تهران گران اداره می‌شود؟

شرق: تنها دستور جلسه روز گذشته شورای شهر تهران گزارش نظارتی عملکرد شش‌ماهه تبصره بودجه شهرداری تهران بود. مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، پیش از آغاز جلسه شورا به کنایه خطاب به رسانه‌ها گفت از این دستور جلسه خبر گم‌شدن 17 هزار میلیاردی درنمی‌آید؛ اما گزارش مهمی است که از زمان رسول خادم، عضو شورای دوم و سوم شهر تهران، در شورای شهر تهیه شده و گزارش مهمی است. در جریان بررسی این گزارش یکی از اعضای شورای شهر تهران به گران اداره‌شدن تهران اشاره کرد که مهدی چمران به او تذکر داد که در این زمینه باید با دقت نظر صحبت کرد. میثم مظفر، عضو کمیسیون برنامه و بودجه، در بخش‌هایی از این گزارش به تهاترهای انجام‌شده اشاره کرد و گفت: در این زمینه با کمیته امداد امام خمینی رقمی بالغ بر 583 میلیارد تومان برای میدان میوه و تره‌بار در خیابان بهار شمالی، سه‌میلیارد‌و 474 میلیون تومان برای بیمارستان خانواده ارتش، 710 میلیارد تومان با بنیاد مستضعفان درباره پلاسکو و ملک المپیا، سه‌هزارو 108 میلیارد تومان درباره ورزشگاه تختی و توافقات اولیه با وزارت ورزش که هنوز نهایی نشده است، 21 میلیارد تومان تهاتر با مخابرات برای ملک محسنیان، 448 میلیارد تومان تهاتر با آموزش و پرورش برای سوله‌های مهرآباد، تهاتر پادگان جی در قطعات 5 و 6 با ارتش به مبلغ 260 میلیارد تومان، تعاونی مسکن 12 فروردین ناجا به مبلغ 24 میلیارد که در قالب 9 بخش تهاتری با جمع کل پنج‌هزار‌و 157میلیارد‌و 747 میلیون تومان انجام شده است.

لطف‌الله فروزنده، معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران، هم با اشاره به تصویب‌نامه هیئت وزیران در ۱۸ مهرماه سال ۱۴۰۲، گفت: هیچ اقدامی بر‌اساس این تصویب‌نامه بابت بدهی‌ها و مطالبات دولت در شش‌ماهه امکان‌پذیر نبوده است. البته ما اقداماتی را برای مطالباتی که سازمان مدیریت پذیرفته بود، دنبال کردیم و مبلغی که باید برای بلیت مترو و بافت فرسوده پرداخت می‌شد، قبول کرده‌اند. در راستای تعیین جرایم کمیسیون ماده ۷۷ فیش‌های دستگاه‌های دولتی در حال صدور است. شهردار تهران نامه‌ای به رئیس‌جمهور ارسال کرده و بدهی‌ها اعلام شده است و رئیس‌جمهور نیز به سازمان مدیریت برای تسویه بدهی‌ها نامه ارسال کرده است. در زمان تهاتر که عمدتا املاک است، باید کارشناسی و ارزیابی انجام شود؛ بنابراین زمان‌بر است. درباره بانک‌ها به‌ویژه بانک شهر و تجارت اقدامات خوبی انجام شده و وقتی فرایند کامل شد، گزارش آن قرائت خواهد شد.

مهدی اقراریان، عضو شورا، در ادامه بررسی‌ها در طرح تذکری و در واکنش به توضیحات معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران گفت: ما در بخش تنظیم‌گری روابط مالی با دولت و مؤسسات می‌‌بینیم که طبق اسناد ما هیچ گزارشی مبنی بر تهاتر با بانک‌ها در شش‌ماهه ابتدایی سال نداشته‌ایم؛ از‌این‌رو سؤال این است که با وجود تسویه حساب‌ها با چه بانکی و چه میزان تهاتر انجام شده است؟

احمد صادقی، رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورا، هم در توضیح تبصره چهارم با بیان اینکه برای راه‌اندازی مجتمع‌های ایستگاهی هیچ‌گونه درآمدی محقق نشده و به ثبت نرسیده است، یادآور شد: شهرداری تهران بر‌اساس تبصره چهارم موظف است در راستای توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی ترتیبی اتخاذ کند تا درآمد حاصل از فروش یا واگذاری مجتمع‌های ایستگاهی مترو، صرفا به توسعه و تکمیل خطوط و ایستگاه‌های مترو از طریق شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه اختصاص پیدا کند؛ اما هیچ‌گونه درآمدی در این بخش محقق نشده است. او افزود: با وجود اینکه درآمدی حاصل نشده، در اصلاحیه بودجه برای این بخش درخواست درآمد هزارو 600 میلیاردی نیز انجام شده است؛ یک نفر در شهرداری بگوید که چرا درآمدی از این محل حاصل نشده است؟

صادقی با اشاره به رعایت سقف در کمک به مؤسسات عام‌‌المنفعه در شهرداری تهران، گفت: در مرکز حقوقی شهرداری تهران ۳۲ مورد پرونده قضائی تشکیل و منجر به پرداخت دیه یا خسارت جمعا به مبلغ دو‌میلیارد‌و ۵۴۰ میلیون تومان شده است.

مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت و حقوقی شورا، در ادامه این جلسه با تأکید بر اینکه ما در شورا بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد و بهای تمام‌شده را در دستور کار خود داشتیم و با آن موافقت کردیم، گفت: با توجه به مباحث کارشناسی که درباره بودجه سال گذشته انجام شد، هنوز در انتظار تحقق این امر از سوی شهرداری هستیم، مضافا اینکه دو مجموعه مدیریت پسماند و کنترل ترافیک برای مرحله پایلوت انتخاب شدند و با توجه به اینکه این اقدام یک کنش مبنایی بود، تحقق‌نیافتن آن برای ما تلخ است.

او افزود: اگر شهرداری به این موضوع اهمیتی ندهد، ما شاهد انحراف از برنامه بودجه خواهیم بود که همین امر مقدمه بروز اشکالات دیگر می‌شود.

امیر شهرابی، مدیر‌کل برنامه ‌و بودجه شهرداری تهران، در توضیحاتی اعلام کرد که مبنای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد در دولت هم تعیین تکلیف شده؛ اما با توجه به داشتن برخی پیش‌نیازها برای انجام مقدمات مانند قیمت تمام‌شده باید موانع آن رفع شود؛ از‌این‌رو با شرکت کنترل کیفیت هوا به‌عنوان یک مجموعه پایلوت انتخاب شد و بر‌اساس همین مهم کارهای مشترک بین‌بخشی انجام شد و الان در‌صدد احداث سامانه‌ای درباره قیمت تمام‌شده و بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد هستیم.

اقراریان در واکنش به سخنان مدیر‌کل برنامه ‌و بودجه شهرداری تهران گفت که تأکید ما اجرائی‌شدن بهای تمام‌شده خدمات، بر این اصل بنا شده که شهروندان ما باید بدانند یک خدمت را با چه قیمتی به مردم ارائه می‌‌دهیم؛ بنابراین مردم باید بدانند یک متر آسفالت و یک کیلو زباله در شهر با چه قیمت تمام‌شده‌ای جمع‌آوری می‌شود.

رئیس کمیته نظارت و حقوقی شورا در ادامه این جلسه با بیان اینکه شهر گران اداره می‌شود، گفت: قیمت‌های تمام‌شده در شهر مقرون به صرفه نیست و شهر از محل عوارضی که مردم پرداخت می‌کنند، اداره می‌شود؛ بنابراین باید بهای خدمات و قیمت تمام‌شده مشخص باشد تا شفافیت در ارائه خدمات را شاهد باشیم. شاید خیلی‌ها در این حوزه فعال باشند که با نرخ ارزان‌‌تری بتوانند خدمات دهند. رئیس شورای شهر تهران در واکنش به سخنان مهدی اقراریان گفت: اینکه شهر را گران اداره می‌کنیم، شاید جمله مناسبی نباشد و نباید چنین موضوعی مطرح شود و باید با دقت نظر صحبت کنیم؛ چراکه ممکن است برداشت‌های مختلفی از آن شود.

ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا، نیز با تأکید بر اینکه ارزان اداره‌کردن شهر باید به صورت مستند اعلام شود، گفت: بودجه‌ریزی ما نقدی و سیستم حسابداری تعهدی است و این دو بخش هیچ‌گاه با یکدیگر هماهنگ نیستند. ما ایجاد تعهد می‌کنیم و بدهی‌ها به سال بعد موکول می‌شود و اگر این دو بخش هماهنگ شوند، اگر این دو مورد محقق و حل‌وفصل شود، قیمت تمام‌شده مشخص خواهد شد.

اداره گران تهران یکی از دغدغه‌های همیشگی مدیران شهری بوده است. در دوره مدیریت شهری پنجم محسن هاشمی بارها تأکید کرد که اداره تهران پنج برابر لندن تمام می‌شود و تلاش‌هایی برای کاهش هزینه‌های اداره شهر شد؛ اما مدیریت شهری ششم از همان ابتدا تأکید داشت که شهر را ارزان‌تر اداره می‌کند؛ اما تهران در این دوره ارزان‌تر اداره می‌شود؟

بلیت 13 هزار‌تومانی پرند و ادعای ارزان‌‌کردن تهران

بهروز شیخ‌رودی، کارشناس اقتصاد و مالیه شهری، در گفت‌وگو با «شرق» ضمن تأیید موضوع گران اداره‌شدن تهران گفت: مسئله اداره گران پایتخت از جیب شهروندان تهران از طرف شهرداری موضوعی نیست که بتوان آن را با شعار و نمایش یا به گردن این و آن انداختن حل کرد. این موضوع از نظر اقتصادی دارای دو بخش است؛ بخش اول آن قیمت تمام‌شده بالای اداره شهرداری است، حجم بالای کارکنان و کارگران شاغل و بازنشستگان شهرداری که محصول یک روند تاریخی است، باعث بالارفتن قیمت تمام‌شده اداره شهرداری، سازمان‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات وابسته آن شده و زمینه آن را فراهم کرده است که بالغ بر 35 درصد کل بودجه سال جاری شهرداری صرف هزینه اداره شهرداری یعنی حقوق، مزایا و... شود؛ موضوعی که در مدیریت شهری دوره ششم هم با کاهش آن مواجه نبوده‌ایم.

معاون پیشین محاسبات و پایش عملکرد، بخش دیگر اداره گران پایتخت را به هزینه‌های اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها معطوف دانست و گفت: مشکلات شهرداری در تأمین نقدینگی و پرداخت به تأمین‌کنندگان و پیمانکاران از یک سو و فقدان وجود فهرست بهای مشخص در بسیاری از موضوعات و مسائلی همچون ترک تشریفات و... سبب شده است تا در ادوار مختلف مدیریت شهری، ما شاهد آن باشیم که پروژه‌ها و طرح‌ها گران‌تر از روند معمول در بازار به پای مردم حساب شود. بررسی قراردادهای منتشر‌شده در سامانه شفافیت با موضوع خرید و تأمین مخزن زباله مکانیزه هزارو صد لیتری که یک کالای رایج در شهرداری است، نشان می‌دهد قیمت تأمین‌شده میان دو منطقه شهرداری با هم یکسان نیست و گاهی تفاوت‌های چشمگیری با هم دارد؛ موضوعی که در پروژه‌های عمرانی نیز با شکاف قیمتی بیشتر قابل ملاحظه و مشاهده است.

شیخ‌رودی با اشاره به وعده زاکانی درباره «ارزان‌کردن تهران»، به «شرق» گفت: شهروندان تهرانی وقتی افزایش قیمت بلیت اتوبوس، مترو، قبور بهشت زهرا(س) و عوارض شهرداری را به چشم می‌بینند و ناچار از پرداخت آن هستند، بیشتر از آنکه ارزان‌‌کردن تهران را ببینند، گران‌ترشدن تهران را با تمام وجود لمس می‌کنند. شهردار تهران از ارزان‌کردن زندگی در تهران حرف می‌زند و می‌گوید در دوره قبل به دنبال گران‌کردن تهران بودند ولی او و همفکرانش در شورای ششم می‌خواهند زندگی در تهران را ارزان کنند؛ البته این ارزان‌کردن تهران به سبک زاکانی را در قیمت بلیت مترو پرند که رقم 18 هزار تومانی برای آن را به شورا پیشنهاد داده بود و نهایتا شورای شهر رقم 13 هزار تومانی را برای آن تصویب کرد، می‌توانیم ببینیم. خوب است زاکانی و چمران یک سفر با هم سوار قطار محلی تهران به پرند شوند و ببینند بلیت چهار هزار تومانی این قطار ارزان‌تر است یا بلیت مترویی که آقایان ادعای ارزان‌کردنش را دارند.

جمع‌آوری هر کیلو زباله برای تهرانی‌ها چند تمام می‌شود؟

مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت شورای شهر تهران نیز در این زمینه به «شرق» گفت‌:‌ این چالش همیشه مطرح است که آیا ما خدماتی که به شهروندانمان ارائه می‌دهیم، با کیفیت و قیمت مناسب است یا خیر؟ یعنی یک دوگانه‌ای وجود دارد که آیا ما تهران را ارزان اداره می‌کنیم یا گران؟ در جلسه صحن شورا در گزارشی که کمیسیون برنامه و بودجه ارائه داد، مسئله‌ای تحت عنوان «بودجه‌ریزی عملیاتی» مطرح شد. یکی از موضوعاتی که در بودجه‌ریزی عملیاتی مطرح است، بحث بهای تمام‌شده است؛ اینکه ما خدماتی که به شهروندان ارائه می‌دهیم، به چه قیمتی است. مادامی که عدد و رقم ارائه خدمت نباشد، ما نمی‌توانیم بگوییم این خدمت را ارزان‌تر ارائه می‌کنیم یا گران‌تر.

او با مقایسه شهرداری تهران با شهرداری‌های سایر کشورها گفت‌:‌ در این مقایسه، احساس می‌کنیم در موضوعات مختلف ازجمله تعداد نیروی انسانی قابل مقایسه با سایر شهرها نیست و باید به سمتی حرکت کنیم که این هزینه‌ها کاهش پیدا کند. همچنین در بسیاری از موارد، هزینه‌های ما به دلیل اینکه پرداخت‌هایمان به صورت غیرنقدی و طولانی‌مدت است، بسیار گران‌تر از خدماتی می‌شود که آن را به صورت نقدی دریافت می‌کنیم.

اقراریان تأکید کرد: ادعا درباره گران‌تر اداره‌کردن شهر یا ارزان‌تر اداره‌کردن آن، جزء مواردی است که نیاز به اطلاعات و آمار دقیق و مقایسه دارد و به صورت کلی نمی‌شود درخصوص آن اظهار نظر کرد. او معتقد است: هر چقدر بتوانیم خدماتی را که امکان ارائه آن توسط مردم هست مردمی‌سازی کنیم و این خدمات را به بخش خصوصی واگذار کنیم به جای اینکه دستگاه عریض و طویل و یک سازمان بزرگ در موضوعات غیرحاکمیتی ایجاد کنیم و نگاه خدمت‌محور داشته باشیم و خرید خدمت را انجام دهیم، می‌توانیم در کاهش هزینه‌ها مدیریت انجام دهیم.

برای مثال، در بخش جمع‌آوری پسماند، این پرسش را می‌توان مطرح کرد که قیمت تمام‌شده هر کیلو زباله‌ای که از در منزل شهروندان تهرانی از سطل‌های زباله و از مخازن برده می‌شود، برای شهروندان چقدر است؟ این یک سؤال اساسی و مبنایی است.

در شهرداری، سازمانی موضوع مدیریت پسماند را بر عهده دارد. این سازمان پرسنلی دارد که باید به آنها حقوق بدهد، در کنار آن پیمانکارانی هستند که باید به آنها پول بدهد و یک‌سری پیمانکاران هم در این حوزه به شهرداری پول می‌دهند. مجموعه این هزینه‌ها منهای درآمدها، تقسیم بر میزان زباله‌ای که در شهر تهران جمع‌آوری می‌شود، می‌تواند بهای تمام‌شده‌ این یک کیلو زباله را برای ما به‌ دست بیاورد. سؤال بعدی این است که آیا کسانی هستند که این زباله را بدون دریافت این هزینه از جیب شهروندان جمع‌آوری کنند؟ آیا کسانی هستند که این خدمت را ارزان‌تر ارائه کنند؟ ممکن است پاسخ بله باشد و ممکن است خیر باشد. نمی‌خواهم قضاوت کنم، ولی من به عنوان معلم این سؤال برایم وجود دارد که آیا کسانی هستند که بیایند همه‌ مجموعه زباله شهر تهران را رایگان برای ما جمع‌آوری کنند و در ازای جمع‌آوری رایگان آن حتی به شهرداری تهران پول بدهند؟

خرید قیر و فروش ملک در بورس محقق نشد

ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز درباره گران اداره‌شدن تهران به «شرق» گفت:‌ اینکه تهران در گذشته گران اداره می‌شده و حالا ارزان اداره می‌شود، همه یک ادعاست. اگر ما می‌خواهیم موضوعی را حتی به رقیب‌مان نسبت دهیم، این باید منصفانه و عادلانه باشد. اینکه ما ادعا کنیم دوره‌ قبل گران اداره می‌شده و دوره ما دارد ارزان اداره می‌شود، خبر خوبی است که به مردم می‌دهیم؛ ولی وقتی یک کارشناس که در حوزه مدیریت شهری و در حوزه اقتصاد شهری اطلاعات دارد، وارد می‌شود، می‌بیند نه تنها اتفاقی نیفتاده، بلکه افزایش قیمتی که ما امسال داشته‌ایم بر اساس همین گزارش‌های نظارتی درخور توجه بوده است.

وی ادامه داد: شهرداری اعلام کرد ما خریدهایمان را از طریق بورس انجام می‌دهیم؛ قیر را از طریق بورس می‌خریم و املاک را در بورس می‌فروشیم. اما در گزارش‌ها مشاهده شد که قیر را نه‌تنها نتوانستند از طریق بورس بخرند، بلکه مجبور شدند بروند از طریق یک شرکت بخش خصوصی با ترک تشریفات بخرند. معلوم است در این روش باید هزینه‌های بیشتری بپردازیم. نه‌تنها نشانه‌ای مبنی‌ بر ارزان‌تر اداره‌شدن شهر در دست نداریم، بلکه نشانه‌ای مبنی‌ بر گران‌شدن داریم. به خاطر همین ما تذکر دادیم که این بحث مربوط به قیمت تمام‌شده (سیستم بهای تمام‌شده) در شهرداری و همچنین بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد را شهرداری جدی بگیرد تا محکی باشد برای اینکه واقعا بتوانیم اثبات کنیم وقتی می‌گوییم شهر را ارزان اداره می‌کنیم، با رقم و عدد هم ثابت کنیم نه‌فقط اینکه ادعا کنیم.

 هرجا تصدی‌گری کردیم، گران و بی‌کیفیت بوده است

سید‌جعفر تشکری هم معتقد است اگر بتوانیم حسابداری صنعتی در شهرداری داشته باشیم و قیمت و بهای تمام‌شده هر کالا را به دست بیاوریم، آن‌موقع می‌شود راجع به این موضوع که شهر ارزان اداره می‌شود یا گران قضاوت کرد. برای مثال، قیمت تمام‌شده‌ هر متر‌مربع آسفالت برای شهرداری تهران چقدر است؟ این قیمت تمام‌شده‌ یعنی هزینه مصالح، هزینه کارگر، هزینه‌های بالاسری، هزینه ماشین‌آلات، هزینه‌‌های دفتری و... . اگر این موارد محاسبه شود، آن‌موقع می‌شود قضاوت کرد آیا شهرداری ارزان اداره می‌شود یا خیر؟

او ادامه داد: در برخی از امور از‌جمله در حوزه‌ حمل‌ونقل، ما از این قاعده مستثنا نیستیم؛ یعنی در برخی موارد قیمت تمام‌شده‌ ما نسبت به قیمت تمام‌شده بخش خصوصی بسیار بیشتر است. این را نمی‌توان به معنای کم‌کاری دانست. اصولا اداره سیستم‌های دولتی پرهزینه است. بر همین اساس هم در قانون اساسی می‌بینیم اصل 44 می‌گوید کارهایی که قابل واگذاری به مردم است، به دست خود مردم بدهید. ما نباید تصدی‌گری کنیم. هر‌کجا ما تصدی‌گری کردیم، پرهزینه و بی‌کیفیت بوده است.