وقتی جنگ و تورم هست و برجام نیست
به‌محاق‌رفتن نسبی گفت‌گو‌ها و تأخیر در توافق احیای برجام در شرایطی که به اعلام تمامی طرف‌های مذاکره، متن توافق «تقریبا» نهایی شده، نیازمند چاره‌جویی جدی است.
سیدحسین مهرآوران
به‌محاق‌رفتن نسبی گفت‌گو‌ها و تأخیر در توافق احیای برجام در شرایطی که به اعلام تمامی طرف‌های مذاکره، متن توافق «تقریبا» نهایی شده، نیازمند چاره‌جویی جدی است. به گمان این‌جانب دو مسئله تأثیرگذار بر مختصات گفت‌و‌گوهای پیش‌رو شامل:
الف- تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و تأثیر‌گذاری آن بر بازار نفت و گاز
ب- نقش لابی اسرائیل در آمریکا در مخالفت با روند احیای توافق و دیدگاه‌های تقریبا مشابه طیف جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان و سنا در مخالفت با روند حصول توافق است.
۱- ناتوانی روسیه در تصرف اکثر شهرهای مهم اوکراین تاکنون و ارزیابی مجدد روسیه جهت تمرکز بر مناطق جدایی‌طلب اوکراین از یک سو و وابستگی حدودا ۴۰ درصدی کشورهای عضو اتحادیه اروپا جهت تأمین گاز طبیعی به روسیه و افزایش بهای نفت و گاز در بازارهای جهانی از سوی دیگر، حاکی از آن است که این تهاجم قاعدتا نمی‌تواند به شیوه‌ای فرسایشی برای مدتی طولانی ادامه پیدا کند. به عبارتی زمان برای مذاکره‌کنندگان ایرانی جهت بهره‌بردن از مختصات جدید «نامحدود» نخواهد بود.
۲- اجماع نسبی در مخالفت با روند توافق از سوی طیف جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان و سنای ایالات متحده مسئله مهم دیگری است که نباید به سادگی از آن گذشت. تداوم فشار جهت کسب امتیازات بیشتر از سوی مذاکره‌کنندگان ایرانی در شرایطی که از یک سو تعهدی جهت دولت آتی ایالات متحده در پایبندی به توافق هسته‌ای وجود نخواهد داشت و از سوی دیگر امتیازات کسب‌شده از جانب ایران تاکنون هم با مخالفت نسبتا جمعی طیف جمهوری‌خواه همراه بوده آیا به تزلزل بیشتر توافق در سال‌های پیش‌رو منتهی نخواهد شد؟ به عبارتی شاید بتوان از گنجاندن بعضی خواسته‌ها- که به اذعان دولت آمریکا به نحوه حضور منطقه‌ای ایران بازمی‌گردد- در چارچوب توافق هسته‌ای چشم‌پوشی کرد و در قالب مذاکراتی دیگر خواست آنها را به پیش برد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد ایجاد پیوند‌های اقتصادی بیشتر و روابط تجاری با تمامی کشورهای عضو برجام از جمله ایالات متحده، امکان خروج یک‌سویه آنها را دشوارتر خواهد کرد؛ مسئله‌ای که در دور قبلی توافق به درستی در نظر گرفته نشد.
در شرایط نرخ تورم حدودا ۴۰ درصدی و فشار شدید اقتصادی بر هم‌میهنان عزیز، شکست بن‌بست مذاکرات احیای برجام شاید مهم‌ترین اولویت پیش‌رو در سال جدید باشد.
