فصل پاییزی روز دانشجو
شرق: دانشگاه‌هاي كشور امسال در حالي به استقبال روز دانشجو، شانزدهم آذر، رفته‌اند كه اعتراضات اخير و مطالبات مردمي بر فضاي دانشگاه‌ها سايه انداخته است و بازداشت تعدادي از دانشجويان در جريان اعتراضات آبان‌ماه به افزايش قيمت بنزين، مطالبات دانشجويي را از مطالبات صنفي فراتر برده است. «اقدامات پيشگيرانه» ازجمله دلايلي است كه براي بازداشت عمده اين دانشجويان اعلام شده است. اگرچه محمود صادقي، نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي، در واكنش به اين‌دست دلايل گفته بود که «بازداشت دانشجوياني که در تجمعات حضور نداشتند، اما براي جلوگيري از اقدامات پيشگيرانه دستگير شده‌اند به‌هيچ‌عنوان محل قانوني ندارد»، همچنان اما تعدادي از دانشجويان در بازداشت به‌سر مي‌برند و در انتظار تعيين تکليف‌اند. چند روز پيش وزير علوم از پيگيري اوضاع اين دانشجويان خبر داد و گفت در تلاش هستيم پرونده دانشجوياني را که تخلفات آنها به‌لحاظ قوانين کشور مانعي ندارد، به داخل دانشگاه‌ها منتقل کنیم تا در درون دانشگاه و در کميته‌هاي انضباطي به آنها رسيدگي شود. او همچنين از ديدار با رئيس قوه قضائيه در صورت لزوم خبر داد. با اين حال و باوجود وعده‌ها و
اظهارات مسئولان براي مرتفع‌شدن مسئله اين دانشجويان، بر‌اساس گزارش‌هاي رسيده به «شرق»، تعدادي از دانشجويان دانشگاه‌هاي تهران هم‌زمان با روز دانشجو همچنان در بازداشت به‌سر مي‌برند: سها مرتضايي، کاميار ذوقي، سعيد احمدزاده، سعيد محبي، محمد بابايي، حميد بينا، حميدرضا صفري و ابوالفضل نژادفتح (دانشگاه تهران) و ياشار دارالشفا (دانشگاه علوم بهزيستي و توان‌بخشي) ازجمله اين دانشجويان هستند. سخنگوي قوه قضائيه نيز با اشاره به تعداد اندك دانشجويان گفت كه ما حساب دانشجويان را از جريان سياسي که در فضاي دانشگاه سوء‌استفاده مي‌کند، جدا مي‌کنيم. علاوه بر اينها، برخي از انجمن‌ها و تشكل‌هاي دانشجويي از محدوديت‌هايي خبر دادند كه امسال براي دعوت سخنرانان و برنامه‌هاي روز دانشجو صورت گرفته است. با اين حال، مقامات و مسئولان اجرائي و دانشگاهي نيز به استقبال روز دانشجو رفتند و از اظهارات آنان مي‌توان به شرايط خاص و فضاي امنيتي دانشگاه‌ها پي برد. اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيس‌جمهور، در توييتر خود به اين فضاي تلخ اشاره كرد و نوشت: «فردا روز دانشجوست؛ روزي که يادآور مسئوليت تاريخي يک نسل آگاه و تأثيرگذار است. اين روز که تعلق به همه
دانشجويان عزيز کشورمان دارد، گرامي باد. امسال دانشجويان ما در شرايطي خاص به استقبال اين روز مي‌روند که کشور روزهاي تلخي را سپري کرده است». او همچنين نوشت كه همه ما همچنان متأثر از حوادث اخير هستيم که خسارت‌هاي ناگوار مادي و معنوي به‌جا گذاشت. او در عين حال تصريح كرد كه همه مسئولان در قواي سه‌گانه و نخبگان کشور وظيفه دارند تا ضمن ترميم و جبران رنج‌ها و خسارت‌ها، براي رفع نگراني‌هاي جامعه و تقويت سرمايه اجتماعي و افق‌گشايي براي آينده‌اي بهتر بکوشند و سازوکارهاي لازم را براي اعمال حق اعتراض مردم تمهيد کنند. معاون فرهنگي وزير علوم نيز در مراسم گراميداشت روز دانشجو با حضور رئيس‌جمهوري در دانشگاه علوم پزشکي سمنان، گفت: «محدوديتي براي فعاليت‌هاي دانشجويان در ۱۶ آذر وجود ندارد و از تمامي فعاليت‌هاي دانشجويان در روز ۱۶ آذر که در چارچوب قواعد و مقررات باشد، حمايت خواهيم کرد». همچنين فراکسيون اميد بر برگزاري مراسم روز دانشجو با حضور تمام سلايق فکري تأكيد كرده و سخنگوي اين فراکسيون از ادامه پيگيري‌هاي اين فراکسيون براي آزادي دانشجويان بازداشتي خبر داد و گفت: «اميدواريم با همکاري قوه قضائيه هرچه سريع‌تر اين مسئله هم
حل شود».
با وجود خبرهايي كه حاكي از پيگيري مطالبات دانشجويي است، تشكل‌هاي دانشجويي از فضاي امنيتي حاكم بر دانشگاه گلايه دارند و برخي از آنان شدت و حدت اين مسئله را با اعتراضات اخير مرتبط مي‌دانند. طيبه سياوشي، عضو کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي نيز چند روز پيش از خطر ورود دستگاه‌هاي امنيتي به دانشگاه گفت كه از نظر او اين مسئله آسيب‌زا خواهد بود. سياوشي به «ايسنا» گفت: «دانشجويان در سني قرار دارند که بيشترين هيجانات را دارند و این شور جواني آنها موجب مي‌شود که بخواهند به مباحث مختلف ورود کرده و تلاش کنند مسائل اجتماعي و دانشگاهي را پيش ببرند. البته شيوه‌هاي آنها در اين حوزه متفاوت است و تشکل‌هاي مختلفي دارد. متأسفانه در دهه اخير به‌دلايلي مانند برقراري امنيت در دانشگاه‌ها تلاش شده جلوي اين هيجانات و اين شور گرفته شود و فقط از آنها بخواهند در قالب انجمن‌ها فعاليت کنند. اگرچه فعاليتي هم که در چارچوب انجمن‌ها انجام مي‌شود آنها را راضي نمي‌کند و معتقدند بايد فرصت بيشتري در اختيار آنها قرار گيرد».
جدا از پيوند فعاليت‌هاي دانشجويي با مطالبات كارگران و خواست‌هاي معيشتي كه در سال‌هاي اخير شاهد آن بوديم، چند سالي است كه دانشگاه‌ها عرصه اعتراضات عليه كالايي‌شدن آموزش و نيز پولي‌شدن فزاينده آن بوده است. در روز دانشجوي امسال نيز علاوه بر اين اعتراضات، آزادي دانشجويان بازداشتي و نيز گشودگي فضاي دانشگاه از مطالبات ديگري است كه تشكل‌هاي دانشجويي و فعالان مدني و صنفي آن را دنبال مي‌كنند.
شرق: دانشگاه‌هاي كشور امسال در حالي به استقبال روز دانشجو، شانزدهم آذر، رفته‌اند كه اعتراضات اخير و مطالبات مردمي بر فضاي دانشگاه‌ها سايه انداخته است و بازداشت تعدادي از دانشجويان در جريان اعتراضات آبان‌ماه به افزايش قيمت بنزين، مطالبات دانشجويي را از مطالبات صنفي فراتر برده است. «اقدامات پيشگيرانه» ازجمله دلايلي است كه براي بازداشت عمده اين دانشجويان اعلام شده است. اگرچه محمود صادقي، نماينده مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي، در واكنش به اين‌دست دلايل گفته بود که «بازداشت دانشجوياني که در تجمعات حضور نداشتند، اما براي جلوگيري از اقدامات پيشگيرانه دستگير شده‌اند به‌هيچ‌عنوان محل قانوني ندارد»، همچنان اما تعدادي از دانشجويان در بازداشت به‌سر مي‌برند و در انتظار تعيين تکليف‌اند. چند روز پيش وزير علوم از پيگيري اوضاع اين دانشجويان خبر داد و گفت در تلاش هستيم پرونده دانشجوياني را که تخلفات آنها به‌لحاظ قوانين کشور مانعي ندارد، به داخل دانشگاه‌ها منتقل کنیم تا در درون دانشگاه و در کميته‌هاي انضباطي به آنها رسيدگي شود. او همچنين از ديدار با رئيس قوه قضائيه در صورت لزوم خبر داد. با اين حال و باوجود وعده‌ها و
اظهارات مسئولان براي مرتفع‌شدن مسئله اين دانشجويان، بر‌اساس گزارش‌هاي رسيده به «شرق»، تعدادي از دانشجويان دانشگاه‌هاي تهران هم‌زمان با روز دانشجو همچنان در بازداشت به‌سر مي‌برند: سها مرتضايي، کاميار ذوقي، سعيد احمدزاده، سعيد محبي، محمد بابايي، حميد بينا، حميدرضا صفري و ابوالفضل نژادفتح (دانشگاه تهران) و ياشار دارالشفا (دانشگاه علوم بهزيستي و توان‌بخشي) ازجمله اين دانشجويان هستند. سخنگوي قوه قضائيه نيز با اشاره به تعداد اندك دانشجويان گفت كه ما حساب دانشجويان را از جريان سياسي که در فضاي دانشگاه سوء‌استفاده مي‌کند، جدا مي‌کنيم. علاوه بر اينها، برخي از انجمن‌ها و تشكل‌هاي دانشجويي از محدوديت‌هايي خبر دادند كه امسال براي دعوت سخنرانان و برنامه‌هاي روز دانشجو صورت گرفته است. با اين حال، مقامات و مسئولان اجرائي و دانشگاهي نيز به استقبال روز دانشجو رفتند و از اظهارات آنان مي‌توان به شرايط خاص و فضاي امنيتي دانشگاه‌ها پي برد. اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيس‌جمهور، در توييتر خود به اين فضاي تلخ اشاره كرد و نوشت: «فردا روز دانشجوست؛ روزي که يادآور مسئوليت تاريخي يک نسل آگاه و تأثيرگذار است. اين روز که تعلق به همه
دانشجويان عزيز کشورمان دارد، گرامي باد. امسال دانشجويان ما در شرايطي خاص به استقبال اين روز مي‌روند که کشور روزهاي تلخي را سپري کرده است». او همچنين نوشت كه همه ما همچنان متأثر از حوادث اخير هستيم که خسارت‌هاي ناگوار مادي و معنوي به‌جا گذاشت. او در عين حال تصريح كرد كه همه مسئولان در قواي سه‌گانه و نخبگان کشور وظيفه دارند تا ضمن ترميم و جبران رنج‌ها و خسارت‌ها، براي رفع نگراني‌هاي جامعه و تقويت سرمايه اجتماعي و افق‌گشايي براي آينده‌اي بهتر بکوشند و سازوکارهاي لازم را براي اعمال حق اعتراض مردم تمهيد کنند. معاون فرهنگي وزير علوم نيز در مراسم گراميداشت روز دانشجو با حضور رئيس‌جمهوري در دانشگاه علوم پزشکي سمنان، گفت: «محدوديتي براي فعاليت‌هاي دانشجويان در ۱۶ آذر وجود ندارد و از تمامي فعاليت‌هاي دانشجويان در روز ۱۶ آذر که در چارچوب قواعد و مقررات باشد، حمايت خواهيم کرد». همچنين فراکسيون اميد بر برگزاري مراسم روز دانشجو با حضور تمام سلايق فکري تأكيد كرده و سخنگوي اين فراکسيون از ادامه پيگيري‌هاي اين فراکسيون براي آزادي دانشجويان بازداشتي خبر داد و گفت: «اميدواريم با همکاري قوه قضائيه هرچه سريع‌تر اين مسئله هم
حل شود».
با وجود خبرهايي كه حاكي از پيگيري مطالبات دانشجويي است، تشكل‌هاي دانشجويي از فضاي امنيتي حاكم بر دانشگاه گلايه دارند و برخي از آنان شدت و حدت اين مسئله را با اعتراضات اخير مرتبط مي‌دانند. طيبه سياوشي، عضو کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي نيز چند روز پيش از خطر ورود دستگاه‌هاي امنيتي به دانشگاه گفت كه از نظر او اين مسئله آسيب‌زا خواهد بود. سياوشي به «ايسنا» گفت: «دانشجويان در سني قرار دارند که بيشترين هيجانات را دارند و این شور جواني آنها موجب مي‌شود که بخواهند به مباحث مختلف ورود کرده و تلاش کنند مسائل اجتماعي و دانشگاهي را پيش ببرند. البته شيوه‌هاي آنها در اين حوزه متفاوت است و تشکل‌هاي مختلفي دارد. متأسفانه در دهه اخير به‌دلايلي مانند برقراري امنيت در دانشگاه‌ها تلاش شده جلوي اين هيجانات و اين شور گرفته شود و فقط از آنها بخواهند در قالب انجمن‌ها فعاليت کنند. اگرچه فعاليتي هم که در چارچوب انجمن‌ها انجام مي‌شود آنها را راضي نمي‌کند و معتقدند بايد فرصت بيشتري در اختيار آنها قرار گيرد».
جدا از پيوند فعاليت‌هاي دانشجويي با مطالبات كارگران و خواست‌هاي معيشتي كه در سال‌هاي اخير شاهد آن بوديم، چند سالي است كه دانشگاه‌ها عرصه اعتراضات عليه كالايي‌شدن آموزش و نيز پولي‌شدن فزاينده آن بوده است. در روز دانشجوي امسال نيز علاوه بر اين اعتراضات، آزادي دانشجويان بازداشتي و نيز گشودگي فضاي دانشگاه از مطالبات ديگري است كه تشكل‌هاي دانشجويي و فعالان مدني و صنفي آن را دنبال مي‌كنند.