کار فنی خود را به متخصص بسپار

در گذشته هر زمان برای تعمیر کولر و سیم‌کشی خانه با مشکلی مواجه می‌شدیم، سریع به مغازه الکتریکی محل مراجعه می‌کردیم. این روزها اما می‌توان فقط با چند کلیک خدمات موردنظر خود را درخواست دهیم تا متخصصان در اسرع وقت وارد عمل شوند. در این زمینه هم پلتفرم‌های بسیاری ایجاد شدند که هرگونه خدماتی ارائه می‌دهند؛ از تعمیر کولر تا اسباب‌کشی و تمیزکاری. استارتاپی که در این زمینه به سراغش آمدم، «ویپان» است که به صورت تخصصی در حوزه خدمات الکتریکی و برق فعالیت می‌کند و شاید یکی از مزیت‌هایش نسبت به پلتفرم‌های دیگر تمرکز روی یک حوزه است. در سایت «ویپان» کاربران می‌توانند به صورت آنلاین درخواست خدمات الکتریکی و برقکاری ساختمان در منزل یا محل کارشان را ثبت کنند. این خدمات شامل نصب و تعمیر آیفون‌های صوتی و تصویری، دوربین مداربسته، اعلام حریق، کولر، چراغ و سنسور، جعبه فیوز و خدمات برق صنعتی و سیم‌کشی ساختمان مسکونی و... است.

همه‌چیز از مغازه زیرپله‌ آغاز شد

وقتی گفت‌وگوی خود را با شیوا ناصری، مؤسس و مدیرعامل ویپان آغاز کردم، فکر نمی‌کردم داستان ویپان نسبت به داستان استارتاپ‌های دیگر متفاوت باشد. شیوا، عاشق برق و الکترونیک است و در ۱۷ سالگی مغازه خود را راه‌اندازی می‌کند: «من پیش از ورود به دانشگاه در ۱۷ سالگی یک مغازه زیرپله پنج متری در محله قصرالدشت تهران اجاره کردم. در این مغازه هم درس می‌خواندم و هم کار می‌کردم. بعد از آن رشته برق دانشگاه همدان قبول شدم. البته پس از قبولی، مغازه را رها نکردم و به کار خود ادامه دادم».

شیوا فعالیت مغازه را چنان گسترش داد که افراد در مناطق دیگر تهران هم خواستار خدمات او شدند و مجبور به استخدام چند برقکار شد، چون مشتری‌ها همزمان با خرید تجهیزات، نیاز به نصاب و برقکار هم داشتند. در سال ۸۷ اولین برقکاری که استخدام کرد، امید قانع بود: «من از سال ۸۸ تا ۸۹ برقکاری را از آقای قانع یاد گرفتم و هشت سال به عنوان برقکار فعالیت کردم. نمی‌دانم آیا من اولین برقکار زن بودم یا نه، اما چالش حضور یک زن در شغلی به ظاهر مردانه سخت بود. نه‌تنها چالش‌های خانواده بلکه چالش‌های جامعه هم بود، اما من رؤیایی داشتم که باید ادامه می‌دادم و آن را عملی می‌کردم». در سال ۹۸ مشتریان مغازه شیوا افزایش پیدا کردند. مغازه بزرگ‌تر شد و تقریبا ۴۰ متر بود، اما باز او قانع نبود و به فکر رشد بیشتر بود. «در آن‌زمان اسنپ خیلی توجه‌ها را جلب کرده بود. من هم فکر کردم با وجود فناوری اطلاعات این کسب‌وکار می‌تواند تغییر کند. بنابراین با کمک آقای قانع مغازه را به کسب‌وکار آنلاین تبدیل کردیم».

پیش از شیوع کرونا در سال ۹۸ این دو نفر مغازه را بستند و برای اینکه بتوانند بهتر تصمیم بگیرند، از مشتری‌های خود نظرسنجی گرفتند: «ما در آن‌زمان پنج هزار مشتری داشتیم. از آنها پرسیدیم که چرا ۱۰ سال از ما خدمات دریافت می‌کردند. از پاسخ‌های مردم به چند نتیجه رسیدیم؛ اول اینکه شفافیت در قیمت‌گذاری برای آنها مهم است، ما پشت تلفن قیمت را به آنها اعلام می‌کنیم. پس قیمت‌دهی آنی ویپان شکل گرفت. در سایت فرم‌هایی را براساس هوش مصنوعی طراحی کردیم تا زیر یک دقیقه به مشتریان قیمت اعلام شود». دومین موضوع بحث پشتیبانی بود. مردم هرزمان که تماس می‌گرفتند، شیوا بلافاصله پاسخ آنها را می‌داد و مشتری‌ها از این پشتیبانی قوی رضایت داشتند. پس ویپانی‌ها تصمیم گرفتند در کسب‌وکار جدید خود به بحث پشتیبانی به صورت جدی بپردازند. «براساس نظرسنجی مشتریان، ما خیلی باشخصیت و خوش‌قول هستیم و برای مردم این موضوعات بسیار اهمیت دارد. ما فهمیدیم ادب و احترام برای فردی که وارد خانه مردم می‌شود، خیلی مهم است. از طرف دیگر خوش‌قولی هم اهمیت دارد، پس با راه‌اندازی سیستم رزرو آنلاین تضمین کردیم که خوش‌قول هستیم. ۴۵ روز گارانتی خدمات هم در نظر گرفتیم تا کیفیت را تضمین کنیم».

مردادماه ۹۹ نسخه اولیه سایت ویپان و اپلیکیشن تکنسین‌ها منتشر شد و فعالیت خود را آغاز کرد. استقبال بسیار خوبی شکل گرفت، اما شیوا فقط به این فعالیت قانع نبود. سال ۱۴۰۰ هم افرادی را به تیم اضافه کردند و هم در چند مرحله چند ایده را به مرحله اجرائی رساندند: «بخشی از کار ما آی‌تی‌ محور بود، برای همین باید افراد متخصص این حوزه را وارد تیم می‌کردیم. ازاین‌رو در سال ۱۴۰۰ کیهان جنت‌خواه و حمید رعیت به تیم ما اضافه شدند. این دو نفر در زمینه آی‌تی و محصول فعالیت می‌کنند. حضور آنها در تیم خیال ما را از سمت تکنولوژی و فناوری محصول راحت کرد. همیشه اعتقاد دارم من به نمایندگی از تیم ویپان صحبت می‌کنم و ویپانی شکل نمی‌گرفت مگر اینکه تیمی وجود داشته باشد. در همین سال هم طی یک توفان فکری با بچه‌های تیم متوجه شدیم که مغازه‌های الکتریکی این ظرفیت را دارند تا مشتری‌های آفلاین را به ویپان متصل کنند. پس تصمیم گرفتیم یک مدل کسب‌وکار جدید به کار خود اضافه کنیم». برای راه‌اندازی این مدل جدید، اول اپلیکیشن سمت مغازه‌های الکتریکی را راه‌اندازی کردند، سپس مغازه‌دارها را جذب کردند. به این صورت مشتری‌های آفلاین از طریق اپلیکیشن به ویپان متصل شدند. به گفته شیوا مغازه‌های الکتریکی به نوعی «بازوهای ویپان در سطح شهر هستند». وقتی این مدل جدید نهایی شد، مردم و مغازه‌دارها خیلی استقبال کردند. هم‌اکنون بیش از سه هزار مغازه الکتریکی در سطح شهر تهران و کرج با ویپان همکاری می‌کنند: «مردم به مغازه الکتریکی مراجعه می‌کنند و به دنبال نیرویی هستند که کارهای برقی و الکتریکی‌شان را انجام دهد. مغازه‌دار از طریق اپلیکیشن خود سفارش آنها را ثبت می‌کند. در نهایت نیروی متخصص از سمت ویپان به خانه افراد مراجعه می‌کند».

همکاری با دیجی‌کالا

ویپان سال ۱۴۰۱ دوباره در یک توفان فکری به یک مدل جدید کسب‌وکار دیگر دست پیدا کرد: «ما متوجه شدیم سایت‌هایی مثل دیجی‌کالا یا سایت‌هایی که خدمات مرتبط با ویپان را می‌فروشند، می‌توانند با ما همکاری کنند. در این سال‌ها، تجربه به ما نشان داد که مشتری‌ها دوست دارند کالا و خدمات را با هم دریافت کنند. به عنوان مثال اگر از مغازه دوربین مداربسته خریدند، تمایل دارند نصاب را هم برایشان بفرستیم». برای اجرائی‌شدن این مدل، تصمیم بر این شد تا با سایت‌ها به صورت API کار کنند: «سال ۱۴۰۱ APIها را طراحی کردیم. اسفند ۱۴۰۲ با دیجی‌کالا به عنوان اولین فروشگاه قرارداد منعقد کردیم. اگر فردی از این سایت لوستر خریداری کند، پیامی دریافت می‌کند که آیا خدمات هم می‌خواهد؟ در صورت مثبت‌بودن جواب، به سایت ما وارد می‌شود و نصاب را هم رزرو می‌کند. به این‌شکل خدمات و کالا را با هم به صورت یک پکیج دریافت می‌کند. تا الان با ۱۰ فروشگاه که رتبه بالایی در فروش کالاهای مرتبط با فعالیت ویپان دارند، در حال مذاکره هستیم. با چهار فروشگاه به صورت کامل قرارداد بستیم. البته این مدل هنوز نهایی نشده و در حال تست آن هستیم».

استقرار در هم‌آوا

شیوا و امید ابتدا قصد نداشتند این کسب‌وکار را تبدیل به استارتاپ کنند. چون اصلا با این محیط آشنایی نداشتند و فقط می‌دانستند تکنولوژی و فناوری می‌تواند به حفظ و رشد کسب‌وکارشان کمک کند: «ما به دنبال راه‌اندازی سایت بودیم، اما نمی‌توانستیم برنامه‌نویس مناسب را پیدا کنیم. من فکر کردم یک لوگو طراحی کنم. در این مرحله با آقای آریو عبدی آشنا شدم. کار ایشان طراحی و گرافیک بود. به من گفت که نیازی به برنامه‌نویس ندارم و باید طراح محصول پیدا کنم. به این صورت من برای اولین‌بار وارد دنیای استارتاپ‌ها شدم. آریو برای من از UI و UX و طراحی محصول و مفهوم استارتاپ گفت».

شیوا فردی سنتی بود که می‌خواست وارد دنیای تکنولوژی‌ شود، پس باید بیشتر با این محیط درگیر می‌شد. در این مسیر با سهیل عباسی، عضو هیئت‌مدیره و معاون نوآوری و کارآفرینی هم‌آوا آشنا شد: «تا آن‌زمان من با فروش ماشین و خانه و با منابع مالی شخصی خودم کسب‌وکار را پیش می‌بردم. سپس به مرحله‌ای رسیدیم که در بازار خود ثبات داشتیم و باید رشد می‌کردیم، پس به فکر جذب سرمایه افتادیم. در این مسیر با شتاب‌دهنده‌ها آشنا شدم. در یک دوره کارآفرینی اجتماعی شرکت کردم که سهیل عباسی داور و منتور بود. با او آشنا شدم و درمورد ویپان صحبت کردم. پس از مدتی متوجه شدم که او در شتاب‌دهنده هم‌آوا حضور دارد. طرح را برای این شتاب‌دهنده ارسال کردم و آنها ما را قبول کردند». به این ترتیب تیم ویپان دی‌ماه ۱۴۰۲ در شتاب‌دهنده هم‌آوا مستقر شد.

البته این سال‌های فعالیت ویپان، بدون چالش نگذشت. یکی از چالش‌ها رشد همزمان در عرضه و تقاضاست و این تیم همواره در تلاش است تا عرضه و تقاضا را هم‌راستا با هم جلو ببرد. ازجمله چالش‌های دیگر این تیم را می‌توان مواجهه با قوانین و نهادهای دولتی دانست: «استارتاپ‌ها نوآور و به‌روز هستند، اما متأسفانه قوانین ما آن‌طور که باید نوآور و به‌روز نیستند. به همین دلیل پیدا کردن راه‌حل‌هایی که چالش‌هایمان را با این نهادها کاهش دهد، زیاد بود. به عنوان مثال باید به اداره مالیات ثابت می‌کردیم مبلغی که به حساب شرکت واریز می‌شود و مقداری از آن را به تکنسین پرداخت می‌کنیم، جزو درآمد ما نیست. بعد با قانون ۱۶۹ آشنا شدیم و اینکه یک به یک درآمدها را ثبت کنیم و ثابت کنیم پولی که به حساب ما واریز می‌شود، جزوی از درآمد ما نیست».

چگونه از خدمات ویپان استفاده کنیم؟

برای استفاده از خدمات ویپان، مردم باید به سایت این استارتاپ مراجعه کنند. پس از پرکردن فرم و بیان مشکل، در مرحله آخر قیمت نهایی اعلام می‌شود. اگر با قیمت موافق باشند، دکمه تأیید را فشار می‌دهند. پس از آن زمان و مکان را تعیین می‌کنند. در همان زمان و مکان تعیین‌شده نیروی متخصص حاضر می‌شود. یک‌روز پس از پایان کار، مشتریان یک فرم نظرسنجی دریافت می‌کنند: «به صورت اتوماتیک نیروی متخصص انتخاب می‌شود. سیستم ما مانند سایر کسب‌وکارها نیست که به صورت مزایده نیروی متخصص را انتخاب می‌کنند. بلکه ما کار را به یک نفر می‌سپاریم». اگر مشتری هم از کار نیروی متخصص راضی نبود، می‌تواند از گارانتی ۴۵ روزه استفاده کند. از سوی دیگر اگر فردی بخواهد به عنوان متخصص در ویپان مشغول به کار شود، باید وارد سایت شود. در بخش درخواست همکاری، فرم را تکمیل کند، به یکسری سؤال فنی و روان‌شناسی پاسخ ‌دهد. پس از قبولی در این مراحل، به صورت آنلاین قرارداد منعقد می‌‌کند و عضو خانواده ویپان می‌شود: «شاخص‌هایی که باعث می‌شود یک فرد ویپانی شود، بسیار زیاد است. هر دفعه این شاخص‌ها را بهبود می‌دهیم. در این راه از افرادی که در حوزه روان‌شناسی و روانشناختی فعالیت می‌کنند همکمک می‌گیریم».

در گشت‌وگذار در سایت ویپان متوجه گزینه «کارآموز» شدم که سؤال‌برانگیز بود. شیوا درمورد کارآموز می‌‌گوید: «ما در ویپان، مدرسه‌ای را‌ه‌اندازی کردیم که هر سال تعدادی از کارآموزها را قبول می‌کنیم. پس از پایان آموزش، وارد بازار می‌شوند».

استفاده از تکنولوژی‌های روز

برای اینکه کار ویپان با سرعت و کیفیت پیش برود، این تیم از ابتدای فعالیت خود از تکنولوژی‌های روز استفاده کرد. در بخش تعیین قیمت و انتخاب نیروی متخصص هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی نقش بزرگی ایفا می‌کنند: «من حدود ۱۰ سال و آقای قانع حدود ۱۸ سال در این بازار فعالیت کردیم. با استفاده از تجربه‌‌های خود، قیمت‌هایی را استخراج کردیم و به سیستم دادیم. هرروز هم داده‌ها را به‌روز می‌کنیم. سیستم داده‌ها را با قیمت بازار مقایسه می‌کند و در نهایت قیمت را به نرخ بازار نزدیک و به مشتری اعلام می‌کند». برای انتخاب نیروی متخصص پس از ثبت سفارش، هوش مصنوعی براساس یکسری داده مانند سرعت انجام کار، فاصله تا مکان مشتری و... نیروی متخصص را انتخاب می‌کند.

چرا ویپان؟

هم‌اکنون چند پلتفرم در حوزه‌‌ای که ویپان فعالیت می‌کند، کار می‌کنند و تنوع خدماتی هم که ارائه می‌دهند از ویپان بیشتر است. پس این سؤال ایجاد می‌شود که چرا مردم باید ویپان را برای درخواست خدمت انتخاب کنند. شیوا در این مورد می‌گوید: «ما به صورت تخصصی کار می‌کنیم. تخصصی‌‌بودن یک مزیت است. دومین مزیت این است که کیفیتمان را تضمین می‌کنیم. تعهد زمانی می‌دهیم که نیروی ما سر ساعتی که تعیین شده، در محل حاضر می‌شود. پس از آن گارانتی ۴۵ روزه را فراهم کردیم. بحث بعدی این است که اگر مردم به دنبال قیمت هستند، از خدمات همکاران استفاده کنند، اما اگر به دنبال کیفیت هستند، باید از ویپان استفاده کنند. البته قیمت ما بالا نیست. قیمت براساس کیفیتی است که ارائه می‌دهیم و تضمین می‌کنیم که نیروهای متخصص از یکسری فیلترهای اخلاقی و فنی عبور کرده‌اند و به این صورت نیست که شما را به نیروی متخصص وصل کنیم و بعد از آن مسئولیتی قبول نکنیم. بلکه تمام مسئولیت آن تکنسین با ما است».

جذب سرمایه و اعداد و ارقام ویپانی

استارتاپ ویپان تاکنون دو راند جذب سرمایه داشته است. در راند اول از هم‌آوا سرمایه‌ای جذب کرده و راند دوم جذب سرمایه هم از سوی سرمایه‌گذار فرشته است که تیم ویپان از طریق هم‌‌آوا با او آشنا شده است. براساس آماری که شیوا ارائه داده، تاکنون۳۰ هزار و ۷۴۲ سفارش در سایت ثبت شده است. ۲۲ نیروی اداری در ویپان حضور دارند. بیش از ۵۰۰ تکنسین در تهران و کرج فعالیت می‌کنند. هر سال هم به صورت میانگین سه تا چهار برابر رشد را تجربه می‌کنند.

گسترش فعالیت و آینده‌ای روشن

در حال حاضر ویپان در تهران و استان البرز فعالیت می‌کند و قصد دارد در ماه‌های آتی فعالیت خود را گسترش دهد: «بهمن‌ماه در اصفهان، اسفندماه در مشهد، فروردین در اهواز، اردیبهشت در شیراز، خرداد در تبریز و تیر هم در ساری فعالیت خود را آغاز می‌کنیم».

برنامه دیگر ویپان این است که تبدیل به MEP شود: «MEP یعنی Mechanical, electrical, and plumbing. به صورت تخصصی روی سه حوزه تأسیسات، لوله‌کشی و برق کار کنیم. ما به صورت تخصصی از برق شروع کردیم چون حرفه ما بود و این حوزه را می‌شناختیم. برنامه داریم تا دو سال آینده وارد حوزه لوله‌کشی و تأسیسات هم شویم. قصد داریم هرکسی در ساختمان با یک مشکل فنی مواجه شد، یاد ویپان بیفتد. در دو سال آینده هم تصمیم داریم در تمام استان‌های ایران خدمات خود را ارائه دهیم».