تاریخ‌سازی «شی»

رئیس‌جمهور چین در یک رأی‌گیری بدون رقیب و تشریفاتی با کسب رأی تمام دوهزارو 952 عضو کنگره ملی خلق این کشور برای سومین دوره متوالی به سمت ریاست‌جمهوری چین منصوب شد. در این انتخابات که حدود یک ساعت طول کشید و شمارش آرا الکترونیکی بود، هیچ نامزد دیگری حضور نداشت و نتیجه شمارش آرا هم پس از ۱۵ دقیقه اعلام شد. «شی جین‌پینگ» ۶۹‌ساله در ماه اکتبر 2022 نیز برای یک دوره پنج‌ساله دیگر رئیس حزب کمونیست چین شده بود. در واقع قدرت شی جین‌پینگ از دبیرکلی او در حزب کمونیست و ریاست او بر کمیته نظامی مرکزی این حزب نشئت می‌گیرد. در سیستم سیاسی چین رئیس‌جمهور نقشی نسبتا تشریفاتی دارد و این بیشتر رهبر حزب کمونیست است که نقش اصلی را ایفا می‌کند. پیش از شی‌ جین‌پینگ، دوره‌های ریاست‌جمهوری در چین به دو دوره محدود بود. شی‌ جین‌پینگ در سال ۲۰۱۸ موفق شد با ایجاد اصلاحاتی در قانون اساسی، محدودیت حضور خود در قدرت را بردارد و اکنون می‌تواند به صورت نامحدود پست ریاست دولت را در اختیار داشته باشد. او هم‌اکنون طولانی‌مدت‌ترین رئیس دولت چین از زمان تأسیس نظام کمونیستی این کشور در سال 1949 محسوب می‌شود. پیش از شی جین‌پینگ، دنگ شیائوپنگ رهبر سابق چین در سال ۱۹۸۲ محدودیت‌هایی را برای تعداد دوره‌های ریاست‌جمهوری وضع کرد و به‌این‌ترتیب قانون اساسی این کشور اصلاح شد. او امیدوار بود که با این کار، هرج‌ومرج و اتفاقاتی که تحت حکومت مادام‌العمر مائو روی داده بود، تکرار نشود. دنگ همچنین اصلاحات نهادی را برای ایجاد تفکیک بیشتر قدرت و وظایف، بین حزب کمونیست و دولت رهبری کرد. با این حال تمام این تلاش‌ها در سال‌های اخیر از سوی شی تضعیف شده و قدرت حزب به‌شدت گسترش یافته، به نحوی که تسلط شی جین‌پینگ بر حزب و ساختار قدرت در چین به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. رئیس‌جمهوری چین در ماه‌های اخیر با چالش‌های زیادی مواجه بوده است؛ از‌جمله اعتراض‌های گسترده به سیاست کووید صفر و کاهش رشد اقتصادی. در عرصه سیاست خارجی هم افزایش تنش با ایالات متحده بر سر تایوان، خبرساز شده است. این رأی‌گیری از طرف کنگره ملی خلق سه ماه پس از برچیده‌شدن سیاست‌های سختگیرانه برای حذف کووید‌۱۹ و موج جدیدی از عفونت‌های ناشی از سویه بسیار قابل‌ انتقال اومیکرون در سراسر چین انجام شد و به جز ده‌ها نفر از رهبران ارشد، همه نمایندگان و کارکنان دیگر ماسک به‌ صورت زده بودند. چین در ماه دسامبر پس از اعتراضات بسیار غیرعادی سراسری علیه سیاست کووید صفر، به‌ طور ناگهانی به این سیاست پایان داد. موج بعدی بیشتر جمعیت ۱.۴ میلیاردی چین را آلوده کرد؛ اما چین آمار کاملی از مرگ‌ومیرهای مرتبط را منتشر نکرده است. انتخاب شی جین‌پینگ اقدامی از پیش تعیین‌شده و تشریفاتی بود. انتظار می‌رود چهره‌های وفادار به رئیس‌جمهوری چین در کابینه او باشند؛ شامل لی کیانگ که پیش‌بینی می‌شود مرد شماره دو شی‌ جین‌پینگ و نخست‌وزیر این کشور معرفی شود. نخست‌وزیر به صورت سنتی نقشی تأثیرگذار در اقتصاد این کشور دارد؛ هرچند در سال‌های گذشته بخش درخورتوجهی از وظایف او را نیز شی برعهده گرفته و به‌این‌ترتیب قدرت نخست‌وزیر در چین تضعیف شده است. کنگره ملی خلق چین همچنین ژائو لجی ۶۶ساله را به‌عنوان رئیس جدید کنگره و هان ژنگ ۶۸ساله را به‌عنوان معاون جدید رئیس‌جمهور انتخاب کرد. هر دو این افراد از تیم قبلی رهبران حزب شی در کمیته دائمی دفتر سیاسی هستند. اقتصاد چین در سال گذشته تنها سه درصد رشد کرد که یکی از بدترین عملکردهای این کشور در دهه‌های اخیر است. ویلی لام، کارشناس ارشد اندیشکده جیمز تاون، می‌گوید: «شی در سومین دوره ریاست‌جمهوری خود باید بر احیای اقتصادی تمرکز کند؛ اما اگر او به کاری که انجام داده است، ادامه دهد؛ کنترل شدیدتر حزبی و دولتی بر بخش خصوصی و رویارویی با غرب، چشم‌انداز موفقیت او دلگرم‌کننده نخواهد بود. شی جین‌پینگ، متولد ۱۹۵۳ در شهر پکن است. پدر او شی ژونگ شان، یکی از انقلابیون و از بنیان‌گذاران حزب کمونیست است. شی ژونگ شان از قهرمانان انقلاب و نسل اول رهبران چین کمونیست بود که سه بار از طرف مائو تسه تونگ از مقام‌های خود برکنار شد. او از معدود مقامات چینی بود که در سال ۱۹۸۶ به برکناری هو یائوبانگ، از اصلاح‌طلبان حزب کمونیست، اعتراض کرده و به‌همین‌دلیل هم برای همیشه مورد لعن و نفرین رهبران حزب کمونیست قرار گرفت. البته پیش‌از‌آن نیز شی ژونگ شان قبل از انقلاب فرهنگی در سال ۱۹۶۲ از پست معاونت نخست‌‌وزیر برکنار و سرانجام به زندان افتاده بود. او هم مانند بسیاری دیگر از روشنفکران جوان آن دوران برای کار به نواحی روستایی فرستاده شد و رهبر کنونی چین در این شرایط بزرگ شد. زندگی آنها در یک روز کاملا تغییر کرد. وقتی که شی جین‌پینگ در سال ۲۰۱۲ قدرت را به دست گرفت، برخی ناظران سیاسی بر‌اساس پیشینه خانوادگی او پیش‌بینی کردند که «لیبرال‌ترین رهبر» چین کمونیست به قدرت رسید؛ اما زمان نشان داد که این پیش‌بینی‌ها کاملا اشتباه بوده است. 10 سال پس از کسب قدرت، شی جین‌پینگ امروز تبدیل به قدرتمندترین رهبر چین پس از مائو تسه تونگ، بنیان‌گذار جمهوری کمونیستی خلق چین شده است. مانند مائو، رهبر چین کمونیست در یک دهه گذشته نشان داد که مخالفان را کمتر از اسلاف خود تحمل می‌کند. مداخله حکومت در زندگی خصوصی افراد در این 10 سال بیش از همیشه افزایش پیدا کرد. شی جین‌پینگ که پیش از به قدرت رسیدن، تنها با عنوان همسر یک خواننده مشهور چینی شناخته می‌شد، در این سال‌ها به شخصیتی کاریزماتیک تبدیل شده که به گفته ناظران، از زمان مائو بی‌سابقه است. هرچند برخی از مخالفان شی جین‌پینگ قصد دارند او را به‌عنوان رهبری که به دنبال منافع شخصی است معرفی کنند؛ اما آلفرد ال چان، زندگینامه‌نویس رهبر چین، می‌گوید: «برخلاف ادعاها، او بیش از آنکه طالب ثروت باشد، طالب این است که چین را به نخستین ابرقدرت جهان تبدیل کند». این نویسنده و مورخ می‌گوید که رهبر چین می‌خواهد چشم‌انداز خود، که شباهت زیادی به رؤیای بنیان‌گذاران حزب کمونیست دارد را در این کشور محقق کند. کری براون، نویسنده کتاب «شی، مطالعه‌ای در قدرت» می‌گوید: «شی مردی با ایمان است. ایمان او تنها کمونیسم و خدای او، حزب کمونیست چین است».