پیشروی روسیه به سوی خارکیف

درحالی‌که روسیه در هفته‌های اخیر پیشروی‌هایی در جنگ با اوکراین داشته و نگرانی درباره شکست اوکراین افزایش یافته است، اتحادیه اروپا تعهداتی را برای حمایت امنیتی بلندمدت از اوکراین تدوین کرده و طبق پیش‌نویس گزارش‌شده، قرار است سال‌ها به کی‌یف تسلیحات، آموزش نظامی و کمک‌های بیشتری ارائه دهد.

پیش‌نویس سند امنیتی اتحادیه اروپا که اولین بار از طرف روزنامه آلمانی Welt am Sonntag منتشر شد، تعهدات امنیتی اتحادیه اروپا در قبال اوکراین را مشخص می‌کند و مقام‌های اتحادیه اروپا امیدوارند در ژوئن یا جولای بر سر آن به نتیجه برسند.

براساس این سند تأکید شده که اگر در آینده تجاوزی به اوکراین انجام شود، اتحادیه اروپا و اوکراین طی ۲۴ ساعت درباره نیازهای اوکراین با یکدیگر مشورت خواهند کرد و به‌سرعت گام‌های بعدی را در راستای اجرای تعهدات لازم اجرائی خواهند کرد. این سند بخشی از تلاش گسترده‌تر شرکای اوکراین برای ارائه تضمین‌هایی است که نشان می‌دهد این کشورها قصد دارند برای مدت طولانی در کنار کی‌یف بایستند. در عین‌حال چشم‌انداز کوتاه‌مدتی درخصوص عضویت این کشور در اتحادیه اروپا و یا ناتو وجود ندارد.

در پیش‌نویس ۱۰ صفحه‌ای این سند مورخ ۱۲ آوریل که توسط رویترز دیده شده، آمده است: «تعهدات امنیتی اتحادیه اروپا بر اساس حمایت‌های موجود، شامل حمایت قابل پیش‌بینی، بلندمدت و پایدار از امنیت و دفاع اوکراین است». به گفته دیپلمات‌ها، سفرای ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در ماه گذشته در بروکسل درباره این متن بحث کردند و اکنون مذاکرات با اوکراین بر اساس این متن در حال پیگیری است.

هشت کشور از جمع متحدان کی‌یف، از جمله بریتانیا و اعضای اتحادیه اروپا مانند آلمان و فرانسه، در ماه‌های اخیر تضمین‌های امنیتی خود را با اوکراین امضا کرده‌اند. مقامات تأکید می‌کنند که چنین توافقاتی با پیمان دفاعی متقابل بین کشورهای ناتو یکسان نیست. در عوض، آنها متعهد به ارائه تسلیحات و کمک‌های دیگر به اوکراین برای تقویت امنیت خود و جلوگیری از هرگونه تهاجم در آینده خواهند شد. این سند ۹ شکل از کمک‌های امنیتی و دفاعی را که اتحادیه اروپا به ارائه آنها ادامه خواهد داد، فهرست کرده که از آن جمله می‌توان به تحویل تسلیحات، آموزش سربازان، همکاری در صنعت دفاعی و کمک به مین‌زدایی اشاره کرد. در بخشی از این سند آمده است: «در حالی که اوکراین مسیر اروپایی خود را دنبال می‌کند این تعهدات به قوت خود باقی خواهند ماند و حداکثر ظرف ۱۰ سال آینده مورد بازنگری قرار خواهند گرفت».

در این سند به ارزش یا مقدار کمک‌های آینده اشاره نشده و جزئیات اقدامات پیشنهادی باید به طور جداگانه بین ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا مورد توافق قرار گیرد. ضمن اینکه این کشورها هم کمک‌های دوجانبه خود را به اوکراین ارائه می‌کنند.

این سند تأکید می‌کند که اتحادیه اروپا موافقت کرده که در سال جاری پنج میلیارد یورو به صندوق کمک نظامی اوکراین اختصاص داده شود اما تعهدی وجود ندارد که این مبلغ در سال‌های آینده افزایش یابد. با این حال در این سند آمده است که افزایش سالانه تا سال ۲۰۲۷ قابل پیش‌بینی است.

این سند بخشی از تلاش گسترده‌تر شرکای اوکراین است که به کی‌یف بگویند تضمین‌ می‌کنند مدتی طولانی در کنار کی‌یف خواهند ایستاد. این تلاش‌ها در حالی است که در کوتاه‌مدت چشم‌انداز عضویت اوکراین در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) یا اتحادیه اروپا دیده نمی‌شود. پیتر استانو، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است طرح این بلوک اروپایی برای اطمینان‌دادن به اوکراین و همچنین فرستادن یک نشانه قوی به روسیه است که اتحادیه اروپا به حمایت از اوکراین «به هر صورتی که لازم باشد» ادامه خواهد داد.

سفر بلینکن به کی‌یف

در همین حال، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز گذشته وارد کی‌یف شد. این اولین سفر یک مقام ارشد آمریکایی به اوکراین از زمان تصویب بسته کمک نظامی ۶۱ میلیارد دلاری کنگره برای این کشور بوده است. رویترز نوشته است که هدف از سفر آنتونی بلینکن که پیش‌تر اعلام نشده بود، نشان‌دادن همبستگی ایالات متحده با اوکراین است که تلاش دارد بمباران شدید روسیه در مرز شمال شرقی خود را دفع کند. یک مقام آمریکایی به شرط ناشناس‌ماندن، به خبرنگارانی که با بلینکن سفر می‌کردند، گفت که بلینکن صبح دیروز با قطار به کی‌یف رسید، او امیدوار است «یک سیگنال قوی از اطمینان خاطر به اوکراینی‌ها که به طور واضحی در لحظات بسیار سختی به سر می‌برند، ارسال کند». این مقام گفته است که «مأموریت بلینکن گفت‌وگو درباره چگونگی تحقق کمک‌های تکمیلی آمریکا به اوکراین است به گونه‌ای که به تقویت دفاع آنها کمک می‌کند و آنها را قادر می‌سازد تا به طور فزاینده‌ای ابتکار عمل را در میدان نبرد پس بگیرند».

او گفته است که بسته کمک تسلیحاتی از قبیل توپخانه، موشک‌های دوربرد موسوم به ATACMS و رهگیرهای پدافند هوایی که در ۲۴ آوریل توسط جو بایدن تأیید شده بود، از قبل برای نیروهای اوکراینی ارسال شده است. به گفته این مقام، بلینکن به مقامات اوکراینی از جمله ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور این کشور درباره حمایت پایدار ایالات متحده اطمینان خاطر خواهد داد و یک سخنرانی با تمرکز بر آینده اوکراین ارائه خواهد کرد.

به نوشته رویترز، نیروهای روسیه از نظر نیروی انسانی و مهمات برتری قابل توجهی دارند. کی‌یف ماه‌هاست که در میدان جنگ عقب مانده است، زیرا نیروهای روسی به آرامی عمدتاً در منطقه دونتسک در جنوب پیشروی کرده‌اند و از کمبود نیروی انسانی سرباز و گلوله‌های توپخانه اوکراین استفاده می‌کنند.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، گفته است که واشنگتن در تلاش است تا «سرعت تحویل» تسلیحات به اوکراین را تسریع بخشد تا به این کشور کمک کند که وضعیت را به نفع خود بازگرداند. گروه هفت کشور ثروتمند دنیا در جولای سال گذشته بیانیه مشترکی را در نشست ناتو در ویلنیوس امضا کردند که در آن متعهد به ایجاد «تعهدات و تمهیدات امنیتی بلندمدت» با اوکراین شدند. کی‌یف می‌گوید این تمهیدات باید شامل تعهدات امنیتی مهم و ملموس باشد، اما این توافق‌ها به هیچ وجه جایگزین هدف استراتژیک آن برای پیوستن به ناتو نخواهد شد.ائتلاف ناتو هرگونه حمله‌ای را که علیه یکی از ۳۲ عضو خود انجام شود به عنوان حمله به همه تلقی می‌کند.

تنش در خارکیف

در همین حال، روسیه در میدان جنگ در حال پیشروی است. مسکو اعلام کرده که چهار روستای دیگر در منطقه خارکیف اوکراین را به تصرف خود درآورده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، هم‌زمان با پیشروی‌های ارتش روسیه در خاک اوکراین، هزاران نفر از ساکنان مناطق نزدیک خارکیف ناچار به ترک محل زندگی‌ خود شدند و یک شهر مرزی کلیدی زیر گلوله‌باران شدید قرار گرفت.

وزارت دفاع روسیه یک روز پس از ادعای تصرف پنج روستا در بخشی از اوکراین که نزدیک به دو سال پیش نیروهای روسی از آنجا عقب رانده شده بودند، از دستاوردهای جدید خبر داد. این وزارتخانه اعلام کرد که نیروها «عمیقا در ترکیب دفاعی دشمن پیشروی داشته‌اند» و روستاهایی از جمله گاتیشچه، کراسنویه، موروخووتس و اولینیکوو را تصرف کرده‌اند.

گزارش خبرنگاران حاضر در اوکراین نیز از خروج شهروندان این کشور به ویژه سالمندان از مناطق با احتمال تهاجم زمینی روسیه حکایت دارد. در همین حال ارتش اوکراین می‌گوید که موفق شده است جلوی پیشروی‌های بیشتر روسیه را بگیرد.

اولگ سینگوبوف، فرماندار منطقه خارکیف اعلام کرد که تاکنون در مجموع بیش از ۴۰ هزار نفر از روستاها تخلیه شده‌اند. اوکراین همچنین از کشته‌شدن چندین غیرنظامی در حمله‌های روسیه خبر داده است. الکساندر سیرسکی، فرمانده کل ارتش اوکراین هم با اشاره به اینکه وضعیت در منطقه خارکیف پیچیده است، تأکید کرد: «نیروهای اوکراینی هر کاری که می‌توانند برای حفظ خطوط مقدم و مواضع دفاعی‌ انجام می‌دهند».

مقامات اوکراین از هفته‌ها پیش هشدار داده بودند که ممکن است مسکو برای حمله به مناطق مرزی شمال شرقی این کشور تلاش کند، زیرا کی‌یف با تأخیر در ارسال کمک‌های غرب و کمبود نیروی انسانی دست و پنجه نرم می‌کند. در همین حال مقام‌های روسی اعلام کردند که بر اثر اصابت یک موشک از سوی اوکراین، دست‌کم هفت نفر کشته و ۱۷ نفر زخمی شدند.

مقام‌های روسی مدعی‌اند که اوکراین حمله هوایی گسترده‌ای با موشک‌های بالستیک و سیستم‌های موشک پرتاب چندگانه انجام داده است. وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که این «حمله تروریستی به مناطق مسکونی» شامل پرتاب دست‌کم ۱۲ موشک بوده که بخشی از آنها ردگیری شده‌اند. با وجود ادعاهای مسکو، مقام‌های اوکراینی هنوز درباره حمله گسترده هوایی به مناطقی از خاک روسیه اظهارنظری نداشته‌اند. هم اوکراین و هم روسیه می‌گویند که غیرنظامیان را هدف قرار نمی‌دهند، اگرچه گزارش‌هایی وجود دارد که بسیاری از غیرنظامیان در هر دو طرف کشته شده‌اند.

در حالی که کی‌یف می‌کوشد از پیشروی نیروهای روسیه در شمال شرقی منطقه خارکیف جلوگیری کند، ایالات متحده از ارائه بسته جدید ۴۰۰ میلیون دلاری کمک نظامی به اوکراین خبر داد. از زمانی که کنگره آمریکا در اواخر ماه آوریل بودجه تکمیلی را پس از ماه‌ها تصویب کرد این سومین مرحله کمک به اوکراین به شمار می‌آید. پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، ایالات متحده حدود ۵۰.۶ میلیارد دلار به کی‌یف کمک نظامی  کرده است.