آبراهه‌های کلیدی جهان تحت کنترل چین

چین می‌خواهد کنترل آبراهه‌های کلیدی را به دست بگیرد تا تجارت جهانی را کنترل‌ و برای به چالش کشیدن آمریکا به استیلای نظامی دست پیدا کند. پاناما از نظر فنی مالک کانال پاناما‌ست، اما چین در دو سمت این کانال بنادر خود را مدیریت می‌کند. این امر به پکن اجازه می‌دهد‌ کنترل خود را با استفاده از زیرساخت‌های دوگانه به سطح نظامی برساند و عملا در موقعیتی قرار بگیرد که دسترسی به این آبراهه حیاتی را به‌ویژه برای آمریکا ممنوع کند. چین در حال حاضر دومین مشتری بزرگ این کانال است و فقط آمریکا را در مقابل خود می‌بیند. برخی بر این باورند که نفوذ پکن تا اینجا باعث افزایش نامتناسب هزینه‌های ترانزیت آمریکا شده و این مسئله سیاست بی‌طرفی پاناما را -‌براساس معاهده ۱۹۷۸ با آمریکا- نقض می‌کند.

دولت ترامپ معتقد است‌ این معاهده فسخ شده است. همچنین گفته می‌شود‌ نفوذ پکن در کانال پاناما به‌‌طور مستقیم منافع اقتصادی، نظامی و ژئوپلیتیک آمریکا را در سطح منطقه و جهان تهدید می‌کند. ارزیابی دولت صحیح است. اگر به تصویر بزرگ‌تر بنگریم، حزب کمونیست چین حضور و نفوذ خود را به کمک ابتکار کمربند و جاده در آمریکای لاتین گسترش داده است. درست همان‌طور که در بسیاری از نقاط راهبردی جهان دست به این کار زده است. ابتکار کمربند و جاده که به نام «یک کمربند، یک جاده» هم شناخته می‌شود، طرحی جهانی در حوزه زیرساخت و سرمایه‌گذاری است که با توسعه زیرساخت‌های لازم مانند جاده، راه‌آهن، بندر و خطوط لوله انرژی، پای سرمایه، نفوذ و نیروی کار چینی را به کشورهای سراسر جهان باز می‌کند.

مشارکت در ابتکار کمربند و جاده معمولا باعث تضعیف دولت‌های خارجی شده و آنها را عمیقا بدهکار چین می‌کند که در نهایت موجب تضعیف حاکمیت یا کنترل این کشورها در بنادر ساخت چین و دیگر زیرساخت‌ها می‌شود. واگذاری کنترل اقتصادی کانال از پاناما به پکن، نمونه‌ای بارز از راهبرد فراگیر حزب کمونیست چین است. «راهبرد پانامای» چین، رویکردی سیستماتیک برای در اختیار گرفتن آبراهه‌های راهبردی، خطوط کشتیرانی و بنادر جهان است. مؤلفه‌های اصلی این راهبرد شامل حضور در عرصه دریایی جهانی، گسترش نفوذ از طریق قراردادهای ابتکار کمربند و جاده و توسعه سایت‌های نظامی و جزایر مصنوعی در نقاط کلیدی سراسر جهان هستند. هدف، اشاعه قدرت رژیم چین برای براندازی نظام تجارت جهانی تحت رهبری آمریکا و سیاست خطوط آزاد کشتیرانی این کشور است. کانال پاناما اولین کانال نیست، اما یکی از بی‌شمار آبراهه‌های راهبردی جهان است که چین آنها را به واسطه سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و با حضور نظامی از طریق ابتکار کمربند و جاده تحت کنترل خود درآورده است.

بازی بزرگ پکن

از دید پکن، دریای جنوبی چین از بیشترین اهمیت برخوردار است. با توجه به اینکه سالانه حدود سه تریلیون دلار کالا (یک‌سوم از حمل‌و‌نقل جهانی) از طریق این دریا جابه‌جا می‌شود، چین در این منطقه اقدام به ساخت جزایر مصنوعی و تأسیسات نظامی کرده تا استیلای خود را به رخ بکشد. البته این اقدام ضمانت‌های امنیتی آمریکا برای کشورهای منطقه -از تایوان گرفته تا کره جنوبی و ژاپن- را به‌‌طور مستقیم به چالش می‌کشد. این امر موجب افزایش تنش با کشورهای همسایه و قدرت‌های جهانی به‌ویژه با آمریکا و تایوان شده است. تنگه ملاکا یکی دیگر از گذرگاه‌های باریک تجارت جهانی است که چینی‌ها به واسطه ابتکار کمربند و جاده نقش تجاری پررنگی در آن دارند.

با توجه به اینکه ۶۰ درصد از واردات کلی و ۸۰ درصد از واردات نفت خاورمیانه از طریق این تنگه انجام می‌شود، ملاکا پکن را در معرض آسیب‌های راهبردی قرار می‌دهد. حزب کمونیست چین نفوذ قابل‌ توجهی در منطقه اقتصادی کانال سوئز دارد. مصر یکی از شرکای ابتکار کمربند و جاده به شمار می‌آید. چین به کمک این گذرگاه حیاتی که دریای مدیترانه را به بخش فوقانی دریای سرخ متصل می‌کند، تجارت اروپا، آسیا و آفریقا را تحت نظارت خود دارد. چین به واسطه ابتکار کمربند و جاده در چندین آبراهه کلیدی نقش‌آفرینی می‌کند و در بعضی از آنها -‌از‌جمله در تنگه هرمز- تأسیسات نظامی دارد. این تنگه نفتی بزرگ، خلیج فارس را به دریای عمان و دیگر نقاط جهان متصل می‌کند. چین در این تنگه با ایران‌ که کنترل تنگه هرمز را بر عهده دارد، شراکت راهبردی دارد.

پکن همچنین در جیبوتی حضور نظامی راهبردی دارد و اولین پایگاه نظامی خارجی خود را در آن تأسیس کرده تا قدرت نظانی خود را در دریای سرخ و خلیج عدن به رخ بکشد. راهبرد نیروی دریایی چین از زمان به قدرت رسیدن شی جین‌پینگ، رهبر چین، در سال ۲۰۱۳ در دستور کار قرار داشته است. تسلط بر آبراهه‌های کلیدی از بلندپروازی فراگیر شی برای اعمال نفوذ و نقش‌آفرینی در ترانزیت کالا، انرژی و قدرت نظامی در نقاط حیاتی جهان حکایت دارد. این طرح با تکیه به چهار حوزه راهبردی در پی تضمین جایگاه چین به‌عنوان یک قدرت برتر جهانی است: سلطه اقتصادی، حضور نظامی راهبردی و بی‌رقیب و نفوذ ژئوپلیتیک بی‌حساب‌و‌کتاب در بخش تجارت جهانی و امنیت انرژی. اساسا موفقیت حزب کمونیست چین در گرو شکست آمریکاست. «رؤیای چین» برای رسیدن به جایگاه یک قدرت برتر جهانی به توانایی این کشور در کنار‌زدن آمریکا به‌عنوان قدرت برتر جهانی در حوزه‌های فوق بستگی دارد. اینها بلندپروازی‌های واقعی شی و حزب کمونیست چین هستند. بدیهی است که دولت ترامپ نه‌تنها به این بلندپروازی‌های بزرگ واقف است، بلکه برای به چالش کشیدن آنها نیز آمادگی دارد و از کانال پاناما آغاز کرده است.

منبع: Epoch Times