چه چیزی در پسِ شورش‌های بریتانیا نهفته است؟
از «راست افراطی» تا «مهاجرت بی‌ضابطه»
حدود 10 روز از آغاز اعتراضات و شورش‌ها در چند شهر بریتانیا می‌گذرد، اما هنوز تمام زوایای این چالش روشن نشده است. مقامات و کارشناسان سعی دارند تا از تظاهرات و شورش‌های خشونت‌باری که در چندین شهر بریتانیا ادامه دارد، سر در‌بیاورند.
حدود 10 روز از آغاز اعتراضات و شورش‌ها در چند شهر بریتانیا می‌گذرد، اما هنوز تمام زوایای این چالش روشن نشده است. مقامات و کارشناسان سعی دارند تا از تظاهرات و شورش‌های خشونت‌باری که در چندین شهر بریتانیا ادامه دارد، سر در‌بیاورند. کارشناسان شورش‌های بی‌سابقه بریتانیا را به مجموعه‌ای از مشکلات ریشه‌دار مهاجرت، فتنه‌انگیزان آنلاین، دروغ‌پراکنی، افراط‌گرایان، سوء‌مدیریت پلیس و حتی هوای گرم تابستان نسبت می‌دهند. جریان غالب رسانه‌ها مطابق انتظار انگشت اتهام را به سوی آنچه مخالف دیدگاه‌شان است و آن را «راست‌گرایان افراطی» می‌خوانند، گرفته‌اند. اما مسئله به این سادگی نیست و تبعات پذیرش بدون ضابطه مهاجران که در میان آنها حامیان تفکرات و جریان‌های افراطی و تروریستی نیز حضور دارند، کم‌کم در حال نمایان‌شدن در نقاط مختلف جهان است.
جرقه خشونت‌ها در بریتانیا از حادثه چاقوکشی در ساوت‌پورت زده شد؛ جنایتی که در آن سه دختر خردسال در حمله با چاقو در یک باشگاه گردشگری با تم «تیلور سوئیفت»، خواننده سرشناس، کشته شدند. بعدا مشخص شد که مظنون حمله ساوت‌پورت، اکسل موگانوا روداکوبانا نام دارد؛ پسری ۱۷ساله از پدر و مادری رواندایی که در کاردیف متولد شده است.
یک سایت خبری جعلی بلافاصله پس از این حمله به اشتباه اعلام کرد که ضارب از مهاجران غیرقانونی است که نام او در فهرست دیده‌بان تروریسم قرار دارد و با قایق به بریتانیا آمده است.
آشوبگران از آن روز در شهرهای روترهام، تامورث، منچستر، هال، لیورپول، بریستول، بلکپول، پلیموث، بیرمنگام و بلفاست با پلیس درگیر شده‌اند. با تشدید تنش‌ها، کارشناسان و مقامات سابق می‌کوشند علل ناآرامی و پیامدهای گسترده‌ای را که این اتفاقات برای بافت اجتماعی کشور دارند، توضیح بدهند. سِر کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، پس از نشست اضطراری «کبرا» در هفته گذشته وعده داد آنچه را که او «قانون‌شکنان راست افراطی» می‌خواند، به دست عدالت می‌سپارد و متعهد شد «ارتش ثابتی» از مأموران پلیس را برای مقابله با شورش به کار خواهد گرفت.
از زمان آغاز خشونت‌ها بیش از500 نفر بازداشت شده‌اند. شورای رؤسای پلیس ملی هشدار داده که انتظار می‌رود تعداد بازداشتی‌ها روز‌به‌روز افزایش یابد. آشوبگران و معترضان مخالف مهاجرت که عمدتا جزء سفیدپوستان هستند، به دو پناه‌جوی ساکن «هالیدی این اکسپرس» حمله کردند و مساجد را هدف گرفتند.
یک مرکز دیگر به نام اسایلم لینک مرسی‌ساید اعلام کرد که دفاتر خود را به دلیل تهدید خشونت افراطی موقتا تعطیل کرده است. دیگر شهرها نیز شاهد «آتش‌افروزی‌های بزرگ» بوده‌اند و آشوبگران به سمت پلیس سنگ و ترقه پرتاب کرده‌اند.
آشوبگران اکنون با گروه‌های مسلمان درگیر شده‌اند. باندهای تبهکاری در استوک و بیرمنگام به چاقو و قمه مسلح شده و با حمله به کافه‌ها و ماشین‌ها به آشوب‌ها واکنش نشان می‌دهند.
دو دستگی
نظرات مختلفی درباره ماهیت، علت و راه‌حل آشوب‌ها ارائه شده است. نیل باسو، رئیس سابق پلیس مبارزه با تروریسم، گفت که برخی از موارد خشونت در جریان شورش‌ها «از مرز تروریسم فراتر رفته است. ما شاهد رفتارهای به‌شدت خشونت‌باری بوده‌ایم که با هدف وحشت‌آفرینی در بخشی از جامعه انجام می‌گیرند». با این حال، دونا جونز، سیاست‌مدار محافظه‌کار و کمیسر عالی‌رتبه پلیس بریتانیا، با بیان اینکه گروه‌های معترض «می‌خواهند از حاکمیت بریتانیا محافظت کنند» و «حافظ ارزش‌های بریتانیا باشند» مورد انتقاد رسانه‌ها و جریان‌های چپ‌گرا قرار گرفت. او درعین‌حال خواستار حفظ آرامش شد و افزود: «دولت باید قبول کند که چه عاملی باعث ناآرامی‌های مدنی شده تا جلوی آن را بگیرد». او اضافه کرد: «بازداشت افراد و استقرار واحدهای مقابله با خشونت علائم را تسکین می‌دهد اما علت را برطرف نمی‌کند. این افراد سؤالاتی دارند که برای آنها پاسخ می‌خواهند: راه‌حل دولت در قبال مهاجرت بی‌ضابطه و کنترل‌ناپذیر چیست؟».
ویل گدس، کارشناس امور امنیتی، به اپک‌تایمز گفت: «آنها به یکی از مسائل مهم بریتانیا که مشخصا مهاجرت غیرقانونی است، رسیدگی نکرده‌اند. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها و اشتباهات بزرگ کی‌یر استارمر این است که به هر‌کسی که معترض است -چه رسد به کسانی که دست به شورش زده‌اند- انگ راست افراطی می‌زند».
او افزود: «مسئله این است که جمعیت چشمگیری در بریتانیا هستند که احساس یأس و سرخوردگی می‌کنند». او گفت: «یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که پلیس مرتکب شد، این بود که برای آرام‌کردن مردم شفاف‌سازی نکرد. در عوض، کاری که می‌کند، این است که سعی دارد جلوی درگیری‌های نژادی را که در پی این اتفاقات شکل گرفته‌اند، بگیرد». او افزود: «حالا مشکل اینجاست که وقتی پلیس وارد عمل شد و گفت که «ضارب مهاجر غیرقانونی نیست، بلکه تبعه بریتانیا‌ست و تروریست هم نیست»، دیگر کار از کار گذشته بود». گدس همچنین معتقد است که برخی از حساب‌های شبکه‌های اجتماعی که به تنش‌ها دامن می‌زنند، احتمالا از کشورهای متخاصم خارجی مانند روسیه و چین خط می‌گیرند. نهادهایی مانند آژانس ملی جنایات در حال بررسی این موضوع هستند که آیا بازیگران دولتی خارجی در دروغ‌رسانی دست داشته‌اند یا خیر.
گدس ضمن اشاره به اینکه نخست‌وزیر همه را با هم جمع بسته و به جای حل بحران به تشدید آن دامن زده است، گفت: «اتفاقی که افتاده و مسئله‌ای که با آن مواجهیم، این است که با عده‌ای طرف هستید که اعتراض مشروع دارند و می‌خواهند اعتراض خود را پیگیری کنند. از سوی دیگر، قانون‌شکنان راست افراطی را دارید که در اقلیت هستند. چنان‌که کی‌یر استارمر می‌گوید آنها اکثریت نیستند. و البته بدیهی است که جنایت‌کارانی نیز هستند که از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند و از هر چیزی برای آتش‌افروزی استفاده می‌کنند». او همچنین گفت: «هوای گرم هفته گذشته نیز باعث بحرانی‌تر شدن اوضاع شد». او افزود: «و چیزی که می‌توانم درباره مقابله با دسته‌جات، شورش‌ها و موارد مشابه به شما بگویم، این است که اگر هوای آنجا بارانی بود، خیابان‌ها چنین جمعیتی را به خود نمی‌دیدند». پروفسور مت گودوین، کارشناس نظرسنجی در زمینه افکار عمومی، به اپک‌تایمز گفت که علت شورش‌ها و اعتراضات ضد مهاجرتی، فراتر از دروغ‌رسانی، دروغ‌پراکنی و شبکه‌های اجتماعی است. او گفت: «به نظر من، چیزی که این اعتراضات منعکس می‌کنند، نارضایتی عمیق مردم از مهاجرت کنترل‌ناپذیر و بدون ضابطه، فروپاشی مرزهای کشور و مدل ناکارآمد چندگانگی فرهنگی است که نه‌تنها مردم را متحد نمی‌کند، بلکه به جدایی آنها دامن می‌زند». او گفت اینها کینه‌های عمیقی هستند که در ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته شکل گرفته‌اند.
او افزود: «نگرانی بزرگ ما این است که به نظر می‌رسد این شورش‌ها منعکس‌کننده درگیری‌های قومی هستند که به نوبه خود از شکست سیاست چندگانگی فرهنگی حکایت دارد که اساسا گروه‌های مختلف را به سمت زندگی جدا از هم سوق داده است، نه اینکه آنها را به واسطه یک روایت مشترک در کنار هم بنشاند».
او گفت که این امر تا حدی به واسطه سیاست‌های هویتی چپ‌گرایان که مردم را تشویق می‌کنند تا در راستای خطوط نژادی، مذهبی و قومی گرد هم جمع شوند، شدت گرفته است. او افزود: «از‌این‌رو با توجه به سفیدپوستان بریتانیایی که در راستای همین خطوط گرد هم جمع شده و نسبت به سیاست‌های هویتی وسواس پیدا کرده‌اند، چیزی که اکنون در خیابان‌ها می‌بینیم نباید واقعا جای تعجب داشته باشد». او گفت این اعتراضات «اهمیت بسیار بیشتری دارند. از آنجا که تعداد معترضان بسیار بیشتر است، پراکندگی بیشتری دارند و شهرهای بیشتری را درگیر کرده‌اند. فکر می‌کنم از اهمیت بیشتری هم برخوردارند؛ چراکه سیاسیون در مواجهه با آنها سردرگم به نظر می‌رسند. می‌توانم ادامه این شورش‌ها را پیش‌بینی کنم». پروفسور گویتیان پرینس، استاد بازنشسته دانشکده اقتصاد لندن و مشاور ناتو و وزارت دفاع هم گفت که عصاره ناآرامی‌های خیابانی بریتانیا «یک معجون سمی» است. او گفت که «روند دیرینه خلع سلاح اخلاقی» ادامه یافته و افزود که سلب مسلسل‌وار اعتماد مردم از سوی طبقه حاکم باعث شده که خشم مردم به واسطه کسانی که نتوانستند به وعده‌های خود عمل کنند، شعله‌ور شود». او افزود که این خشم به دلیل قرنطینه‌ها شدت گرفته است.
پرینس گفت که موارد فوق مشخصا به از دست دادن کنترل اوضاع مهاجرت از سال ۱۹۹۷ مربوط می‌شوند که با کوچک‌شمردن سیستماتیک تاریخ کشور نیز گره خورده است. نورمن برنان، افسر بازنشسته پلیس لندن و از حامیان نظم و قانون که ۴۲ سال پلیس بوده، گفت: «اتفاقی که افتاده، به دلیل دروغ‌گویی بوده است». او گفت: «این اتفاقات روی بحث‌های ۱۰ یا ۱۵ سال اخیر من -اگر نه بیشتر- صحه می‌گذارند که می‌گفتم رنجش عمیقی در مردم بریتانیا وجود دارد».
او همچنین به شورش‌های سال ۲۰۱۱ اشاره کرد که متعاقب کشته‌شدن مارک دوگان، سیاه‌پوست تبهکار ۲۹ساله، به دست پلیس در تاتنهام آغاز شد و کل کشور را فراگرفت. او گفت: «همه شورش‌ها در بریتانیا ریشه‌های قومیتی داشته‌اند».
او گفت که «اگر در خیابان‌های لندن یا هر جای بریتانیا به خشونت یا ناآرامی دامن بزنید، درستش این است که با شما برخورد بشود». با این حال او گفت که از این رویدادها تعجب نکرده و اگر به مهاجرت غیرقانونی به طور جدی رسیدگی نشود، شورش‌ها ادامه خواهند یافت. او همچنین درباره برنامه‌های دولت برای سرعت‌بخشیدن به مجازات آشوبگران و کاهش جمعیت فزاینده زندان‌ها با آزاد‌کردن هزاران زندانی که فقط ۴۰ درصد از دوران محکومیت‌شان را سپری کرده‌اند، هشدار داد. او گفت: «آنها شروع به خالی‌کردن زندان‌ها کرده‌اند. انجام این کار در کشوری که تحت فشار جنایت، قانون و بی‌نظمی است، چه معنی و مفهومی دارد». او افزود: «توفان به سونامی بدل شده است».
روایت‌های جایگزین
پروفسور متیو فلدمن، تحلیلگر افراط‌گرایی راست افراطی، سه گروه را در بین معترضان شناسایی کرد. این افراد شامل «اینفلوئنسرهای راست افراطی» در فضای مجازی، راست‌گرایان افراطی مرتبط با گروه‌هایی مانند آلترناتیو میهن‌پرستانه، اول بریتانیا و یک گروه ثالث هستند. اینکه اماکنی که مورد هدف قرار می‌گیرند، عبادتگاه -به‌ویژه عبادتگاه مسلمانان- یا مکان‌های اسکان پناه‌جویان هستند، ازجمله مسائلی است که جناح راست افراطی از دهه‌ها قبل به آن دامن زده است.
او به پی‌ای مدیا گفت: «اما هنوز نمی‌توانم بگویم هزاران نفری که در این اعتراضات حضور دارند، همه از جناح راست افراطی هستند». او ادعا کرد: «به نظر من، ما باید حامیان این گروه را از افرادی که به‌طور جدی نژادپرست هستند، جدا کنیم. البته اینکه همه آنها را با برچسب راست افراطی از خود برانیم، چندان هم اشتباه نیست؛ چراکه آنها با جنایات راست افراطی همراه شده‌اند اما من فکر می‌کنم می‌توانیم در شناخت تحرکات جاری- افرادی که به نفرت‌پراکنی دامن می‌زنند، افرادی که تحت تأثیر نفرت‌پراکنی هستند و افرادی که احتمالا کارهای نفرت‌انگیز انجام می‌دهند- بهتر عمل کنیم». او گفت: «ما باید حامیان را از عاملان جدا کنیم و از دریچه «روایت‌های جایگزین» به ماجرا بنگریم تا بفهمیم که چطور می‌توانیم با این جماعت تعامل کنیم».
