|

ردپای نظامی در فرهنگ و تمدن ایرانی

نظامی از شاعران برجسته ادبیات کلاسیک فارسی در قرن ششم است که بیش از هرچیز به عنوان شاعر داستان‌سرا شناخته می‌شود. با این‌ حال او بر دانش‌های مختلف دوران خود تسلط داشت و از این‌رو با عنوان حکیم از او یاد می‌شود. «خمسه» یا «پنج‌ گنج» مشهورترین اثر نظامی است که او سال‌های طولانی از عمرش را وقف آن کرده بود.

ردپای نظامی در فرهنگ و تمدن ایرانی

شرق: نظامی از شاعران برجسته ادبیات کلاسیک فارسی در قرن ششم است که بیش از هرچیز به عنوان شاعر داستان‌سرا شناخته می‌شود. با این‌ حال او بر دانش‌های مختلف دوران خود تسلط داشت و از این‌رو با عنوان حکیم از او یاد می‌شود. «خمسه» یا «پنج‌ گنج» مشهورترین اثر نظامی است که او سال‌های طولانی از عمرش را وقف آن کرده بود. بیست‌ویکم اسفند روز بزرگداشت نظامی است و به همین مناسبت برنامه‌های متنوعی در طول یک هفته و از چهاردهم اسفند برگزار خواهد شد. برنامه‌های چهارمین دوره بزرگداشت نظامی با حضور محمود شالویی، مشاور وزیر فرهنگ و رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، کاوه خورابه، اردشیر صالح‌پور، معاون علمی پژوهشی و عضو شورای مشاوران علمی انجمن و کاظم نظری رئیس دانشکده هنر دانشگاه بین‌المللی سوره در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اعلام شد.

معرفی قله‌های فرهنگ فارسی به نسل جدید

محمود شالویی گفت به این دلیل که نمی‌توان در یک روز بزرگان فرهنگ و ادبیات فارسی را به نسل امروز معرفی کرد، تصمیم گرفته شده که هفته نکوداشت مفاخر برگزار شود. او در صحبت‌هایش از حافظ، فردوسی، سنایی، عطار، مولوی و حکیم نظامی به عنوان قله‌های بلند زبان و ادب فارسی یاد کرد. در طول یک‌هفته‌ای که به بزرگداشت نظامی مربوط است، برنامه‌های متنوعی در نظر گرفته شده که بخشی از آنها مربوط به خارج از کشور است و از این‌رو شالویی از وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که در این برنامه‌ها مشارکت خواهند داشت، تشکر کرد. او همچنین اشاره کرد که در سطح ملی، 14 استان کشور میزبان برنامه‌های بزرگداشت نظامی هستند که مهم‌ترین برنامه‌ها در استان تهران و در 17 شهرستان پایتخت برگزار می‌شود. همچنین مراکز آموزشی عالی و هنر خاصه دانشگاه بین‌المللی سوره هم برنامه‌های مختلفی برای مشارکت در این رویداد ملی و بین‌المللی تدارک دیده‌اند. شالویی در بخشی دیگر از صحبت‌هایش به انتشار و ساخت دو اثر درباره نظامی به کوشش انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اشاره کرد. همچنین مجسمه این حکیم هم سال گذشته از سوی انجمن و با همکاری سازمان زیباسازی شهرداری تهران در میدان ونک تهران نصب شد. بعد از برگزاری سومین دوره گرامیداشت حکیم نظامی تاکنون، در بیشتر شهرها، میادین و خیابان‌های بسیاری به نام حکیم نظامی نام‌گذاری شده‌اند. تاکنون سه اثر نمایشی درباره حکیم نظامی آماده شده است. شالویی گف : «همچنین فراخوان جشنواره‌ای با نام استاد دکتر محمد معین به دبیری حسین مسافرآستانه طراحی شده است که از اوایل سال آینده منتشر می‌شود. رویکرد این جشنواره معرفی مفاخر و ادیبان نامی ایران از گذشته تاکنون از‌جمله نظامی، مولوی، فردوسی، حافظ و سعدی تا هوشنگ ابتهاج، قیصر امین‌پور، استاد بهمنی، حمید سبزواری و همچنین اخوان‌ثالث و بسیاری دیگر از این شمار است».

ردپای هنر نظامی

کاوه خورابه، معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در بخشی از صحبت‌هایش به توجه بیشتر به نظامی در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: «طی این سالیان، توجه به نام حکیم نظامی، جریان‌هایی را در کشور و در سطح بین‌المللی شکل داده که حاصل آن در چاپ و نشر ۳۳۱ عنوان کتاب، ۵۸۲ مقاله و ۴۴۹ پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکتری بروز کرده است. در دل فعالیت‌هایی که ذکر شد، جریانی ایجاد شده که دربردارنده توجه ویژه به سرمایه‌های نمادین کشورها و ملت‌هاست. امیدواریم در آینده جشنواره‌ای هم به نام حکیم نظامی در سطوح ملی و بین‌المللی در باشکوه‌ترین شکل ممکن برگزار شود».

تمدن و بن‌مایه‌های برآمده از فرهنگ

اردشیر صالح‌پور، عضو شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، در بخشی از صحبت‌هایش گفت: «در شورای علمی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی همه مصوبات بر اساس فرهنگ و ادب و علم شکل گرفته است که هنر نیز نقش مهمی در آن دارد؛ چراکه هنر جنبه زیباشناسانه فرهنگ را دربر می‌گیرد.

 شاهنامه فردوسی و خمسه نظامی اگرچه آثاری ادبی‌اند، اما دستاوردهایی دارند. خمسه نظامی، در نقل و روایت است و ما را به حوزه نگارگری ایرانی وارد می‌کند. تلاش ما در انجمن و ستاد بزرگداشت حکیم نظامی بر این است که در فعالیت‌ها رویکرد هنری داشته باشیم. در این راستا، دستاوردهای هنری مرتبط با بزرگداشت حکیم نظامی در نمایش‌ها و فعالیت‌های موسیقایی ما بروز و ظهور پیدا می‌کند. همچنین نظامی‌خوانی در استان‌ها و شهرستان‌ها هم ازجمله خروجی‌های ستاد ملی بزرگداشت حکیم نظامی است».

نمایشگاه آثار و نشست‌های سه‌گانه دانشگاه سوره

در بخش پایانی این مراسم نیز کاظم نظری، رئیس دانشکده هنر دانشگاه بین‌المللی سوره، گزارشی از فعالیت‌های مشترک این دانشگاه با ستاد ملی بزرگداشت حکیم نظامی ارائه کرد و گفت: «سه نشست تخصصی شامل نمایش، طراحی و گرافیک و نشست کتاب‌آرایی با حضور جمعی از استادان و پژوهشگران برجسته این دانشگاه برگزار می‌شود. 

در حاشیه نشست‌های تخصصی دانشگاه بین‌المللی سوره بر اساس شعر و اندیشه حکیم نظامی، آثار نگارگری و خوشنویسی هنرمندان معاصر ایران از 18 تا 22 اسفند‌ماه در گالری آیه این دانشگاه نمایش داده می‌شود».