الناز رکابی در ایتالیا آفتابی شد

الناز رکابی، دختر سرشناس سنگنوردی ایران، بعد از قریب به هشت ماه دوری از رقابت‌های بین‌المللی، یکی، دو روز گذشته در مسابقات بریکسن ایتالیا به دیواره زد و به میادین برگشت. او در این رقابت‌ها توفیق چندانی به دست نیاورد و نهایتا به کارش با ایستادن در رتبه 43 یعنی میانه‌های جدول کلی پایان داد. البته که انتظاری هم از بهترین سنگنورد ایران برای ثبت نتایج بهتر نمی‌رفت. سنگنوردی ایران در آسیا حرف چندان زیادی برای گفتن ندارد چه برسد به اینکه بخواهد در عرصه‌های بین‌المللی صاحب عنوان شود. پرواضح است که این موضوع ارتباط تنگاتنگی به امکانات و اردوهای ملی‌پوشان ایرانی دارد، چون از لحاظ استعداد، دست‌کم درباره فردی مثل الناز رکابی، ثابت شده که با برنامه‌ریزی صحیح می‌توان به دستاورد مهم هم رسید. برای تشریح این بخش نیاز به سفر طولانی در زمان نیست. هشت ماه پیش بود که الناز در رقابت‌های قهرمانی آسیا در کره‌جنوبی از دیواره بالا زد و خودش را به فینال رساند. جایی که نهایتا با عنوان چهارمی به کارش پایان داد. شروع اتفاقات عجیب و غریب برای رکابی ولی درست هم‌زمان با همان عنوان چهارمی شکل گرفت؛ چراکه او به عنوان نماینده ایران در حالی در مسابقه فینال شرکت کرد که موهایش را به‌طور کامل نپوشانده بود. بسیاری در آن برهه، این اقدام الناز رکابی را حرکتی اعتراضی توصیف کردند. هرچند در بازگشت به ایران و حتی قبل از آن و از طریق یک پیام اینستاگرامی، رکابی نپوشاندن کامل موهایش را به اتفاقات ربط داد و از این گفت که به دلیل کمبود وقت فراموش کرده که اسکارف به سر ندارد. به هر روی، انتشار تصاویر همان رقابت، موج حساسی به راه انداخت به‌طوری‌که برای این ورزشکار در بازگشت به ایران، داستان‌های متفاوتی روایت شد. شایعه بازداشت او در فرودگاه از یک سو و بعد هم شایعه حبس خانگی‌اش همگی دست به دست هم داد تا جامعه جهانی ورزش هم نسبت به شرایط الناز رکابی حساس شوند. در کنار این موارد، تکذیب مکرر مسئولان مبنی بر اینکه شایعات رایج درباره این سنگنورد ایرانی صحت ندارد، چندان کارگشا نشد؛ به طوری که نهایتا دود این اتفاقات به چشم وزیر ورزش رفت و او از سوی اتحادیه اروپا در فهرست تحریم‌ها قرار گرفت. اگرچه الناز رکابی از کره‌جنوبی به تهران و سپس به زادگاهش رفت ولی شایعات حول او فروکش نکرد. گو اینکه انتقاد افراد مختلف از اقدام رکابی در سئول هم مزید بر علت شده بود تا ماجرای او به راحتی فراموش نشود. انتقادات شدید چند مسئول شهری و جبهه‌گیری‌های مکرر چند رسانه خاص در این مورد، باعث شد تا حتی توماس باخ، رئیس کمیته بین‌المللی المپیک هم پیگیر شرایط الناز رکابی شود و بخواهد شخصا در جریان امور قرار بگیرد.

همان‌طورکه عنوان شد، با وجود تکذیب مکرر مسئولان ورزش ایران بر تسهیل شرایط الناز رکابی ولی اتفاقاتی در این بازه زمانی رخ داد که باورپذیری این موضوع را نزد بسیاری از هواداران این سنگنورد ایرانی دشوار کرد. اولین مورد همان شایعه حبس خانگی بود. شایعه‌ای که البته بعدها با حضور این چهره ورزشی در میان مردم از بین رفته بود. مورد دوم، ممنوع‌الخروجی الناز و بعدها داستان ضبط پاسپورتش بود که برای این یکی، چند مورد ناخوشایند شکل گرفت که نشان می‌داد شایعات چندان بی‌اساس هم نیست. اولین باری که موضوع ممنوع‌الخروجی الناز رکابی رنگی جدی به خود گرفت، مربوط به جایی بود که خبر رسید فدراسیون جهانی صعود‌های ورزشی از سومین گروه از مربیان از سراسر جهان دعوت کرده تا به مسیر زنان در ورزش با عملکرد بالا (WISH) ملحق شوند. هدف آن برنامه، افزایش تعداد مربیان زن در بازی‌های المپیک عنوان شده بود. در بخش سنگ‌نوردی، بئاتریکس چونگ از سنگاپور، استلا کراسیدو از یونان، مگان مک‌دونالد از آمریکا و الناز رکابی از ایران؛ همگی برای شرکت در این برنامه که از سوی کمیته بین‌المللی المپیک و همبستگی المپیک ایجاد شده، انتخاب شدند. آنها قرار بود به سومین گروه عمومی برنامه «WISH» بپیوندند و برنامه «آجا رامسکار» اسلوونیایی را دنبال کنند که آگوست ۲۰۲۲ (مردادماه ۱۴۰۱) به عنوان بخشی از برنامه دوم آغاز شده بود. با وجود آنکه دعوت‌نامه رسمی برای الناز رکابی فرستاده شده بود ولی به دلیل صادرنشدن ویزا برای الناز رکابی، او از این سفر بازماند. آن زمان شایعه شد یکی، دو مسئول ورزشی مانع از این سفر شده‌اند؛ موردی که با واکنش سریع رئیس فدراسیون کوهنوردی همراه شد و گفت که چنین شایعاتی اصلا درست نیست. رضا زارعی، رئیس فدراسیون کوهنوردی اوایل اسفند در این مورد گفت: «ثبت‌نامی که برای سفر به انگلستان انجام شده بود، ارتباطی با فدراسیون نداشت. دعوت‌نامه را به صورت شخصی فرستاده بودند و کل همکاری‌شان به صورت مستقیم با فدراسیون جهانی و IOC بود. هیچ شناختی نسبت به فعالیتی که می‌خواستند انجام بدهند نداشتیم. خانم رکابی هم تمایل نداشتند فدراسیون کوهنوردی در جریان باشد. با توجه به حاشیه‌هایی که خانم رکابی در مسابقات کره‌ جنوبی ایجاد کرده بود، به او گفتیم باید حتما مجوز شورای برون‌مرزی را دریافت کنی چون ممکن است در سفر مشکلاتی به وجود بیاید که وزارت ورزش در جریان نباشد. به این ترتیب دعوت‌نامه را برای فدراسیون ارسال کرد». زارعی با بیان اینکه مجوز شورای برون‌مرزی را گرفتیم تا نامه‌نگاری‌های لازم را انجام بدهیم، گفته بود: «وقتی از شورا مجوز می‌گیریم وزارت ورزش نامه می‌دهد و یک نامه پشتیبانی به سفارت ارسال می‌شود. سفارت هم با این برداشت که وزارت ورزش پشتیبان این ورزشکار است، اقدامات بعدی را انجام می‌دهد. وقتی خانم رکابی به فدراسیون مراجعه می‌کند دو اتفاق برایش می‌افتد؛ یکی اینکه نام برادرش را هم به عنوان همراه ذکر کردند که سفارت در این زمینه حساسیت داشت و همین به عنوان یکی از عواملی که به او ویزا ندادند ذکر شده است. مورد دوم هم این است که حدود سه هزار یورو در حساب داشته که سفارت به این هم ایراد گرفته است چون عددی نیست. به خودش هم گفته‌اند و ما هم ابتدا در جریان نبودیم. یک هفته بعد از زمان دوره بود پرسیدم به کجا رسید گفت که به این دلایل ویزا نداده‌اند. فدراسیون در جریان این موضوع نبود و برخی می‌خواستند صادرنشدن ویزا را گردن یک مرجع ایرانی بیندازند اما این مرجع که ویزا نداده قطعا سفارت انگلیس بوده است و ربطی به فدراسیون ندارد. سفارت به نظرات فدراسیون اهمیتی نمی‌دهد که فدراسیون سفارت انگلیس را توجیه کند. شورای برون‌مرزی و کمیته ملی المپیک هم تأیید کردند و این موضوع از عهده فدراسیون خارج بود. البته مقداری پنهان‌کاری خانم رکابی و نگرفتن مشاوره‌های لازم از مراکز گردشگری هم تأثیرگذار بود. چون ما هنگام اعزام از آژانس‌ها مشاوره می‌گیریم و بهترین راهکار را ارائه می‌دهند اما او رأسا اقدام کرده بود و ظاهرا تمایلی نداشت که فدراسیون در جریان باشد».

پس از ماجرای انگلیس، چنین سناریویی یک بار دیگر برای سفر رکابی به اسپانیا شکل گرفت؛ این‌بار هم درحالی‌که عنوان شده بود این سنگنورد قرار است برای حضور در تورنمنتی به اسپانیا سفر کند، داستان ممنوع‌الخروجی‌اش شکل گرفت. موردی که دوباره با واکنش رئیس فدراسیون کوهنوردی روبه‌رو شد. زارعی این‌بار در گفت‌وگو با «آنا» گفت: «خانم رکابی پس از پایان مسابقات کره جنوبی باید به اداره گذرنامه مهاجرت می‌کرد و کارهای اداری‌اش را انجام می‌داد؛ اما نمی‌دانم چرا نرفت تا این مشکل خود را حل کند؟ البته یکی از اقوام او که در اداره پلیس ۱۰+ فعالیت می‌کند به او گفته بود هیچ مشکلی وجود ندارد و می‌تواند بدون مشکل از کشور خارج شود. هنگامی که او به همراه همسرش به فرودگاه مراجعت می‌کند، متوجه می‌شود ممنوع الخروج است و چون در تعطیلات نوروزی هستیم، شرایط به شکلی پیش رفت تا او نتواند مشکل خود را حل کند و ان‌شاءالله پس از پایان تعطیلات به اسپانیا خواهد رفت؛ البته چون رکابی مسابقات انتخابی المپیک را در پیش دارد هم خود ما و هم مسئولان کمیته ملی المپیک پیگیر هستیم تا او بدون مشکل به اردو‌ها و مسابقاتی که دارد، برود».

الناز از رفتن به اسپانیا هم باز ماند تا این دفعه در سکوت تقریبی خبری، راهی ایتالیا شود و یک بار دیگر طعم حضور در میادین را بچشد. شاید رکابی این بار با حضورش در ایتالیا به تعدادی از شایعات از جمعه ممنوع‌الخروجی و حبسش پایان داده باشد ولی دوباره شایعات جدیدی درباره‌اش شکل گرفته که خبر از اخذ وثیقه یک‌میلیاردی و گرو گذاشتن سند یک خانه است. شایعه‌ای که درستی یا نادرستی‌اش جز با اظهارنظر رسمی از سوی این ورزشکار یا مسئولان فدراسیون اثبات نمی‌شود. بخش مهم کار ولی اجازه سفر برون‌مرزی به الناز رکابی و گام‌برداشتن برای حل‌وفصل‌کردن مشکلات است. موضوعی که ورزش ایران به‌طور کل و ورزشکاران شناخته‌شده به‌طور خاص، به آن نیاز دارند تا دوباره با تمام توان مهیای حضور در رقابت‌های بین‌المللی با پرچم ایران شوند.