شمایلی که احساسات مختلفی را برانگیخته کرد

شرق: «چرا برای برگزاری یک رویداد سینمایی با عمر و قدمتی 43ساله، ساده‌ترین اصول طراحی در نظر گرفته نمی‌شود؟». جملاتی از این دست، بخشی از انتقادهایی است که بعد از رونمایی پوستر چهل‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر، مطرح شد؛ طرحی که به دلیل طراحی روی تصویر اورجینال و جوان‌تر نشان‌دادن چهره رقیه چهره‌آزاد واکنش‌برانگیز شد. پوستری که از عکس عزیز ساعتی با ثبت چهره آشنا و مهربان رقیه چهره‌آزاد در فیلم ماندگار «مادر» ساخته علی حاتمی الهام گرفته شده ‌و ابراهیم حقیقی، گرافیست پیش‌کسوت، آن را برای چهل‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر طراحی کرده است؛ حقیقی که خود سال‌های دور، سیمرغ جشنواره فیلم فجر را طراحی کرد و این نماد برای همیشه شمایل بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشورمان شد.

در مقابل اما‌‌، پوستر این دوره جشنواره فیلم فجر موافقانی نیز دارد. استفاده از تصویری که برای بسیاری از ایرانی‌ها آشنا و خاطره‌انگیز است و البته وام‌گرفتن از ساخته کارگردان بزرگ و مانای کشورمان علی حاتمی، بخشی از تأکید موافقان پوستر جشنواره چهل‌و‌‌سوم است. برخی اشاره می‌کنند که استفاده از نمای یک فیلم به‌ عنوان پوستر یک رویداد هنری در تمام دنیا مرسوم است و این برای سومین بار است که بعد از طراحی چهره خسرو شکیبایی و علی حاتمی، طرحی دیگر از چهره‌های مطرح سینماگران ایرانی به ‌عنوان نماد دوره‌ای از جشنواره ثبت و ضبط می‌شود و اساسا چه امتیازی بهتر از این که بار دیگر از فیلم درخشان علی حاتمی یاد می‌شود.

سینمای ایران دیروز متولد نشده است

منوچهر شاهسواری، دبیر چهل‌و‌سومین جشنواره فیلم فجر، در آیین رونمایی پوستر، درباره دلیل انتخاب تصویری از فیلم سینمایی «مادر» به‌ عنوان پوستر جشنواره چهل‌و‌سوم تأکید کرد: «همه ما در سنین مختلف احتمالا فیلم «مادر» را دیده‌ایم و در ذهن‌مان خاطره ساخته‌ایم. این خاطره در جشنواره چهل‌و‌سوم یک بار دیگر می‌خواهد زنده شود و تصویری که از خودش می‌خواهد بیرون ارائه بدهد. این است که ما هرچند در احترام به زنان و مادران این سرزمین کم گذاشته‌ایم، اما دل‌مان با آنها‌ست و کم‌گذاشتن ما را حتما خواهند بخشید. سینمای ایران نباید یادش برود که بزرگ‌تر و سابقه دارد. خاطره دارد. سینمای ایران دیروز متولد نشده. فرهنگ و هنر ایران هم دیروز متولد نشده است. سابقه، تاریخ و عمق دارد و تعمیق این فرایند وظیفه تک‌تک ماست».

جشنواره‌ای که با نگاه به گذشته رو به آینده حرکت می‌کند

رائد فرید‌زاده، رئیس سازمان سینمایی، در گفت‌وگو با «شرق» به استفاده از چهره یک سینماگر در طراحی پوستر جشنواره چهل‌و‌سوم فیلم فجر اشاره کرد و افزود: «وقتی با چنین پوستری با چهره زنده‌یاد رقیه چهره‌آزاد در فیلم «مادر»روبه‌رو شدم، یاد خاطرات گذشته افتادم و خاطرات شیرینی برایم زنده شد. این فیلم و تصویر تداعی‌کننده مفهوم مادر است و همان‌طور که زمان رونمایی از پوستر در چشمان آقای شاهسواری غم و بغض را می‌دیدیم، فکر می‌کنم در چشمان و در دل‌های ما این بغض شکل گرفت».

او ادامه داد: «یاد ایامی که زنده‌یاد حاتمی حضور داشتند و فیلم می‌ساختند بخیر. آثاری که در آنها اصالت، فرهیختگی و فرهنگ موج می‌زد و لازم است که یاد آثار این سینماگر فرهیخته زنده نگه داشته شود. جشنواره چهل‌و‌سوم فیلم فجر با نگاه به آن اصالت و گذشته خودش، قطعا رو به آینده حرکت می‌کند. حضور جوانان پرشور و با‌استعداد در جشنواره امسال، نوید‌بخش این است که مادر ما، میهن ما، وطن ما حتما روزهای درخشانی را پیش‌رو خواهد داشت».

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تأکید بر زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره علی حاتمی و فیلم «مادر» درباره احساسش نسبت به این اثر سینمایی گفت: «فیلم مادر یکی از آثار مورد علاقه من است. در دوران نوجوانی هر بار که فیلم را می‌دیدم، حس خوبی به آن داشتم و همچنان با دیدن این فیلم بغض می‌کنم، اما دل‌گرمی بزرگی است از اینکه اصالت، تاریخ و فرهنگ در این فیلم موج می‌زند. این فیلم یادآوری می‌کند که در کجا زیست می‌کنیم و از این جهت حتما باید شکر‌گزار خداوند باشیم که این قطعه از زمین را برای ما در نظر گرفته است که فرزندان مام وطن باشیم».

این هفتمین دوره‌ای است که ابراهیم حقیقی طراحی پوستر جشنواره فیلم فجر را برعهده گرفته است. تا‌کنون طراحانی همچون صادق بریزانی، محمد‌رضا دادگر، مسعود دشتبان، علی وزیریان، مرتضی ممیز، حسین خسرو‌جردی، رضا عابدینی، مهدی محمدی، مسعود ترقی‌جاه، محمد فیلی‌زاده، سیامک فیلی‌زاده، اسداله یونسی، وحید تقی‌پور، محسن سید‌یوسفی، بهزاد خورشیدی، میر‌ندا انصاری، الهام عیوضی، حمید‌رضا بیدقی، سید‌حمید شریفی آل‌هاشم، مسعود نجابتی، بیژن جناب، مهدی سعیدی، طاها ذاکر و مجید برزگر طراحی پوستر ادوار مختلف جشنواره فیلم فجر را برعهده داشته‌اند.