار بسیار کم‌کربن، می‌تواند به‌طور چشمگیری از گازهای گلخانه‌ای بکاهد و جایگزین سوخت‌های فسیلی باشد؛ هرچند بسیاری از کشورها از آن سر باز می‌زنند.
آنچه امروز همگی ما باید بدان آگاه باشیم این است که در سایه‌روشن تسلیحات هسته‌ای زندگی می‌کنیم. سایه‌ای که زندگی همگی ما ساکنان این سیاره را تهدید می‌کند و اگر بحران جنگ هسته‌ای رخ دهد، گریبان جهان را در دوردست‌ترین نقاطی که خیال می‌کنند در جای امنی نشسته‌اند، خواهد گرفت. وجود سلاح‌های هسته‌ای تهدیدی برای بشریت است. کابوس درگیری هسته‌ای چه از طریق محاسبه‌ای اشتباه، چه از طریق افزایش تنش و چه تروریسم، واقعیتی است که نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم. پیامدهای مرگبار جنگ هسته‌ای نه‌تنها جان افراد بی‌شماری را می‌گیرد، بلکه تأثیرات گسترده‌ای بر محیط‌زیست و اقتصاد و ثبات جهانی خواهد گذاشت. جهان شاهد ویرانی جنگ هسته‌ای بوده و وحشت جنگ هسته‌ای دیگر بر سر ماست. باید از گذشته درس بگیریم. هیروشیما و ناگاساکی به ما نشان داد جنگ هسته‌ای تا چه اندازه ویرانگر و مرگبار است. فاجعه چرنوبیل و فوکوشیما نشان داد باید بیش از پیش‌روی ایمنی رآکتورها کار کنیم و بحران‌های زیست‌محیطی به بشر آموخت باید از آزمایش‌های هسته‌ای دست بکشد. امروزه جهان با بیش از 13هزار کلاهک هسته‌ای که یک‌دهم آن هم برای نابودی انسان و حیات و این سیاره کافی است، دست‌وپنجه نرم می‌کند. خطر هسته‌ای و توانمندی هسته‌ای در دستان ما قرار دارد و باید از خود بپرسیم میراث ما برای نسل بعد چیست.
ما در بخش علم سالنامه «شرق» بر آن شدیم تا با چندین مقاله که همگی در راستای صنعت هسته‌ای است، در افزودن آگاهی و برافروختن چراغ صلح گامی برداریم. با یکی از متخصصان تاریخ صنعت هسته‌ای گفت‌وگو کرده‌ایم و نگاهی انداخته‌ایم به وضعیت روسیه در زمینه هسته‌ای. همچنین بیم و امید هسته‌ای را از دو منظر انسانی و محیط‌زیستی بررسی کرده‌ایم. تلاش ما بر این بوده که به دور از جنجال‌های رسانه‌ای حول موضوع هسته‌ای، نگاهی واقع‌بینانه به آن بیندازیم و نشان دهیم روشنی‌ها و تاریکی‌ها کجا هستند. کشور ما با موضوع هسته‌ای گره خورده است و آگاهی‌بخشی عمومی می‌تواند راه را برای تصمیم‌گیری روشن کند. هدف اصلی ما نه جانب‌داری از تفکری خاص است و نه تعیین خط‌مشی. بلکه می‌خواهیم ظرافت‌ها و ظرفیت‌ها و پیچیدگی‌ها را به نمایش بگذاریم و از رهاورد آن سهمی هرچند کوچک در توسعه ایران داشته باشیم. از شما دعوت می‌کنیم تا با دقت و حوصله مقالات بخش علم سالنامه «شرق» را بخوانید.
