نگاه ترامپ و هریس به چالش چین

یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، مسئله چین و نحوه مواجهه با تهدیدهای رژیم کمونیستی پکن است. اما در رویکرد تجاری و مالی در قبال چین، صرف‌نظر از اینکه از میان دونالد ترامپ و کامالا هریس چه کسی در ماه نوامبر پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا می‌شود، سیاست واشنگتن تغییر خاصی نمی‌کند و با وجود رویکردهای متفاوت این دو نامزد، تعرفه‌های تجارت با چین پابرجا خواهد بود. با اینکه دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان رویکردهای متفاوتی در قبال چین دارند، واشنگتن در مورد تعرفه‌ها به اجماع رسیده است. درعین‌حال، اینکه چه کسانی متحمل هزینه تعرفه‌ها می‌شود جای بحث دارد. دولت ترامپ روی بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار کالای چینی تعرفه‌گذاری کرد تا به رویکردهای تجاری ناعادلانه، از جمله سرقت مالکیت معنوی، پاسخ دهد. دولت بایدن-هریس همه تعرفه‌ها را حفظ کرده و در ماه مِی‌ نیز تعرفه ۱۸ میلیارد دلار کالا، از جمله خودروهای برقی، پنل‌های خورشیدی، تجهیزات پزشکی، باتری‌های یون‌لیتیم، فولاد و آلومینیوم را افزایش داده است.

هر دو دولت از تعرفه‌ها استفاده کرده‌اند تا زمین بازی را به سود تولیدکنندگان داخلی عوض کنند؛ چراکه چین مازاد تولید خود را با قیمت‌های ارزان به بازار آمریکا سرازیر می‌کند. اگر تعرفه‌ها نباشد، صنایع داخلی سهم بازار خود را از دست می‌دهد و فرصت‌های شغلی کاهش می‌یابد. نظرسنجی مؤسسه کیتو، اندیشکده مستقر در واشنگتن، در ماه آگوست نشان داد که بیشتر جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها از تعرفه‌های حزب خود حمایت می‌کنند؛ اما با تعرفه‌های جناح مقابل مشکل دارند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، بارها در جریان کارزار انتخاباتی خود گفته که تعرفه‌های چین را ۶۰ درصد افزایش می‌دهد و روی کالاهای وارداتی از کشورهای دیگر دست‌کم ۱۰ درصد تعرفه می‌گذارد. او در همایش باشگاه اقتصادی نیویورک در ۵ سپتامبر گفت که تعرفه‌های حفاظتی سرنوشت بهتری برای مردم آمریکا رقم می‌زند. او گفت: «ما قبل از هرچیز باید مراقب مردم و صنایع خود باشیم» و افزود: «تعرفه‌ها بیشتر از آن چیزی خواهند بود که پیش‌تر شنیدیم». موضع کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، در مورد تعرفه‌ها چندان روشن نیست، اما اگر او سیاست‌های دولت فعلی را حفظ کند، تعرفه‌ها پابرجا خواهد بود. تعرفه نهایی دولت که قرار بود در پایان آگوست اعلام شود، در روزهای آتی رسانه‌ای خواهد شد. به نوشته اپک‌تایمز و به گفته نیک یاکوولا، معاون ارشد ائتلاف برای آمریکای سعادتمند -سازمانی که منحصرا تولیدکنندگانی را نمایندگی می‌کند که در آمریکا فعالیت دارند- اگر در کنار دیگر سیاست‌های تجاری و صنعتی از آنها استفاده کنیم، تعرفه‌ها یکی از «بخش‌های کلیدی راه‌حلی» خواهد بود که امکان سرمایه‌گذاری داخلی در صنایع حیاتی را فراهم می‌کند. یاکوولا گفت: «کشورهای سراسر جهان به این موضوع پی برده‌اند که ظرفیت مازاد چین تأثیر مخربی بر ظرفیت صنعتی آنها دارد. به همین دلیل است که آنها مثل آمریکا اقداماتی‌ برای اعمال تعرفه بر کالاهای چینی در دستور کار قرار داده‌اند. چه دولت ترامپ بر سر کار باشد و چه دولت هریس، این جریان ادامه خواهد داشت».

هزینه تعرفه‌ها

وقتی دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ روی کالاهای چینی تعرفه گذاشت، بسیاری از اقتصاددان‌ها از آن استقبال نکردند. نظریه تجارت آزاد، تعرفه‌ها را مختل‌کننده بازار می‌داند و می‌گوید‌ رقابت و کارایی بازار را کاهش می‌دهد و رشد اقتصادی را کند می‌کند. از این منظر، تعرفه‌ها همچنین قیمت‌های خرده‌فروشی را به میزان مختلف افزایش و درآمد خالص مصرف‌کنندگان را به‌ طور مؤثر کاهش می‌دهد. اریکا یورک، اقتصاددان ارشد بنیاد مالیات که ناظر بر سیاست‌های مالیاتی است به اپک‌تایمز گفت ظرفیت گروه‌های مختلف، اعم از صادرکنندگان، واردکنندگان و مصرف‌کنندگان خرده‌فروشی، در به دوش کشیدن بار تعرفه‌ها تغییری در این قضیه ایجاد نمی‌کند که سیاست تعرفه‌گذاری به‌ طور کلی باعث کاهش درآمد و تولید می‌شود. براساس تحلیل او، برآورد می‌شود‌ تعرفه‌های ترامپ و بایدن تولید ناخالص داخلی بلندمدت را ۰. ۲ درصد کاهش می‌دهد و ۱۴۲ هزار شغل تمام‌وقت را از بین می‌برد. ائتلاف برای آمریکای سعادتمند که از تعرفه‌گذاری روی کالاهای چینی حمایت می‌کند، می‌گوید‌ تأثیر خالص تعرفه‌ها پیچیده‌تر از آن چیزی است که در بسیاری از تحلیل‌ها به آن اشاره شده است. این سازمان به ‌طور خاص ماشین‌های لباسشویی را بررسی کرد که تعرفه‌های آن از سال ۲۰۱۸ تا فوریه ۲۰۲۳ پابرجا بود.

این سازمان تجاری نتیجه گرفت که تعرفه ماشین لباسشویی ساخت شرکت‌های کره‌ای که در آمریکا کارخانه افتتاح کردند، بیش از دو هزار شغل جدید ایجاد کرده است. این مطالعه همچنین نشان داد که قیمت ماشین لباسشویی در شش ماه ابتدایی سال در خرده‌فروشی‌ها ۱۲ درصد افزایش یافت و پس از ۱۴ ماه به قیمت قبل از تعرفه‌ها رسید. پائولا مینتز، تحلیلگر ارشد اس‌پی‌وی‌مارکت‌ریسرچ، شرکت تحقیقاتی فعال در صنعت خورشیدی، گفت‌ تعرفه‌ها در بخش‌های مختلف اثرات متفاوتی دارند. او گفت تولید در آمریکا بدون تعرفه‌های چین میسر نخواهد شد؛ چراکه این کشور بیش از ۹۰ درصد از زنجیره تأمین جهانی را در کنترل خود دارد. دولت ترامپ روی سلول‌های خورشیدی تعرفه ۲۵‌درصدی اعمال کرد و جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، تعرفه را دو برابر و آن را از اول آگوست اجرائی کرد. مینتز گفت: «قرار است که تازه یک صنعت داخلی داشته باشیم. تازه شروع به کار کرده‌ایم. این نتیجه تعرفه‌ها، مشوق‌های تولید و محرک‌های داخلی است که به تقاضا گره خورده‌اند». او افزود‌ تعرفه‌ها در‌حال‌حاضر با مشوق‌های تولید برای فعالیت در آمریکا همسو هستند. دولت بایدن از تعرفه‌ها برای عوض‌کردن زمین بازی استفاده کرده است.

ویلیام لی، اقتصاددان ارشد مؤسسه میلکن، اندیشکده اقتصادی مستقر در کالیفرنیا، یکی از معدود اقتصاددان‌هایی است که تعرفه‌ها را چندان نامطلوب نمی‌داند. او گفت: «بازار واقعی با دنیای ایدئالی که در آن تجارت آزاد بهترین راه‌حل است، تفاوت دارد و با اختلال‌هایی مانند یارانه‌های دولتی، دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. ازاین‌رو اگر از تعرفه‌ها به‌درستی استفاده شود، عامل اخلال دیگری خواهیم داشت که اوضاع را روبه‌راه می‌کند».

لی گفت که تعرفه‌ها هزینه دارد؛ زیرا قیمت‌ها را برای واردکنندگان و مصرف‌کنندگان آمریکایی افزایش می‌دهد. بااین‌حال او گفت: «نیاز راهبردی بر هزینه‌ها ارجحیت دارد. نیاز راهبردی به داشتن صنایع گوناگون در بخش‌های ویژه مانند صنایع برخوردار از فناوری پیشرفته بعد از کووید اهمیت بسیاری پیدا کرد». اکنون که دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان بر سر سیاست زنجیره‌های تأمین ایمن و سالم به اجماع رسیده‌اند، لی گمان می‌کند که تعرفه‌ها «به شکلی به‌مراتب راهبردی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد». این رویکرد راهبردی شامل ایجاد انگیزه‌های داخلی برای حمایت از صنایع حیاتی به‌جای استفاده از تعرفه‌ها برای نجات مشاغل در بخش‌های زیان‌ده بوده و استفاده از عواید تعرفه‌ها برای جبران زیان گروه‌هایی را که از افزایش قیمت ناشی از تعرفه‌ها ضربه خورده‌اند نیز شامل می‌شود.

تفاوت ترامپ و هریس

با اینکه هر دو حزب سیاسی موافق هستند که برای محدودکردن ترفندهای قیمت‌شکنی چین باید از تعرفه استفاده کرد، سیاست‌ها و رویکردهای آنها با هم تفاوت دارد. مینتز معتقد است که دولت ترامپ نگاهی «تلافی‌جویانه و تهاجمی» به تعرفه‌ها داشت و این دیدگاه در دور دوم ریاست‌جمهوری او نیز وجود خواهد داشت. او گفت: «یک تفاوت بزرگ این است که به نظر می‌رسد دولت ترامپ گمان می‌کند‌ هزینه تعرفه‌ها روی دوش کسی قرار نمی‌گیرد، اما دولت بایدن دست‌کم می‌داند که هزینه خریداران افزایش پیدا می‌کند». او امیدوار است‌ دولت احتمالی هریس با نگاهی راهبردی‌تر به تعرفه‌ها رسیدگی کند.

لی گمان می‌کند‌ دموکرات‌ها تمایل بیشتری به صدور فرامین دولتی در مورد محل و نحوه مصرف عواید حاصل از مشوق‌های داخلی همسو با تعرفه‌ها داشته باشند، درحالی‌که جمهوری‌خواهان به کسب‌وکارها اختیار بیشتری می‌دهند. بااین‌حال انعطاف‌پذیری بدون الزامات تولید نمی‌تواند به رقابت‌پذیری آمریکا کمک کند.

او گفت: «نکته کلیدی این است که مردم باید بدانند تعرفه‌ها و حمایت‌های مرتبط با آن موقتی است. اگر دولت بعدی ببیند که تعرفه‌ها به مصرف‌کننده یا کسب‌وکارهای خاص آسیب می‌زند، باید بخشی از عواید تعرفه را صرف اعطای یارانه به این گروه‌ها کنند.

دریک سیسرز، اقتصاددان ارشد شرکت تحقیقاتی چاینا بژ بوک و از همکاران ارشد اندیشکده آمریکن اینترپرایز در واشنگتن، نیز از وجود دو رویکرد متفاوت می‌گوید. سیسرز به اپک‌تایمز گفت: «به نظر می‌رسد موضع دولت بایدن این است که تعرفه‌ها با توجه به رفتار چین لازم هستند، اما ترامپ از آنها به ‌عنوان ابزاری برای مذاکره استفاده می‌کند». او گفت که سهمیه‌ها را به تعرفه‌ها ترجیح می‌دهد، زیرا اعمال سهمیه به‌ طور مستقیم روی چپاول‌گری چین و وابستگی آمریکا تأثیر می‌گذارد. سیسرز می‌گوید: «سهمیه‌ها به شکل محدودیت اعمال می‌شوند و به‌جای هدف‌گرفتن همه تولیدکنندگان صرفا روی نقش چین تمرکز دارد».

یاکوولا معتقد است‌ دولت دوم ترامپ «در وضع تعرفه‌ها و سیاست‌های صنعتی بیشتر از دولت هریس پیش می‌رود». زیرا ترامپ «درک بهتری از تهدید چین دارد». او از اینکه می‌بیند بحث درباره تعرفه‌ها از ضرورت به نحوه اجرای بهینه آنها کشیده شده خوشحال است؛ «فکر می‌کنم خیلی مهم است که همه بدانند صرف‌نظر از اینکه چه کسی رئیس‌جمهور می‌شود، دولت حامی تعرفه‌ها خواهد بود».